جنبش راه سبز - خبرنامه |
- آنها روزی هزار بار می میرند
- رئیس سازمان انرژی اتمی: شیوه های محافظت از دانشمندان کشور تغییر می کند
- احمد خاتمی: مداحان باید فتنه گران را افشا و از رهبری حمایت جدی کرده، او را در تریبون ها دعا نمایند
- مهدی کروبی: در سال گذشته اصلا انتخاباتی نداشتیم
- فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی، خواستار آزادی محمد اشرفی از بازداشتگاه یونان شد
- مرگ ماهی ها در سواحل بندر عباس
- منابع تعیین شاخص های دین داری
- رهبر جمهوری اسلامی: بدون نقشه جامع، همچون برخی مسائل ٣۰سال گذشته، دچار حرکتهای متناقض خواهیم شد
- جایزه امسال آزادیهای آکادمیک موسسه مطالعات خاور میانه برای شورای دفاع از حق تحصیل
- ده هزار نامه اعتراضی به چندهمسری و روایتی «چهل تکه»در گفتگو با محبوبه عباسقلی
Posted: |
رئیس سازمان انرژی اتمی: شیوه های محافظت از دانشمندان کشور تغییر می کند Posted: حفاظت چند برابر خواهد شد جرس: در پی ترور دو استاد دیگر فیزیک دانشگاه و پروژه های اتمی ایران، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، با بیان اینکه "محل سکونت این استاد فیزیک تحت محافظت قرار داشته، اما اقدام تروریستی طی لحظهای صورت گرفت"، از اتخاذ تدابیر جدید برای محافظت بیشتر از دانشمندان هسته ای کشور و تغییر شیوه های محافظت از این افراد خبر داد ."
|
احمد خاتمی: مداحان باید فتنه گران را افشا و از رهبری حمایت جدی کرده، او را در تریبون ها دعا نمایند Posted: جرس: احمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان، طی سخنانی در گردهمایی مداحان کشور، با تاکید بر اینکه "امروز جبهه دشمنان بیرونی و درونی انقلاب جبهه یزیدیان است و باید برای مردم شناسانده شود"، خاطرنشان کرد "مداحان باید فتنهگرانی كه در طول ۱٧ ماه شمشیر بر علیه جبهه ولایی كشیدند را تبیین كنند و حمایت جدی و دعا برای رهبری از وظایف مداحان است."
عضو مجلس خبرگان افزود "امروز اكثریت مداحان از ورود سبكهای لسآنجلسی و منحرف به دستگاه مداحی خودداری میكنند؛ بنابراین آنچه كه در مجالس سفارش موكد شده، خواندن اشعار با سبك خودی است. "
|
مهدی کروبی: در سال گذشته اصلا انتخاباتی نداشتیم Posted: در دیدار و دلجویی از خانواده مهدیه گلرو، فعال دانشجویی زندانی جرس: در یکمین سالگرد بازداشت مجدد مهدیه گلرو، فعال دانشجویی محروم از تحصیل و زندانی، مهدی کروبی با همسر و خانواده این دانشجوی زندانی دیدار و از آنها دلجویی کرد.
مهدیه گلرو، دانشجوی دانشگاه علامه که در پی انتقادات خود به محمود احمدی نژاد در سال ۸۵ از تحصیل محروم شد همراه تنی چند از دانشجویان کمیته دفاع از حق تحصیل را تشکیل دادند. وی پس از بازداشت در یازدهم آذرماه ۸۸، ۶۵ روز را در انفرادی گذراند که در این مدت به طور فشرده مورد بازجویی قرار می گرفت، هنگامی که ما هر دو در اوین بسر می بردیم مهدیه گلرو برای دست یافتن به درخواست مکرر و حق مسلم خود برای دیدار با همسرش دست به اعتصاب غذا زد که این باعث بروز عفونت روده در وی شده است و همچنان با این بیماری دست به گریبان است. با توجه به اینکه نیمی از دوران حبس خود را طی کرده است با در خواست آزادی مشروط وی مخالفت می شود و حتی از دادن مرخصی درمانی به وی امتناع می کنند و نیز در داخل زندان امکانات درمان وی را فراهم نمی کنند و حتی از تحویل دارو توسط خانواده به وی جلوگیری می شود.
