جنبش راه سبز - خبرنامه

آنها مدعی‌اند که اینترنت پر سرعت باعث گسترش فساد و بی‌بند و باری در جامعه می‌شود و همراهی برخی از روحانیون حامی حکومت هم به آنها قدرت بیشتری در اصرار بر این ادعا داده است.

استفتاء برای سرعت اینترنت!

« گروهی از فعالان فضای مجازی» که هویت‌شان مشخص نشده است در استفایی از «ناصر مکارم شیرازی» از او خواسته‌اند که « نظر خود را در مورد اعطای مجوز برای « خدمات اینترنت پر سرعت همراه و کلیه خدمات نسل سوم و بالاتر ارتباطات همراه" قبل از تحقق شرایط قانونی و الزامات ایمن و سالم سازی آن » اعلام کند. آنها گفته‌اند که در حال حاضر امکان «نظارت بر مفساد» وجود ندارد و اینترنت پر سرعت باعث « دسترسی آسان به مطالب، فیلمها و عکسهای ضد اخلاقی و ضد انسانی، شایعه پراکنی و فتنه انگیزی، تضعیف بنیان خانواده جاسوسی و فروش اطلاعات محرمانه کشور و خانواده ها» خواهد شد. مکارم شیرازی هم پاسخی را به این استفتاء کنندگان داده که دلخواه آنان است. او « خدمات اینترنت پر سرعت همراه و کلیه خدمات نسل سوم را «کاری بر خلاف شرع و بر خلاف موازین اخلاقی و انسانی» دانسته و گفته که مسوولان نباید « تنها به درآمد های مادی این برنامه بیاندیشند و نباید آن را نوعی روشن فکری دینی و آزادی علمی تصور کنند بلکه لازم است با شورای عالی فضای مجازی که مرجع قانونی اینگونه امور است مطلب را در میان بگذارند.» انتشار این استفتاء زمینه‌ای برای سایر روحانیون محافظه‌کار خواهد بود تا موانع بیشتری برای دولت در توسعه اینترنت بتراشند. شاید از همین رو است که وزیر ارتباطات خود را موظف به پاسخ ادعاهای مکارم شیرازی دیده است. محمود واعظی « ضمن تشکر از تمام مراجع و آیت‌الله مکارم شیرازی به خاطر تذکرشان» گفته که « سیاست دولت برای اعطای مجوز نسل سوم ارتباطی به همراه اول و ایرانسل این است که این خدمات مانند زمانی که رایتل آن را ارائه می‌داد، ارائه شوند و بخش ارسال عکس و تماس تصویری تا زمان تهیه پیوست فرهنگی مسدود است. » منظور از بسته پیوست فرهنگی٬ ایجاد سازوکاری برای کنترل « تماس‌های تصویری» است که طرح آن توسط شورای عالی فضای مجازی نوشته شده و قرار است بعد از تصویب باید توسط اپراتورها به اجرا درآید.

سوءظن به کاربران

یکی از جدی‌ترین تنش‌ها میان دولت و محافظه‌کاران طی ماه‌های اخیر بر سر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است. برای مثال بحث درباره فیلتر نرم افزار «واتس آپ» که یک برنامه ارتباط صوت و تصویری است به سطح سران دو قوه مجریه و قوه قضاییه کشید. ابتدا کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه که زیر نظر وزیر دادگستری فعالیت می‌کند رای به فیلتر این نرم افزار داد اما حسن روحانی که ریاست شورای عالی فضای مجازی را بر عهده دارد جلوی فیلتر آن را گرفت و وزیر ارتباطات هم به حکم روحانی عمل کرد. اقدامی که نارضایتی علنی «غلامحسین محسنی اژه‌ای» سخنگوی قوه قضاییه را به همراه داشت و باعث شد که وی روحانی را به اقدام خلاف قانون متهم کند. بیشترین تنش البته بر سر استفاده از شبکه اجتماعی «فیس‌بوک» است که گرچه در ایران فیلتر است اما برخی چهره‌های ارشد دولت در آن عضویت دارند. چهره‌های محافظه‌کار بارها به دولت بابت نادیده گرفتن قانون فیلترینگ و عضویت در فیس‌بوک خرده گرفته‌اند. برای مثال « محمدرضا نقدی » رییس سازمان بسیج گفته بود «مدیری که مردم را به فیس‌بوک می‌خواند و تبلیغ آن را انجام می‌دهد باید بداند چه بلایی به سر خانواده و بنیان آن می‌آورد.» سایت گرداب وابسته به سپاه پاسداران نیز خرداد ماه با انتشار نتایج یک پژوهش مدعی شده بود که « متناسب با افزایش میزان استفاده و مدت زمان عضویت در فیس‌بوک، احساس تعلق خاطر جوانان به شاخص‌های هویت دینی، ماهیتی انتخابی به خود می‌گیرد.» در این تحقیق آمده بود « استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی بر شیوه، سبک دین‌داری و هویت دینی جوانان تاثیر می‌گذارد و قرائت‌های دینی مختلف را در آن‌ها افزایش می‌دهد.»

اکنون در فاز‌تاره مانع‌تراشی‌ها نیز خبرگزاری فارس میزگردی با عنوان « «الزامات ورود به نسل‌های بالاتر تلفن ‌همراه» را ترتیب داده و شرکت‌کنندگان در این میزگرد به تکرار ادعا‌ها و نگرانی‌هایشان درباره تاثیرات مخرب‌ اخلاقی افزایش سرعت اینترنت پرداخته‌اند. «رسول جلیلی» عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در این میزگرد از زیان بسیار عمیق و جبران‌ناپذیری گفته که به واسطه بالا رفتن سرعت اینترنت « ضربه های مهلکی به کیان مستحکم خانواده ایرانی، ارزش های فرهنگی، و هنجارهای اجتماعی ما وارد خواهد آمد.» او خواهان « ارتقای تشکیلات انتظامی و قضایی » شده تا « جرایم احتمالی حاصل از این ارتقای دسترسی لجام گسیخته را مدیریت» شود.