وی در ادامه افزود که هم اکنون درگیر سه نگرانی شدیدهستیم؛ دانشجویان، جوانان و تمام کسانی که در این جریانات دچار لطمات جبران ناپذیر شدند، نظام و از همه مهمتر آتیه کشور عزیزمان ایران. کروبی در پایان اظهار داشت در سال گذشته اصلا انتخاباتی نداشتیم و با اشاره به در پیش بودن زمان انتخابات مجلس افزود که این روزگار سخت گذرا خواهد بود. |
فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی، خواستار آزادی محمد اشرفی از بازداشتگاه یونان شد Posted: جرس: در پی ادامه بازداشت محمد اشرفی از فعالین شناخته شده کارگری ایران و عضو "کمیته پیگیری برای ایجاد تشکل های آزاد کارگری" که بیشتر از سه ماه است همراه با تعداد دیگری از پناهجویان در بازداشت پلیس یونان بسر می برد، فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی، خواستار تلاش افراد و سازمان های جهانی برای آزادی آنها شد.
|
مرگ ماهی ها در سواحل بندر عباس Posted: هزاران بچه ماهی (گاریز) به دلیل نامعلومی در ساحل بندرعباس تلف شدند.
|
Posted: مهدی مهریزی
دین ما مجموعه ای از عقاید و باورها، اخلاق و احکام دینی و شرعی است. این سه بخش چه نسبتی با هم دارند؟ اولویت با کدام است؟ بر اساس همین اولویت ها افراد می توانند برنامه ریزی کنند... در این میان شاخص ها باید مشخص شود تا به غلط نیفتیم، بطور مثال اگر میزان چاپ قرآن در جامعه را ملاکی برای سنجش دین داری بدانیم، میزان عمل به آن را نادیده گرفته ایم و فقط پوسته و ظاهر دین وجود دارد... ما در این بحث به دنبال تعیین شاخص های دین داری در سه سطح فرد، جامعه و حکومت هستیم. البته شاخص های هر کدام متفاوت است، ضمن آنکه این یک بحث درون دینی و نه برون دینی است. یعنی منابع از درون دین و مباحث دین شناسی استخراج شده است
در چهلمین نشست تخصصی ماهانه بنیاد باران که روز 27 مهرماه 1389 با حضور حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی رییس و با شرکت اعضای بنیاد باران برگزار شد، حجت الاسلام و المسلمین احمد مهریزی استاد حوزه و دانشگاه در سخنانی با موضوع «شاخص های دین داری» به تبیین تعدادی از منابع این شاخص ها پرداخت.
مشروح این سخنان به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
در این بحث به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که «اگر بخواهیم وضعیت دین داری افراد جامعه مومن و حکومت دینی را بسنجیم، با چه الگوها، شاخص و ترازهایی می توانیم به نتیجه برسیم؟» هرکس علاقه دارد که وضعیت خود را از این نظر ببیند؛ بطور مثال اگر هنگام نماز خوندن گریه کند مومن خوبی است یا اگر زندگی اش به شهادت ختم شود و به ملاقات امام زمان(عج) نایل شود؟ در جامعه هم تمایل به دانستن این امر وجود دارد.
دین ما مجموعه ای از عقاید و باورها، اخلاق و احکام دینی و شرعی است. این سه بخش چه نسبتی با هم دارند؟ اولویت با کدام است؟ بر اساس همین اولویت ها افراد می توانند برنامه ریزی کنند. همانند ضریب دروس در دانشگاهها که شاگرد با توجه به آنها درس می خواند و استاد بر اساس آنها نمره می دهد. در این میان شاخص ها باید مشخص شود تا به غلط نیفتیم، بطور مثال اگر میزان چاپ قرآن در جامعه را ملاکی برای سنجش دین داری بدانیم، میزان عمل به آن را نادیده گرفته ایم و فقط پوسته و ظاهر دین وجود دارد. در بسیاری از کتب این مشکل عدم تعیین مبنای مناسب وجود دارد که به همین دلیل داوری غلط انجام می شود و ارزشیابی صحیح انجام نمی شود.
بنابراین ما بدنبال تعیین شاخص های دین داری در سه سطح فرد، جامعه و حکومت هستیم. البته شاخص های هر کدام متفاوت است، ضمن آنکه این یک بحث درون دینی و نه برون دینی است. یعنی منابع از درون دین و مباحث دین شناسی استخراج شده است.
در این مورد رویکردهای گوناگونی میان جریانات اسلامی وجود داشته است. در دوران هایی جنبه «شریعت» مورد تاکید قرار می گرفته است و در هنگام بررسی تاریخ فقه نیز جانعه اسلامی، به عنوان جامعه شریعتمدار دیده شده است. مانند اوایل پیروزی انقلاب که بعضی ها می گفتند باید رساله عملیه را جلوی خودمان بگذاریم تا یک جامعه دینی شویم.