مانع‌تراشی‌‌هایی از این دست در شرایطی انجام می‌شود که ایران در گزارش‌های سازمان‌های مدافع آزادی‌ رسانه ها جایگاهی در قعر جدول دارد و همواره به عنوان یکی از دشمنان آزادی اینترنت معرفی می‌شود. حالا نیز گرچه دولت برای راضی‌کردن کاربرانی که از سرعت بسیار پایین اینترنت در ایران به تنگ آمده‌اند وعده افزایش سرعت را داده است اما مشخص نیست که آیا در مواجهه با مانع‌تراشی‌های فراوان محافظه‌کاران موفق به عملی کردن این کار می‌شود یا نه.
 

به گزارش ایسنا، وزیر امور خارجه کشورمان پس از دیدار با مسعود بارزانی، رییس منطقه کردستان عراق در کنفرانس خبری مشترک با وی تاکید کرد: از تمامیت ارضی عراق حمایت و در عین حال از هر توافقی بین کردستان عراق و دولت بغداد حمایت کامل خواهیم کرد.

محمد جواد ظریف همچنین در بخش دیگری از این نشست خبری تصریح کرد: داعش فقط دشمن کرد و عرب و شیعه نیست بلکه دشمن همه ما در منطقه است.

مسعود بارزانی نیز تاکید کرد: ما از همه کشورها درخواست کمک کردیم و جمهوری اسلامی ایران اولین دولتی بود که به ما کمک کرد.

ظریف همچنین تاکید کرد: حضور نظامی در عراق نداریم اما همکاری نظامی هم با دولت عراق و هم دولت کردستان در حوزه‌های مختلف داشته‌ایم. حوشحالیم که به تعهدات‌مان عمل کرده‌ایم اما غربی‌ها به تعهدات‌شان عمل نکرده‌اند.

وزیر خارجه ادامه داد: تمامیت ارضی، وحدت ملی، امنیت و توسعه عراق را امنیت و توسعه خود می‌دانیم. 

به گزارش مهر، عبدالرضا رحمانی فضلی که در جلسه‌ای در قم سخن می‌گفت اظهار داشت: «یک روز خبر آوردند که امکان سقوط شهرهای کربلا و نجف وجود دارد. رئیس جمهور در آن جلسه گفت این شهرها خط قرمز ما است و اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد هیچ محدودیتی در عملیات وجود نخواهد داشت.»

وزیر کشور ایران با اشاره به پیشروی‌های دولت خودخوانده اسلامی (داعش سابق) در عراق اضافه کرد: «اخیراً که داعش به کردستان عراق حمله کرد مسئولان کردستان درخواست کمک از ایران داشتند و جمهوری اسلامی علاوه بر ارائه مشاوره، نیروهای آنان را ساماندهی کرد.»

آقای رحمانی فضلی در ارتباط با کمک‌های ایران که به گفته او «منجر به آزادی برخی استان‌های» عراق شده گفت: «تصمیم‌گیری‌های کلان با رهبری است اما تصمیم‌گیری‌های عملیاتی با شورای امنیت ملی است که رئیس جمهور ریاست آن را برعهده دارد.»

وزیر کشور مسئله عراق را برای جمهوری اسلامی ایران «یک موضوع بسیار مهم» توصیف کرده گفت: «ما در این مسئله حضور به موقعی داشتیم و روزهایی بود که نگران سقوط شهرهای زیارتی و عتبات عالیات بودیم چون ۶ لشکر تسلیم شده و اختلافات سیاسی در عراق و فشارهای بین‌المللی نیز زیاد بود و این تنها ایران و حزب‌الله لبنان بود که از دولت عراق حمایت کرد.»

وی در ارتباط با گروه دولت اسلامی در عراق تأکید کرد که راهبردهای «مهم» جمهوری اسلامی «منجر به آزادی برخی استان‌های اشغال شده توسط تروریست‌ها و عقب‌نشینی آنها شده‌است.»

پس از حدود دو ماه و نیم از پیشروی‌های نیروهای دولت خودخوانده اسلامی در شمال عراق، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران روز یک‌شنبه دوم شهریور به عنوان نخستین عضو از دولت ایران وارد عراق شد.

وی در سفر خود به عراق حضور سربازان ایرانی در خاک عراق را تکذیب کرد اما در عین حال، تاکید کرد که جمهوری اسلامی «با تمام قوا» از نخست‌وزیری حیدر العبادی حمایت می‌کند.

آقای ظریف هم‌چنین روز دوشنبه و در دومین روز از سفر خود به عراق، در شهر نجف با آیت‌الله سیستانی، از روحانیون پرنفوذ شیعه، دیدار کرد.

حسن روحانی پیش از این در روز ۲۸ خرداد نیز با اشاره به پیشروی‌های گروه دولت اسلامی در عراق هشدار داده بود که ایران برای حفاظت از اماکن مقدس شیعیان در عراق «از هیچ کوششی دریغ نخواهد کرد.» 

به گزارش مجذوبان نور؛ امید بهروزی که مغایر آیین نامه سازمان زندان‌ها و اصل تفکیک جرایم، به تازگی از بند ۳۵۰ اوین و با دخالت نیروهای نظامی مستقر در داخل زندان به بند هفت منتقل شده است، از درد شدید در ناحیه گردن و کمر رنج می‌برد.

مسوولان زندان اوین به دستور کینه ورزانه مقامات قضایی، نزدیک به یک سال است که به بهانه واهی خودداری این وکیل دادگستری از پوشیدن لباس زندان، از اعزام وی به مراکز درمانی خودداری می‌کنند.

مقامات قضایی ناظر بر زندان اوین نه تنها به انتقال آقای بهروزی به بند هفت بسنده نکرده‌اند بلکه اعزام وی به بهداری داخل زندان برای مداوای سرپایی را هم منوط به پوشیدن لباس زندان دانسته‌اند.

عدم انتقال آقای بهروزی به مراکز درمانی در حالی صورت می‌گیرد که پزشک داخل زندان از وخیم شدن بیماری گردن و کمر وی خبر داده است.