از جمله دیدگاههای دیگر، دیدگاه «ولایتمدارانه» است که در آن بر ولایت ائمه بیش از موارد دیگر تاکید می شود. دیدگاه دیگر، دیدگاه سیاستمدارانه است که در آن حفظ حکومت از نماز هم واجب تر دانسته شده است. رویکرد دیگر هم «اخلاق مدارانه» است که عرفا بر آن تاکید داشتند.
ما باید مشخص کنیم که کدامیک از رویکردها به واقع دین نزدیک است. در این راستا باید به سمت دین حرکت کنیم. البته طبیعی است که همه این دیدگاهها درون دین وجود دارد، اما میزان اعتنا و اولویت گذاری به آنها مورد نظر است.
راههای استخراج منابع دینی
می توان فهرستی را از قرآن، سنت و سیره استخراج کرد تا در پایان به جمع بندی آنها پرداخت: 1- تحلیل اهداف بعثت؛ خداوند، پیامبر(ص) و ائمه هدی –علیهم السلام- در این مورد سخن گفته اند. قرآن هدف بعثت همه انبیاء را «لیقوم الناس بالقسط» می داند و پیامبر می فرماید: «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» به یافتن شاخص های دین داری کمک می کند.
2- بررسی واژه های کلیدی در قرآن و احادیث، که عبارتند از دین، اسلام، ایمان و شیعه. برای اینها در قرآن و روایات مقوماتی ذکر شده است. از طرف دیگر موارد سلب آنها نیز ذکر شده است، مثلا گفته می شود کسی که فلان ویژگی را داشته باشد مومن نیست و... . باید ببینیم موارد مثبت و منفی این 4 عبارت چیست. به عنوان مثال عبارت «لا دین لمن لا...» در 17 موضوع وجود دارد: لا دین لمن لاعهد له، لاصدق له، لاعهد له، لامروه له و... . یا این عبارت که «بهترین مومن کسی است که...» در موارد زیادی آمده است. لذا این 4 کلمه در قرآن و سنت در اشکال گوناگون مورد اشاره قرار گرفته است.
3- در اهل سنت و شیعه اقراد ممتاری معرفی شده اند. بطور نمونه، در اهل سنت عشره مبشره شناخته شده است و در اهل سنت هم می گوییم «سلمان منا اهل البیت». یافتن نقاط برجسته زندگی این افراد به ما کمک می کند.
4- مجموعه روایات؛ مانند نمونه روایات از امام رضا(ع) که در آنها توصیه کرده اند که به فلان موارد توجه کنید یا توجه نکنید.
5- ثواب و عقاب؛ شیخ صدوق کتابی با عنوان «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» دارد. این دو مورد باید رده بندی شود و از دل آنها شاخص ها استخراج شود. البته بعد از پالایش احادیث و روایات غیر صحیح این کار باید انجام شود، زیرا بسیاری روایات مانند میزان ثواب سوره های مختلف قرآن که در شیعه و اهل سنت گفته می شود، جعلی است.
6- تشبیهات؛ مانند «من قتل نفسه فکانما قتل الناس جمیعا»(هرکس یک نفر را بکشد مانند این است که همه انسانها را کشته است)، «الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله» (کسی که خود را برای روزی خانوادهاش به زحمت میاندازد و کار میکند مانند رزمندهاست که در راه خدا میجنگد) و... . اینها نشان می دهد که خود «مشبه به» ارزش بالایی دارد.
7- تحلیل حکومت پیامبر و امام علی(ع)؛ اینکه این دو بزرگوار در دوران حکومتشان به چه مواردی توجه داشتند. در دل این بخش خطبه های جمعه و عیدین آنان را می توان مورد توجه قرار داد. امیرالمونین بیش از 4 سال حاکم بودند، ادبیات خطبه های ایشان و سوره ها و آیاتی که انتخاب می کردند نشان می دهد که چه دغدغه هایی برای جامعه داشتند. نامه های دعوت پیامبر(ص) به ایرانیان، رومیان، قبایل حجاز و... هم در این بخش قرار می گیرد که معانی و لحنی که در آنها استقاده کرده اند می تواند به ما کمک کند.
8- تحلیل عصر ظهور؛ روایات زیادی داریم که وقتی امام زمان(عج) ظهور کنند، فلان کار ها را انجام می دهند. لذا اولویت های موجود و راههای رسیدن به جامعه آرمانی در عصر مهدوی از دیگر منایع بحث است.
9- تحلیل اهداف حادثه عاشورا؛ این حادثه در تاریخ شیعه و اسلام بسیار مهم است. امام حسین(ع) از ابتدای حرکت خود اهدافی را تعیین کردند که در این بخش باید مورد توجه قرار گیرد.
10- تکرار برخی مضامین و مفاهیم؛ که در قالب موارد قبلی قرار نمی گیرد. این مضامین در قرآن و سنت زیاد تکرار شده اند. امروزه یکی از راههای تحلیل محتوای صوری افکار اندیشمندان، استخراج واژه هایی است که بیش از همه تکرار می کردند و روی کدام مفهوم بیشتر انگشت می گذاشتند. از همین راه می توان بحث را عمیق تر کرد.
11- استنباط از برخی مقایسه ها؛ مثلا در قرآن 5 آیه را می توان ذکر کرد که پس از در کنار هم گذاشتن آنها یک معنی را استخراج کرد. این آیات به مفهوم «تقوا» می پردازد: درسه آیه با تردید گفته می شود که اگر عبادت کنید، روزه بگیرید و ذکر بگویید، «شاید» به تقوا برسید. اما در دو آیه دیگر با قطعیت گفته می شود که «عدالت» و «گذشت» نزدیکترین راه به تقواست. از این مجموعه آیات اینگونه استنتاج می شود که جایگاه آنچه که ما عبادت، مناسک و شعائر می دانیم، از عدالت و گذشت پایین تر است. اگر اینگونه نبود، صاحب این سخنان که بلیغ ترین و فصیح ترین بیان را دارد، نوع کلام را بگونه دیگری انتخاب می کرد.
در این بخش برخی از موارد مذکور را شرح می دهم. در مورد هدف بعثت انبیاء شاخص ترین آیه، آیه 25 سوره حدید است: «انا ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط». بخش های مختلف این آیه قابل توجه است، خداوند نمی فرماید رسلنا بالمعجزات یا کرامات و.... یعنی او بطور شفاف و بدون رمز و راز با بندگان خود سخن می گوید. کتاب را هم به عنوان شاخص بیان می کند. در سوره جمعه هم کتاب و حکمت به عنوان رسالت پیامبر عنوان شده است: « هُوَ الَّذِى بَعَثَ فِى الاُْمِّیِّینَ رَسُولا مِّنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ ءَایَـتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَـبَ وَالْحِکْمَةَ». مفروض این سخن آن است که در یک جامعه سخن های متفاوتی وجود داشته باشد تا بر اساس این شاخص ها سنجیده شود. حکمت هم که در آیه دوم ذکر شده، چیزی است که عقل انسان را قانع می کند. در مورد بخش پایانی آیه اول(لیقوم الناس بالقسط) هم به غلط ترجمه شده است که پیامبران آمده اند تا عدالت را اجرا کنند، در حالی که آنان مجری و متکفل نیستند، بلکه بسترساز هستند و باید خود انسانها قائم به قسط شوند. تعبیر برخی مکاتب عرفانی که خود خداوند را قائم به قسط می دانند که انسان جانشین او می شود، در همین جا محقق می شود. در برخی آیات دیگر قرآن اهداف بعثت ذکر شده است، اما آیه 25 سوره حدید از همه واضح تر است.
روایات زیادی هم از خود پیامبر(ص) نقل شده است که در ابتدای بحث ذکر شد. علاوه بر آن، 7 عنوان دیگر هم استخراج شده است: من به عنوان معلم مبعوث شدم، نه معلمی که سخت گیر باشد، بلکه به عنوان معلمی که با آسانی با مردم سخن می گوید، إن الله أرسلنی مبلغا ولم یرسلنی متعنتا، بعثت رحمه و هو للعالمین، انما بعثت رحمة و لم أبعث عذابا، انی لم ابعث لعانا و لکن بعثت داعیا، بعثت لمداراه الناس، بعثت لحنفیه سمحا و سهلا و... . تعبیر من از این سخن آن است که پیامبر(ص) در موضوع شریعت به شیوه سهله و سمحه سخن می گوید، اما در بخش اخلاق سخت گیری هستند(انما بعثت الاتمم مکارم الاخلاق)، بعثت للحلم مرکزا و لعمل معدنا و بالصبر مسکنا. این احادیث بازگو کننده هدف بعثت از زبان خود پیامبر(ص) است. در خطبه اول نهج البلاغه هم «زنده کردن خرد نهفته درون انسان» به عنوان هدف بعثت بیان شده است.
بر اساس جمع بندی، آنچه در مجموعه این احادیث اولویت دارد، «اخلاق» و « عقلانیت» است.