یادآور می‌شود آقای بهروزی که اینک چهارمین سال از حبس هفت سال و نیمه‌شان را می‌گذراند، اعلام کرده‌اند برای دفاع از شرافت حرفه وکالت، زیر بار پوشاندن لباس زندان بر قامت وکیل نمی‌رود و این حرکت قوه قضاییه را تخفیف شأن وکلا می‌داند.

این وکیل دراویش گنابادی مانند سایر دراویش محبوس در زندان اوین، خود را از حق ملاقات با اعضای خانواده به دلیل پافشاری غیرقانونی مسوولان زندان بر استفاده از لباس زندان، محروم کرده است. 

به گزارش ایلنا؛ رحمت الله حافظی امروز درهشتاد و نهمین جلسه علنی شورای شهر در واکنش به توضیحات معاون شهردار در مورد فوت «علی چراغی» گفت: مرحوم ضایعات خریداری می‌کرده است، و باید گفته می‌شد که علت درگیری چه بوده است.

وی با اشاره به مفاد قرار داد شرکت‌های پیمانکاری با شهرداری گفت: تمهیداتی خوبی در قرار داد گنجانده شده است اما مشخص نیست که نظارت بر عهده کیست؟ این ارگان باید بگوید بابت نظارت چه کرده است.

رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران اظهار کرد: عوامل شهرداری خریداران ضایعات را به ستاد می‌برند و به آنها گرین کارت 150 هزار تومانی می‌دهند که در محدوده پیمانکاران تردد و به کار خود ادامه دهند، اگر شهرداری این موضوع را نمی‌دانسته که عذر بد‌تر از گناه است و اگر می‌دانسته چرا کاری نکرده‌ است.

حافظی با اشاره به اینکه رشوه و باج‌گیری در شهرداری و دفا‌تر خدمات الکترونیکی توسط پیمانکاران بیداد می‌کند، گفت: اینکه بگویید تخلف را اطلاع دهید ما رسیدگی می‌کنیم که نشد مدیریت جهادی!

وی خاطر نشان کرد: جریمه تخلف باید آنقدر سنگین باشد، تا اجازه رشوه گیری داده نشود، تا کی جان و مال مردم باید تحت تاثیر قرار بگیرد.

حافظی در پایان با اشاره به اینکه موضوع قتل «علی چراغی» بابت باج خواهی عوامل پیمانکاری بوده، پیشنهاد داد شهرداری ملزم به ارائه لایحه‌ای دوفوریتی درخصوص مبارزه با فساد و رشوه به شورای شهر شود. 

چند روز پیش خبری منتشر شد که در آن عیسی کلانتری وزیر کشاورزی دولت‌های هاشمی رفسنجانی و خاتمی در گفتگو با یک روزنامه نگار٬ پیرامون نحوه عملکرد آقایان کروبی و موسوی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ ادعاهایی را مطرح کرده بود.

محمد حسین کروبی، در این باره مطلبی در صفحه فیسبوکش نوشته است:

چند روز پیش٬‌ مطلبی منتسب به آقای کلانتری از قول یک روزنامه نگار٬ درباره آقایان کروبی و موسوی منتشر شده بود. چند روزی منتظر بودم تا آقای کلانتری این سخنان سخیف و نسنجیده را تکذیب کنند اما پس از چند روز چون تکذیبیه ای مبنی بر این سخنان منتشر نشد٬ پیامکی برای ایشان فرستادم تا صحت و سقم آن را جویا شوم.

آقای کلانتری ٬‌ ضمن تکذیب مطالب منتسب شده به ایشان٬ اظهار داشت که پس از این مصاحبه بحث هایی با شخص نقل کننده خبر صورت گرفت؛ که وی بی انصافی کرده و تنها بریده هایی از این مصاحبه را منتشر کرده است.

لذا به ایشان و دوستان دیگر توصیه می کنم که در مصاحبه ها و بحث های پس از آن٬ دقت بیشتری به خرج داده تا اینگونه به آبرو و حیثت خود لطمه نزنند؛ چرا که با هدف و مسیری که آقایان کروبی و موسوی انتخاب و در آن گام گذاشته اند و همچنین مقاومت بی نظیرشان ثابت کرده اند که این سخنان لطمه ای به وجه ی این محصورین نخواهد زد. 

یکی از کارگران که خواست نامش فاش نشود، با اعلام این خبر به ایلنا گفت: علاوه بر خانواده‌های کارگران بازداشتی که مقابل فرمانداری تجمع کرده‌اند، مردم شهر به تناوب در جمع این خانواده‌ها حاضر می شوند و آنان را همراهی می کنند.

او در ادامه افزود: دیشب در شهر شایعه شده بود، حکم آزادی ۸ تن از کارگران بازداشتی جز «محمدحسن تشکری»، رئیس شورای شهر بافق صادر شده است، اما آنان زیر بار نرفته‌اند و گفته‌اند همه ما را باید با هم آزاد کنید.

به گفته این کارگر معدن بافق، «هاشم صباغیان» یکی از نمایندگان کارگران به احتمال قوی امروز (سه شنبه ۴ شهریور) برای ارائه گزارش به کارگران درباره آزادی ۹ کارگر بازداشتی و لغو کامل خصوصی سازی به معدن می‌آید.

گفتنی است پلیس از سه شنبه هفته گذشته (۲۸ مرداد)، «امیر حسین کارگران»، «علی صبری»، «محمدحسن تشکری»، «علی‌محمد تشکری»، «کاظم کارگران»، «رضا دهستانی»، «رضا خواجه‌زاده»، «ایرانی» و «جلیل کمالی» از کارگران معدن سنگ آهن بافق را در پی شکایت کارفرما بازداشت کرده است.

این بازداشت‌ها در آستانه پایان مهلت دو ماهه کارگران به کارفرما و مسئولان دولتی بافق برای لغو کامل خصوصی سازی معدن انجام گرفته است.

تحصن پیشین حدود ۵ هزار کارگر معدن بافق در تاریخ ۲۷ اردیبهشت امسال آغاز شد و به مدت ۳۹ روز طول کشید. این تحصن در پی موافقت هیات دولت با لغو موقت خصوصی سازی معدن در تاریخ ۴ تیر پایان یافت. مهلت دو ماهه کارگران به دولت که از پایان دور اول اعتصاب آغاز شده بود، امروز پایان می یابد. 

به گزارش رادیو فردا روزنامه نیویورک‌تایمز از قول یک مقام ارشد دولتی می‌گوید باراک اوباما طی روزهای آخر هفته (آغاز شهریور) اجازه پروازها را صاد کرده است.

همین روزنامه، عصر دوشنبه سوم شهریور ماه، از قول مقام‌های دفاعی آورده است که پنتاگون، وزارت دفاع ایالات متحده، هواپیماهای بدون سرنشین و با سرنشین به آسمان سوریه می‌فرستد، علاوه بر پهپادها احتمالا این پروازها هواپیماهای «یو۲» را نیز در بر خواهند گرفت.

شبکه خبری فاکس نیز از قول «یک مقام ارشد» دولت آمریکا گفته است اوباما اجازه پرواز پهپادهای جاسوس را بر فراز سوریه صادر کرده است.

پیش از این «وال‌استریت جورنال» از قول مقام‌های ارشد آمریکایی گفته بود پنتاگون در حال آماده شدن برای فرستادن هواپیماهای جاسوسی، از جمله هواپیماهای بدون سرنشین، به حریم هوایی سوریه برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد اسلام‌گرایان است؛ آنچه ممکن است زمینه‌ساز حملات هوایی احتمالی آمریکا علیه «خلافت اسلامی» در خارج از مرزهای عراق باشد.

ایالات متحده در حال حاضر در حمایت از نیروهای عراقی و پیش‌مرگه‌های کرد که مشغول نبرد با نیروهای خلافت اسلامی هستند، به مواضع، ادوات و نیروهای این گره افراطی سنی حمله کرده است.

رسانه‌هایی مانند نیویورک‌تایمز انجام چنین پروازهایی را «گامی بلند» از سوی آمریکا، برای ورودی مستقیم به بحران چند ساله سوریه ارزیابی کرده‌اند.

همین روزنامه می‌گوید چنین چیزی می‌تواند از سوی اوباما، که بارها حکومت بشار اسد را به باد انتقاد گرفته و از برخی مخالفان شورشی او حمایت کرده است، به شکل نوعی کمک برای اسد، حتی «سهوا»، دیده شود.

با این همه مقام‌های آمریکایی گفته‌اند قصد ندارند دمشق را در مورد پروازهای -احتمالی- مطلع کنند.

وال‌استریت‌ جورنال نیز از قول دولت آمریکا می‌گوید آنها تاکید دارند جنگ علیه دشمنی مشترک، حکومت سوریه را به هم‌پیمان آمریکا تبدیل نمی‌کند.

دولت سوریه می‌گوید با هر تلاش بین‌المللی برای مبارزه با افراطی‌ها همکاری خواهد کرد. اما ولید معلم، وزیر خارجه آن کشور، گفته است هر حمله هوایی در حریم سوریه بدون اجازه آن کشور عملی خصمانه تلقی خواهد شد.

وال‌استریت جورنال از مقام‌های آمریکایی می‌گوید سیستم دفاع هوایی سوریه در شرق آن کشور، توانایی ایجاد مشکلی را برای عملیات هوایی احتمالی آمریکا، ندارد.

همین روزنامه در عین حال از قول یک مقام ارشد آمریکایی می‌گوید «تصمیمی برای انجام حملات (در سوریه) گرفته نشده است، اما برای کمک به گرفتن چنین تصمیمی، می‌خواهید بر آگاهی خود از موقعیت، هر چقدر که بشود، بیافزایید».

انتشار ویدئوی سر بریدن جیمز فولی، خبرنگار آمریکایی، طی روزهای گذشته بر شدت حملات لفظی و نیز بر گزارش‌ها و پیش‌بینی‌ها در مورد واکنشی آمریکا در سوریه علیه «خلافت اسلامی» افزوده است.

رسانه‌های ایالات متحده پیشتر نیز در مورد بررسی انجام عملیات آمریکا علیه خلافت اسلامی در سوریه، گزارش‌هایی را منتشر کرده بودند. 

متن کامل نامه که روزنامه اعتماد آن را منتشر کرده به شرح زیر است:

«حضور محترم جناب آقای دکتر فرجی‌دانا، با سلام و تحیت

گرچه دانش خود ارزش است لیکن زمانی که با فضیلتی مضاعف آمیخته می‌شود به میزان فراوانی زینت می‌یابد، در بیان مولایمان علی(ع) آمده است که فرمود، حلم زینت علم است، دانشمند کمالش را از علم می‌برد و جمالش را به حلم می‌خرد.

صاحب این قلم که تاکنون شما را ندیده گرچه آوازه‌تان را زیاد شنیده، بر خود لازم می‌دید که از کنار این همه دانش و آن همه اخلاق بی‌تفاوت نگذرد و به مقدار ناچیزِدست تکانی به پاس آن همه دست‌افشانی سپاس نگوید. از آیت‌الله جوادی آملی آموختم که می‌گفت، اگر کسی دنیا را نشناسد فریب می‌خورد از مهرش کیش می‌بازد و از قهرش خویش. دنیا را به همین فراز و فرودش باید شناخت، گاهی به حق اوج می‌دهد و زمانی به ناحق به حضیض می‌سپارد، در جایی به باطل بر عرش می‌نشاند و در ساحتی به حق به فرش می‌کشاند.

اما در مقابل، دانش راستین که پروردگار عالم آن را نور می‌داند به حدی صاحبش را عزیز می‌دارد که در آغاز او را در سراپرده زهد می‌نشاند و در بین راه به میان پرده صبر فرا می‌خواند و سرانجام در فراپرده رضا و تسلیم مهمان می‌نماید. پویندگان طریقت کمال و ره‌جویان حقیقت وصال، به شاگردان‌شان این‌گونه آموختند که ره‌جویان نه به داشته‌های خویش دلخوش مانده و فرحناک شوند و نه به از دست دادن آن دلتنگ شده و متاسف گردند.