منبع دیگر که تا حدی توضیح می دهم، واژگان کلیدی است. در یک پایان نامه دانشجویی این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است و طی یک جدول 4 کلمه اصلی که در ابتدا ذکر شد قرار گرفت. در اینجا هم آنچه در رده اول قرار گرفت، «اخلاق» بود. مثلا در بخش دین این روایت آمده است که : « انا اهل دین علامات یعرفون بها: صدق الحدیث، اداء الامانه، الوفا بالعهد، صله الرحم، رحمه الضعفا، بذل المعروف، حسن الخلق، سعه الخلق و الاتباع العلم». روایت دیگری از امام صادق(ع) موجود است که : « ان الله عز و جل وضع الایمان علی سبعه احسن؛ علی البر و الصدق و الیقین و الرضاء و الوفاء و العلم و الحلم. ثم قسم بین الناس من جعل فیه هذه سبعه احسن و هو کامل». در باب ایمان احدیث دیگری هست، از جمله اینکه: «کسی اسلامش کامل است و گناهانش بخشوده می شود که به وعده خود عمل کند، زبانش با مردم راست باشد، از زشتی ها شرم و حیاء کند و با اهل و عیال خودش حسن خلق داشته باشد». از امام رضا(ع) هم نقل است: «ما خانواده ای هستیم که قولمان را به عنوان بدهی حساب می کنیم و شیوه پیامبر(ص) هم این بود». امیرالمونین(ع) هم در خطبه 176 نهج البلاغه نقل می کنند: «ایمان درست نمی شود، مگر اینکه دل استوار باشد و دل هم درست نمی شود، مگر زبان درست باشد. کسی که دوست دارد بگونه ای زیست کند تا در هنگام ملاقات خداوند پاکیزه باشد، باید از اینها بری باشد: خون مسلمانان و اموال آنها، سلامت زبان نسبت به تجاوز به آبروی مسلمانان».
بجاست که برخی ترکیب های دیگر را نیز بیان کنم: «دین دار نیست کسی که دنبال بدست آوردن بنده باشد که معصیت خداوند در آن است»، «کسی که می خواهد با اطاعت از معصیت کار کند، دین دار نیست»، «دین دار نیست کسی که از حاکم ستمگر اطاعت کند»، «دین دار نیست کسی که جوانمردی نکند»، «دین دار تیست کسی که ورع ندارد»، «دین دار نیست کسی که خردمند نیست» و... .
منبع سوم، مربوط به عدم توجه به ظواهر است. امام رضا(ع) در حدیثی که در کتاب «عیون اخبار الرضاء» آمده است، می فرماید: «به کسی که زیاد نماز می خواند، روزه می گیرد و... نگاه نکنید. (بلکه) به کسی نگاه کنید که راستگو و امانتدار باشد». بنابراین، دایره امانتداری بسیار وسیع تر از این است که یک شیء متعلق به فردی را سالم به او تحویل دهیم. بهترین زیارتنامه در این زمینه زیارت امین الله است که در ابتدای آن آمده است: «السلام علیک یا امین الله فی ارضه». مثلا یک معلم استعداد 30 شاگرد در دست آنهاست و باید از آن مراقبت کنند.
ائمه بهترین امانتدار روی زمین بودند. امام رضا(ع) به عبد العظیم حسنی می فرمایند: «به دوستان من سلام برسان و بگو راههای نفوذ شیطان درون خود را سد کنند و به راستی و امنتداری آنها را هدایت کن». در نهج البلاغه هم آمده است: «پیامبر(ص) بارها و بارها می فرمود، جامعه ای ارزشی نیست که در آن انسان مظلوم به حق خود نرسد». ایشان در ابتدای نامه 53 به مالک اشتر می فرمایند: « این فرمانى است از بنده خدا، على امیر المؤمنین، به مالک بن الحارث الاشتر. در پیمانى که با او مىنهد، هنگامى که او را فرمانروایى مصر داد تا خراج آنجا را گرد آورد و با دشمنانش پیکار کند و کار مردمش را به صلاح آورد و شهرهایش را آباد سازد» .
منبع: بنیاد باران |
رهبر جمهوری اسلامی: بدون نقشه جامع، همچون برخی مسائل ٣۰سال گذشته، دچار حرکتهای متناقض خواهیم شد Posted: جرس: رهبر جمهوری اسلامی پیرامون "نگاه اسلام به حکومت"، آنرا "نفی استعلا" دانست و بدون رویکرد به ساختارهای خاص ایجاد شده طی سالهای اخیر خاطرنشان کرد "در اسلام کسی که اهل استعلا و برتری طلبی است و یا همه چیز را برای خود می خواهد، حق ندارد قدرت را قبول کند و مردم نیز حق ندارند چنین شخصی را انتخاب کنند که این نگاه سعادت بخش، باید در الگوی پیشرفت، جاری شود."