گرچه آنانی که دنیا را این‌گونه نشناخته و دست‌کم از مهتران نیاموختند، همواره دنیا را بسان قمارخانه‌ای می‌بینند که تنها بایستی برد و هیچ‌گاه نبایستی باخت، و در این راه باکی نیست که اگر همه‌ چیز فدا شود یا عالم و آدمی فنا گردد. غافل از اینکه تیر و کمان را به سوی خود نشانه رفته و آتش به خرمن خویش می‌کشند. اما آنچه در این میان بسیار شگفت‌انگیز است، توصیه غریب دین است، خداوند عالم همواره انسان را در بحبوحه دنیا می‌طلبد و فاصله گرفتن از کار و جامعه را موجب کوتاهی و منقصت انسانی شمرده و همواره او را به حضور در صحنه اجتماع فرمان می‌دهد، از او می‌خواهد که از هیچ فرصتی برای تعالی خود و رشد جامعه غافل نشود.

حق و باطل، صدق و کذب به موازات هم در برابر نفس انسانی سان می‌بینند، به عبارتی در باغ طبیعت هیچ حقی وجود ندارد مگر آنکه باطلی در کنار آن کاشته شده و هیچ باطلی غرس نشده مگر آنکه حقی در کنارش رویش یافته، اگر توحید است در کنارش شرک و اگر ایمان است در جوارش کفر و اگر عدل است در جنابش ظلم و خلاصه اگر خدمت است در ساحتش خیانت جای گرفته و البته این انسان‌ها هستند که با چه ذائقه‌یی حضور یابند و کدامیک را با حسن اختیار یا سوء اراده بر دیگری ترجیح دهند. از سوی دیگر ترازوی عدل الهی که به بلندای آسمان و زمین همواره برافراشته نگاه داشته شده (و بالعدل قامت السموات و الارض) در انتظار حق پویان و عدل‌جویانی است که از صمیم قلب حق را باور داشته و بدان پایبندند و از مغزای جان عدل را باور کرده و بدان دلبندند.

گرچه انقلاب، مردم و نظام اسلامی تجربه‌های بسیار سنگین و سختی را پشت سر نهادند، لیکن به نظر می‌رسد تا رسیدن به جامعه الگو و امت وسط راه طولانی در پیش است؛ جامعه‌ای که مردم آن از خرافه و گرایشات سطحی در امان باشند، مدیران و متولیان امرشان از شایستگانی و فرهیختگان و دلسوزانی باشند که جامعه به وجود آنان به خود ببالد و نمایندگانی از تمدن و فرهنگ ناب و اصیل اسلام و ایران باشند. گرچه جای بسی شکر و سپاس است که اراده ملت این‌بار در وجهه دولت نمایان شده و خواست قلبی جامعه خصوصا فرهیختگان و نخبگان از قلم تدبیر و امید جاری گشته، لیکن نگارنده این سطور با قطع نظر از این امر به مقوله دیگری می‌اندیشد و به وجود چنین انسان‌هایی مباهات دارد.

در پایان بار دیگر به دانش، اخلاق، ادب و صلابت و استواری شما درود می‌فرستم و فصل جدیدی برای دستیابی به توفیقات برتر از بارگاه الهی مسألت دارم. 

قاصدک
قاصدک! هان، چه خبر آوردی؟
از کجا وز که خبر آوردی؟
خوش خبر باشی، اما، ‌اما
گرد بام و در من
بی‌ثمر می‌گردی
انتظار خبری نیست مرا
نه ز یاری نه ز دیار و دیاری باری
برو آنجا که بود چشمی و گوشی با کس
برو آنجا که تو را منتظرند
قاصدک
در دل من همه کورند و کرند
دست بردار ازین در وطن خویش غریب
قاصد تجربه‌های همه تلخ
با دلم می‌گوید
که دروغی تو، دروغ
که فریبی تو ، فریب
قاصدک! هان، ولی... آخر...‌ای وای
راستی آیا رفتی با باد؟
با توام، ای! کجا رفتی؟ ای
راستی آیا جایی خبری هست هنوز؟
مانده خاکستر گرمی، جایی؟
در اجاقی طمع شعله نمی‌بندم
خردک شرری هست هنوز؟
قاصدک
ابرهای همه عالم شب و روز
در دلم می‌گریند

نماز
باغ بود و دره، چشم‌انداز پر مهتاب.
ذات‌ها با سایه‌های خود هم‌اندازه.
خیره در آفاق و اسرار عزیز شب،
چشم من بیدار و چشم عالمی در خواب.
نه صدایی جز صدای رازهای شب،
و آب و نرمای نسیم و جیرجیرک‌ها،
پاسداران حریم خفتگان باغ،
و صدای حیرت بیدار من(من مست بودم، مست)


خاستم از جا
سوی جو رفتم، چه می‌آمد
آب!
یا نه، چه می‌رفت، هم زان سان که حافظ گفت: عمر تو.
با گروهی شرم و بی‌خویشی وضو کردم.
مست بودم، مست سرنشناس، پانشناس، اما لحظه‌ی پاک و عزیزی بود.


برگکی کندم
از نهال گردوی نزدیک؛
و نگاهم رفته تا بس دور،
شبنم ‌آجین سبزفرش باغ هم گسترده سجاده.
قبله، گو هر سو که خواهی باش.
با تو دارد گفت‌و‌گو شوریده‌ی مستی:
مستم و دانم که هستم؛
ای همه هستی ز تو، آیا تو هم هستی؟