|
جایزه امسال آزادیهای آکادمیک موسسه مطالعات خاور میانه برای شورای دفاع از حق تحصیل Posted: جرس: موسسه مطالعات خاورمیانه، جایزه امسال "آزادیهای آکادمیک" را، به تشکل ایرانیِ "شورای دفاع از حق تحصیل" اختصاص داد.
|
ده هزار نامه اعتراضی به چندهمسری و روایتی «چهل تکه»در گفتگو با محبوبه عباسقلی Posted: چرا «لایحه حمایت از خانواده» طرح میشود تا این همه کشمکش براه اندازد؟ آیا این لایحه که حتی در میان زنان محافظهکار مخالفان سرسختی دارد، فقط برای تحقیر زنان و پاسخ به زیادهخواهی مردانه است یا برآمده از سیاستی دیگر؟
روز سه شنبه گروهی از زنان با حضور در مجلس، ۱۰ هزار نامه اعتراضی با عنوان «چندهمسری را ممنوع کنید» به نمایندگان مجلس تحویل دادند. این نامهها اعتراض به موادی از «لایحه حمایت از خانواده» است که در آنها «چند همسری» به رسمیت شناخته شده است.
به گزارش خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، زنان مدافع حقوق برابر با حضور در دفتر رئیس مجلس، ضمن توضیح خواسته خود، «چهل تکهای از رنج زنان در رابطه با قانون چندهمسری» را نیز نمایش دادند. در این چهل تکه، روایت چهل زن از شهرهای مختلف کشور درباره مشکلات ناشی از تعدد زوجات آمده بود.
لایحه خانواده سه سال است که دست به دست میشود. مواد جنجال برانگیز آن برسر چند همسری، مهریه و صیغه در هم ادغام میشوند، ظاهرا تغییر میکنند، در کمیسیونها و صحن علنی و غیرعلنی مجلس به بحث گذاشته میشوند و هربار با مخالفتهای شدید گروه بزرگی از زنان، حتی زنان محافظهکار روبرو میشود و باز همین روال ادامه دارد. حکومت از طرح مسایلی این چنین چه سودی میبرد؟
مصاحبه با محبوبه عباسقلیزاده، پژوهشگر مسایل زنان
دویچه وله: خانم عباسقلیزاده چرا دولت با وجود همه مشکلات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی که دارد، هر از چندگاه مسایلی را طرح میکند که به نارضایتی و اعتراضهای بیشتر بیانجامد. مثلا همین لایحه خانواده، طرح عفاف و حجاب، جدا کردن دختر و پسر در دانشگاهها یا حتی تلاش برای اجرای قوانینی که نه فقط در داخل، که در جهان صدای اعتراض همه را بلند میکند، مثل موضوع سنگسار سکینه آشتیانی.
محبوبه عباسقلیزاده: این سئوال شما را من هم تأیید میکنم و واقعا اعتقاد دارم که اگر همهی اینها را کنارهم بگذاریم، به یک سئوال کلی میرسیم که من هم درگیرش هستم. اگر بخواهم جوابی برایش پیدا کنم، این است که گاهی اوقات دولت یا حکومتی که اقتدارگراست برای فرار از اعتراض به ساختارها به سمتی پیش میرود که در واقع اعتراض به رویههاست و همین طور به سمتی پیش میرود که اعتراضها را متمرکز کند بر موضوعاتی که برای خود حکومت قابل کنترل است. مثلا مسئلهی سنگسار سکینه، مجرد از این که این یک موضوع زنانه است و یا مجرد ازاین که چه قدر برمیگردد به مسئلهی وحشیگری در مجازاتهای جنسی یا اجرای حدود الهی. اگر همهی این دیسکورسها را ما کنار بگذاریم، به یک موضوع میرسیم و آن این است که سکینه یک پدیدهی قابل کنترل است در دست خود حکومت و اگر حکومت تصمیم گیرد روزی مسئلهی سنگسارش را انجام دهد یا ندهد، اعدامش کند یا نکند، خود او را به تلویزیون بیاورد یا نیاورد، این کار را میتواند بکند. بنابراین حکومت میآید فضایی را میسازد که من اکتیویست یا من روزنامهنگار یا منی که در فضای بینالملل میخواهم یک اقدام حقوق بشری را پیش ببرم، بیایم روی موضوعی متمرکز شوم که برای حکومت قابل کنترل است.
آیا این تحلیل را درباره لایحه خانواده هم میشود تعمیم داد. یعنی به نظر شما لایحه خانواده برای سرگرم کردن زنان یا بهتر بگویم جامعه به مسایل قابل کنترل است یا برای پاسخ دادن به زیادهخواهیهای مردانه و تسلط آنها بر زنان؟
اگر ما به بحث لایحهی حمایت از خانواده نگاه کنیم و به بحث دعوایی که سر داستان چند همسری هست و تمام این پروسهای که در این چندسال اخیر بوده است، نمیتوانیم بگوییم که این یک پدیدهی یکدست است و آن را یکدست نیز مطالعه کنیم. میتوانیم از یکطرف بگوییم بله، حکومت دنبال موضوعاتیست که از طریق آن افکارعمومی را منحرف کند به موضوعات اجتماعی و از موضوعات سیاسی یا ساختاری منحرف کند، و بحث چند همسری موضوع جذابیست برای مردم برای این که منحرف شوند. از طرف دیگر اما بحث مبارزه کردن برای احقاق حقوق زنان و این که ما جلوی تصویب موادی را بگیریم که در لایحه حمایت خانواده است، باز موضوعیست برای وحدت بیشتر در جنبش زنان، برای ایجاد ائتلافهای بیشتر و برای این که زنان بتوانند در شرایطی که ریسک کار اجتماعی بالاست، روی موضوعاتی بروند که ریسک پایینتری دارد و بتوانند همچنان پایگاه جنبشی و اجتماعی خودشان را در بین اقشار مختلف حفظ کنند. بنابراین داستان لایحه خانواده یا حتی مسئلهی سنگسار سکینه و امثال اینها ممکن است توسط خود حکومت به اصطلاح خودمان علم شود و یا خیلی پررنگ نشان بخورد. ولی از آن طرف هم به نظر من گروههای فعال، چه در داخل ایران و چه گروههای زنان در سطح بینالملل، تلاش میکنند به سمت سیاستها یا استراتژیهای فراکنشی پیش روند. مثلا اگر بخواهند در مورد لایحهی خانواده صحبت کنند یا در مورد سکینه، فضای فشار به زندانیان سیاسی را هم مطرح میکنند. فضای سکسیستی بودن حکومت را هم مطرح میکنند و این که لایحه خانواده فقط یکی از مصداقهای این سیاستهاست.
جنبش زنان در برخورد با این سیاست چه اندازه هوشمندانه واکنش نشان میدهد و ارزیابیتان از حرکتهای اعتراضی به طور نمونه در برخورد با همین لایحه چیست؟
به طور خاص در مورد ائتلاف و کنشی که در سطح گروههای داخل برای مبارزه با لایحه خانواده هست، میتوانم بگویم که نفس این ائتلاف یا نفس جمعآوری امضاء از مردم و ایجاد یک فضای اعتراضی، کاری مترقیست و کاریست که یک جنبش را زنده نگه میدارد. ولی نقدی که من به این کنش دارم، آن قسمتیست که این امضاءها جمع میشود و به مجلس میرود. ببینید، این کار سه سال پیش قبل از این که کودتای انتخاباتی اتفاق بیافتد، ممکن بود کاری مترقی حساب شود. برای این که آن موقع مردم در خیابانها نبودند. برای این که آن موقع مردم در جنبش نبودند، جنبشی که از «رأی من کجاست؟» شروع شد تا زمانی که به «مرگ بر دیکتاتور» رسید. در آن زمان اصلا این اتفاقها در خیابانها نیفتاده بود و اصلا سطح مطالبات مردم در این حد نبود. ولی زمانی که چنین اتفاقهایی میافتد و یک جنبش قدرتمند دموکراسیخواهی در جامعه بهوجود میآید که نه دولت را به مشروعیت میشناسد و نه مجلس را که از تقلب دولت حمایت کرد، این که گروهی از فعالان زن تعدادی امضاء جمعآوری کنند و این را ببرند و به مجلس بدهند، به همان مجلسی که مخالف مطالبات روتین مردم عادی است که در خیابانها بودهاند، این عمل در واقع سطح جنبش زنان را از مترقیبودن تا حدودی به سمت محافظهکارترشدن پیش میبرد و آن معنای اصلی که ما در جنبش داریم و به آن میگوییم یک جنبش اعتراضی مترقی که پیشروتر باشد نسبت به مطالبات عادی مردم در خیابانها را، در واقع کاهش میدهد و سطحش را نازل میکند. نقدی که هست به این قسمتش است.