امروز سالروز درگذشت یکی از شاعران بزرگ و معاصر کشورمان است که اشعار به جای مانده از وی تخلص «م. امید» را بر خود دارند. البته بیش از اینکه مردم او را با تخلصش بشناسند؛ با نام «مهدی اخوان ثالث»، عنوان حقیقی‌اش می‌شناسند. شاعری که به قول اغلب اهالی شعر و ادب توانست راه «نیما یوشیج» را ادامه دهد. بسیاری از کارشناسان و منتقدان ادبی بر این باورند که گرچه شعرهای «اخوان ثالث» قابل تقدیر و بزرگ هستند، اما عمده‌ترین خدمتی که او در عرصه ادبیات انجام داد، تلاشی است که در جهت عبور از قالب سنتی شعر به سوی قالب‌های نو و نیمایی انجام داد. او را نقطه اتصال شعر سنتی و نو می‌دانند. اخوان آمد تا در این گذر به شعر فارسی کمک کند که بحق نیز موفق شد. البته این گونه هم نیست که بگوییم بزرگ‌ترین کار وی معرفی نیما یوشیج و ادامه راه او بود؛ نه! چراکه آثار به جای مانده از وی نیز دارای سبک و سیاق خاصی هستند که اشعارش را از دیگر شاعران متمایز می‌سازد. هنر او تنها به عرصه شعر و ادبیات محدود نمی‌شد؛ اخوان در عرصه موسیقی پژوهی نیز مشغول فعالیت بود. وی با اینکه توانست جامعه سنتی شعر را به سمت قالب‌های نو متمایل سازد، اما خود از شاعران موفق در شعر کلاسیک نیز به شمار می‌آید. از او اشعار بسیاری در قالب‌های کلاسیک و نو به یادگار باقی مانده است. مهدی اخوان ثالث اسفند ۱۳۰۷ در مشهد دیده به جهان گشود و ۴ شهریور ۱۳۶۹ چشم از دنیا بربست.

اشعار او ظرفیت جهانی شدن دارد
جلال ستاری، محقق و پیشکسوت اسطوره شناسی معتقد است که شعر مهدی اخوان ثالث قابلیت ارائه در سطح جهان را دارد. البته در صورتی که مترجم قابلی پیدا شود که اشعار وی را به همان صورت که هست؛ ترجمه کند. وی به «ایران» می‌گوید: «متأسفانه در ارتباط با شعر ما از مترجمان آنچنان قدری که بتوانند شعر را همان‌گونه که در زبان مبدأ سروده شده به زبان دیگری ترجمه کنند، برخوردار نیستیم؛ وگرنه شعر اخوان ثالث از ظرفیت جهانی شدن و درخشش در سطوح بین‌المللی برخوردار است. اینکه چرا شعر معاصر فارسی آنچنان که باید و شاید به آن سوی مرزها راه نیافته به همین مسأله و فقدان بازمی‌گردد. در صورتی که شعر اخوان یکی از بهترین و شیواترین اشعار روزگار ما است. شعری که هم جنبه ملی دارد و هم درون‌مایه‌های سیاسی. از سویی دیگر زبان اخوان در آثارش نیز بسیار پخته و سلیس است. صرف نظر از عقاید وی، اخوان شاعری پیشرو و آینده‌نگر بود. بی‌شک زبانی که وی از آن بهره می‌گرفت؛ دموکراتیک و سنجیده بود. آنچنان که زبان و محتوای اشعار شاعران بسیاری بعد از اخوان تحت تأثیر هنر وی قرار گرفت.»
ستاری موفقیت اخوان را در نتیجه شناختش از فرهنگ، دین، سیاست و از سویی شرایط اجتماعی زندگی در روزگارش می‌داند. این درحالی‌است که برخی دیگر از ادبا و منتقدان موفقیت وی را در نتیجه معرفی و تحلیل آثار نیما یوشیج می‌دانند.

«اخوانیت» اخوان از خود اوست نه از نیما
علی باباچاهی، شاعر، اعتقادی به اینکه شهرت اخوان به سبب فعالیتی است که در معرفی نیما انجام داده؛ ندارد. او در این باره به «ایران» می‌گوید: «فکر می‌کنم بهتر باشد که آثار چند چهره مشخص شعر نو فارسی از جمله اخوان ثالث دوباره خوانی شود. بخشی- البته نه لزوماً همه- از نسل جوان بد نیست که « تعمیق» را به جای «تعجیل» بگذارند تا از این طریق در دام سرسری خوانی شعر اخوان و امثال او نیفتیم. بعضی‌ها بر این تصور هستند که اخوان ثالث به دلیل تسلط به شعر کهن فارسی در این «گرداب هایل» افتاده و چه بسا غرق شده است. اما این طور نیست. آن هم به گواهی شعرهای درخشانی است که به عنوان نمونه در کتاب «از این اوستا»ی او به چشم می‌خورد و همین طور در شعرهای ماندگاری همچون «حالت»، «نماز»، «نوحه»، «پیوندها و باغ» و...»
وی ادامه می‌دهد: «بر این گونه شعرهاست که «اخوانیت»، اخوان به اوج و اثبات می‌رسد. تسلط در پیوند با ترنم و تغزل و تموج معنا می‌یابد. البته اخوان نیز همچون نیما وقت‌های زیادی را به هدر داده است. منظور اینکه پاره‌ای از تفنن‌های شاعرانه که در کار هر دوی این دو شاعر به چشم می‌خورد چیزی بر مرتبه آنان نیفزوده است. در مثل «بز ملاحسن» در کارهای نیما و قصاید یا قصیده گونه‌هایی تفننی در «تو را‌ای کهن، بوم و بر دوست دارم»! البته با‌وجود این وقت‌گذرانی، حرکت‌های جبرانی این ۲ شاعر آنان را بر صدر نشانده است. نکته دیگری که باید در این زمینه به اختصار بگویم دانش تئوریک نیما و بینش انتقادی اخوان ثالث است. اخوان در کتاب‌هایی همچون «بدعت‌ها و بدایع نیما» و «عطا و لقای نیما» بخوبی و با درایت کامل شعر نیما را ارزیابی کرده و شوکت آفرینشی نیما را نشان داده است.»
باباچاهی با توجه به مطالعه‌ای که بر آثار اخوان ثالث داشته است؛ توصیه‌ای نیز برای جوانان دارد. وی معتقد است که در این موارد جوانان باید نیمه پر لیوان و به عبارتی وجه خلاقانه شاعران تأثیر‌گذاری همچون اخوان را ببینند. افزون بر این او امیدوار است که علاقه‌مندان با راهنمایی استادان به مطالعه متون منثور و منظوم ادبیات کلاسیک فارسی بپردازند تا به ناگفته‌های آثار و خدمت‌های این استادان دست پیدا کنند.

خدمت اخوان به شعر نیمایی
به گفته علی عبداللهی، شاعر و مترجم ادبیات آلمانی، اخوان ثالث تلاش بسیاری برای معرفی اشعار نیما انجام داده است. او در پاسخ به نظرخواهی «ایران» گفت: «اخوان با اینکه از سبک و سیاق خاصی در سرودن شعر برخوردار بود اما یکی از مهم‌ترین اقدامات وی در عرصه ادبیات، معرفی- تحلیل آثار و پیشنهادات نیما در کتاب«عطا و لقای نیما یوشیج» و دیگر نوشته‌هایش است. البته موفقیت اخوان ثالث تنها از این جهت نیست که او توانست در مقام معرفی و دفاع از آثار نیما برآید بلکه اخوان نیز در سروده‌هایش سبک و سیاق خاص خود را دارد. شعر اخوان بی‌اغراق منحصر به فرد است. اخوان هم شعر روایی- حماسی می‌گوید و هم قادر به استفاده از زبانی مدرن است.»
شناخت و احاطه به ادبیات کهن ایران هم یکی دیگر از دلایلی است که بخشی از منتقدان ادبیات آن را دلیلی بر موفقیت مهدی اخوان ثالث در عرصه شعر می‌دانند. آنچنان که وی را قادر به بهره گرفتن از ظرفیت‌های ادبیات کلاسیک فارسی کرده است.
عبداللهی در این باره می‌گوید: «تسلط اخوان به استفاده از ظرفیت‌های ادبیات کلاسیک فارسی منجر به ارائه نمونه‌های بسیار خوبی از آنچه شده که نیما پیشنهاد داده است. اخوان توانسته با ارائه مناسب این پیشنهادات وارد زبان کوچه و بازار شود. شما اگر به بررسی آثار هر دو شاعر یعنی هم نیما و هم اخوان بپردازید، متوجه خواهید شد که او موفق‌تر از خود نیما در دفاع از افکار و آثارش عمل کرده است. اخوان توانست بخوبی دست به اجرایی کردن پیشنهادات نیما بزند و این یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های وی به شمار می‌آید. اخوان کارهای نیما را بهتر از خود نیما معرفی کرده. حتی کتابی هم درباره آن نوشته و نمونه‌هایی نیز آورده که قوی‌تر از نمونه‌های نیما به شمار می‌آید. تسلط حیرت انگیز اخوان به ادبیات کلاسیک نقطه قوتی در درخشش آثارش به شمار می‌آید. »


اخوان راه را برای شعر نیما هموار کرد
حمید رضا شکارسری، شاعر و منتقد ادبیات نیز در ارتباط با اخوان ثالث و تأثیری که در عرصه ادبیات برجای گذاشت، به ما می‌گوید: «اگر بپذیریم تغییرات در ادبیات اغلب به تدریج رخ می‌دهد و هیچ تغییری ناگهانی نیست؛ باید نتیجه گرفت تغییر شعر فارسی از سنتی به نو هرگز به سرعت نخواهد بود. بنابراین باید بپذیریم که ادبیات با تغییرات ناگهانی میانه‌ای ندارد. شاعرانی مانند نیما و اخوان، ادبایی هستند که به اصطلاح لولایی برای ادبیات سنتی و نوی فارسی به شمار می‌آیند. با اینکه اخوان بعد از نیما قدم به عرصه ادبیات نهاد اما به گونه‌ای می‌توان گفت که وی حتی به تعبیری از نیما هم سنتی‌تر است.»گفته شکار سری «نظری» است که اغلب منتقدان و کارشناسان فعال در عرصه ادبیات به آن معتقد هستند. اخوان را شاعری می‌دانند که به عبارت عامیانه راه را برای نیما یوشیج باز کرده‌ است. شاعری که توانست ادبای دلبسته به سنت را به سوی شعر نو بکشاند.
این شاعر و منتقد ادبیات می‌گوید: «نوع نگاه اخوان به جهان و وزن عروضی اشعار اخوان به گونه‌ای است که بی‌اغراق می‌توان گفت او راه را برای شعر نو باز کرد. اخوان ثالث راه را برای افرادی که دلبسته به سنت بودند؛ هموار کرد. او توانست آنان را قانع به پذیرش قالبی سازد که تا پیش از آن با مقاومت شاعران روبه‌رو بود. شاعران آن دوران نمی‌توانستند با زبان و شعر نیما ارتباط برقرار کنند و این در حالی بود که اخوان ثالث این ارتباط را بخوبی برقرار کرد. به عبارت ساده اخوان ثالث عامل جذب بسیاری از دلباختگان شعر سنتی به قالب‌های نو و نیمایی شد. شاعری که بی‌شک خود از نیما هم سنتی‌تر بود.»
پای گفته‌های اغلب شاعران و منتقدان که بنشینید اغلب از یک چیز می‌گویند. از اینکه اخوان ثالث شاعر بزرگی بود اما عمده‌ترین تلاش و خدمت وی به ادبیات فارسی به همان مسأله‌ای باز می‌گردد که از ابتدای گزارش تا به اینجا به آن اشاره شد. مسأله‌ای که از تلاش اخوان برای آشتی اهالی شعر سنت‌گرا به سوی قالب‌های شعری نو می‌گوید.