ولی آیا این نقد را نمیتوان بجز مقاطعی کوتاه به همه سیسال گذشته داشت، منظورتان این است که فعالان زن آیا باید اول برای تغییر حکومت مبارزه کنند، بعد برای خواستهای مشخص زنان؟
به نظر من یکی از اشتباهاتی که برخی از بخشهای جنبش زنان دارد این است که میخواهند همان کنشهایی را تکرار کنند که قبل از جنبش دموکراسیخواهی سبز بوده و این عمل ما را توی همان روشها و عملهای قبلی میاندازد. پس به نظر من اصولا دیسکورس و گفتار برابری حقوقی با توجه به تجربهای که ما بعد از جنبش دموکراسی خواهی کردیم، نمیتواند برای بسیج کردن جنبش زنان و زندهنگه داشتن جنبش زنان به عنوان یک جنبش زنده استراتژی مناسبی باشد. من قبلا هم بارها گفتهام که بعد از تجربهی جنبش سبز جنبش زنان لازم است که استراتژیهایش را تغییر دهد و به سمتی برود که بتواند پیش مطالبات زنان را در متن جنبش دموکراسی خواهی ببرد. بنابراین باید روی موضوعاتی حرکت کند و آن موضوعاتی را پررنگ کند که آن موضوعات در بستر جنبش دموکراسیخواهی مطرح است. ببینید، مسئلهی تجاوزها، مسئلهی اعدامها، مسئلهی زنانی که زندانی سیاسی هستند، مسئلهی خانوادههای زندانیان سیاسی، مسئلهی تحریم که الان یک مسئلهی خیلی زنده است و چگونگی مواجه با قضیه تحریم، مسئلهی رایانهها و چگونگی مواجه با بحران اقتصادی که به خاطر رایانهها در خانوادهها پیش میآید، اینها موضوعاتی است که ما خیلی راحت میتوانیم در مورد آنها پیش برویم. یعنی گروههای فعال داخل خیلی راحت میتوانند در موردش حرکت کنند و مثلا کار کردن در مورد یارانهها الزاما ریسک بالایی ندارد. ولی دیسکورسش با دیسکورس برابری حقوقی فرق میکند. دیسکورسش توی متن جنبش دموکراسی خواهی میآید. دیسکورسش یک دیسکورس تلفیقی میشود و به هرحال احتیاج دارد به این که کار زیادتری روی آن انجام شود و توسعه پیدا کند. بههرحال من معتقدم تا زمانی که ما گفتار برابری حقوقی را بخواهیم پیش ببریم و بر این دیسکورس حرکت کنیم، به لحاظ استراتژیک هم دچار اشتباهات بزرگی خواهیم شد.
اگر بپذیریم که این روش درست برخورد است، آیا جنبش زنان تواناییهای لازم را در خود پرورش داده است. ما در کمتر مواردی شاهد درگیر شدن فعالان زن در مسایل و مشکلات جامعه، بجز مطالبات زنان بودهایم؟
جنبش زنان لازم است که خودش را درگیر این قضایا کند و حتی اگر تجربهای نداشته باشد، باید مدتی را بگذارد تا تجربه پیدا کند و روی این موضوع کار کند. لازم نیست همین الان این کار را بکند. اما لازم است در گفتارهایش بازنگری کند و لازم است این حوزهها را تقویت کند. البته وقتی ما از جنبش زنان میگوییم، منظورمان چندتا آدم نیست که مثلا بگوییم خب حالا اینها فیلد تخصصیشان را از حقوق خانواده بردارند و روی مسائل اقتصادی ببرند. بلکه موضوع سر این است که ما بتوانیم نیروهای جدیدتری را، که به طور شناور وجود دارند، جذب کنیم و بتوانیم قدرتهایی که به حاشیه رفتهاند، تفکرات و گفتارهایی که به حاشیه رفتهاند را وارد متن جنبش کنیم.
تکلیف برابری حقوقی چه میشود؟
ببینید، برابری حقوقی آن موقع میشود یکی از اکتها و یکی از استراتژیهای جنبش زنان. دیگر نمیآید روی آن مسلط باشد و به عنوان یک گفتار مسلط دیگر استفاده نخواهد شد.
خانم عباسقلیزاده نظر شما در جنبش زنان چقدر طرفدار دارد؟
من فکر میکنم که نیاز به تغییر استراتژی و نیاز به گفتارهای جایگزین مدتیست که در جنبش زنان شروع شده و دارد پیش میرود. این فقط ادعای من نیست.
مریم انصاری تحریریه: مصطفی ملکان
منبع: دویچه وله |
You are subscribed to email updates from جنبش راه سبز - همه گزارشها To stop receiving these emails, you may unsubscribe now. | Email delivery powered by Google |
Google Inc., 20 West Kinzie, Chicago IL USA 60610 |