اخوان نیاز ادبی روزگارش را برآورده کرد
محمد علی بهمنی، شاعر و غزلسرا نیز نظر خود را به «ایران» گفت. او معتقد است «اخوان علاوه بر کارستانی که در اشعار خودش کرده؛ کارستان بزرگ‌تری نیز داشته است. کارستانی که به تلاش وی برای شناساندن نیما و آثارش باز می‌گردد.
این کارستان اخوان را بحق می‌توان حتی ماندنی‌تر از کارستان‌های خودش دانست. در زبان اخوان نیاز داشتیم تا سبک خراسانی به شکلی کاشف‌تر و راحت‌تر اما در شکل نیمایی ارائه شود. اگر هر یک از کارهای اخوان را بخوانید متوجه خواهید شد که وی توانسته بدون اینکه هیچ ادعایی داشته باشد این نیاز را برطرف سازد. او سبک خراسانی را به شکل نیمایی ارائه کرد.» بهمنی در ارتباط با تأثیر اخوان ثالث بر شعر امروز معتقد به وجود شکافی در میان اخوان با فرزندان شعر است. شکافی که به گفته وی قابل انکار نیست و علت آن را از بی‌دانشی برخی از فرزندان شعر امروز می‌داند. وی ادامه می‌دهد: «آن دسته از شاعران جوان که با شعر نیما و اخوان زندگی کرده‌اند اشعار بسیار بهتری می‌سرایند. اینان حتی در کارهای مدرن و پست مدرن خود نیز به دلیل آشنایی یاد شده موفق به خلق اشعار دلپذیرتری می‌شوند. البته برخی از شاعران هم هستند که آشنایی کافی با این دو شاعر بزرگ ندارند. به نظر من اینها هم بعد از مدتی ناچار به بازگشت به عقب هستند. آنها هم بعد از مدتی درخواهند یافت که باید شعر اخوان و نیما را دوباره بازخوانی کنند. »

برخی شعرهای اخوان حتی از اشعار نیما هم بهتر است
بهاءالدین خرمشاهی، شاعر، مترجم، استاد دانشگاه و حافظ شناس هم در نظرخواهی «ایران» مشارکت کرد و گفت: « از دیر باز علاقه بسیاری به شعر اخوان داشتم. اوج شعر اخوان در میانسالی وی و همزمان با جوانی من بود. آن زمان هر شعری از اخوان را که در کتاب یا روزنامه‌ها منتشر می‌شد می‌خواندم.
قبول دارم که شعر زمستان اخوان یکی از مشهور‌ترین اشعارش بود اما دیگر سروده‌های اخوان هم دست کمی از شعر زمستان ندارند. حدود ۱۰ دفتر از اخوان منتشر شده که اغلب اشعار منتشر شده در آنها بسیار خوب هستند. چند سال قبل مهدی مظفری ساوجی یکی از شعر پژوهان کشور در قالب کتابی با عنوان «آفاق و اسرار عزیز شب» در ۳۰ گفت‌و‌گو به بررسی آثار اخوان ثالث پرداخت. در این کتاب گفته‌های بسیاری از اهالی شعر و ادب درباره اخوان منتشر شده است. اخوان در میان آثارش شعر سپید ندارد. اغلب اشعار وی یا کلاسیک هستند یا نیمایی. اما اخوان شعر سپید، شاملویی یا آزاد ندارد.» این محقق ادبی در ادامه می‌افزاید: «اخوان اعتقادی به وزن نداشت و آن را جوهر شعر نمی‌دانست. اخوان و چند شاعر هم نسل و هم حدود همچون نادرپور و سپهری به شعر نیمایی آبرو دادند. اینان با فصاحت و بلاغت خود به شعر نیما آبرو بخشیدند و نشان دادند. شعر نیما از ضرورتی اجتماعی و فرهنگی به وجود آمده است. خود نیما شعرهایی دارد که بخوبی شعرهای اخوان نیست. اخوان را می‌توان از پیشتازان شعر نیمایی دانست. شعرهای اخوان اغلب داستان دارند و شاعر در آنها روایت‌کننده است. اشعار او اغلب شیرین و اجتماعی‌گرا هستند. فردیت از جمله ویژگی‌هایی است که شما به ندرت در سروده‌های اخوان به آن برخواهید خورد. اخوان سبکی شکوهمند، خوش الفاظ و خوش آهنگ دارد.»

اخوان ثالث فردوسی زمان است
بیژن ارژن، شاعر نیز درباره جایگاه مهدی اخوان ثالث به ما می‌گوید: «بی‌اغراق اخوان را می‌توان فردوسی زمان خود دانست. یکی از جهت ساختار و زبان شعر او که بسیار سخت و محکم است و دیگری از جهت اندیشه باستانی و اسطوره‌ای وی. زمانی که به ویژگی‌های خاص اخوان در کنار یکدیگر نگاه کنید درخواهید یافت که حتی اگر فردوسی هم در زمان اخوان زندگی می‌کرد مانند او شعر می‌گفت. به عقیده من اخوان هم اگر در روزگار او می‌زیست مانند فردوسی شعر می‌گفت و من این دو را مانند هم می‌دانم.»
نگاه اسطوره‌ای اخوان در اشعارش نکته‌ای نیست که تنها بیژن ارژن به آن معتقد باشد. ادبا و شاعران دیگری نیز هستند که از تبلور ادبیات کهن ایران در آثار وی می‌گویند و آن را عاملی در جهت شهرت یافتن اخوان می‌دانند.
ارژن در ادامه می‌افزاید: «اسطوره و داستان‌پردازی به اضافه نوع زبانی که او داشت از جمله ویژگی‌هایی به شمار می‌آید که می‌توان در ارتباط با شعر اخوان ثالث برشمرد. از سویی شعر اخوان روایت گونه است. این درصورتی است که در شعر دیگر شاعران چنین نیست. موفقیت اخوان ثالث را می‌توان در پیروی شاعران پس از وی از سبک و سیاقش دید. شاید بتوان گفت که اخوان اسطوره‌ها را زنده کرد. اسطوره‌هایی که ایرانی بودند. اگر خوب توجه کنید اخوان ثالث شعرهایی در دهه‌های ۳۰، ۴۰ و ۵۰ گفته که اغلب با تکیه بر محتوای سیاسی و اسطوره‌ای سروده شده‌اند. از همین رو اخوان را می‌توان از جمله شاعرانی دانست که در دهه‌های فوق تأثیر بسزایی در حوزه آزاد اندیشی گذاشتند.»
این شاعر تصریح می‌کند: «شعر اخوان قابلیت جهانی شدن را دارد. اما به شرط این که مترجمی پیدا شود که اندیشه و روح وی با اندیشه و روح اخوان همسان باشد. تأکید من بر این همسانی از این جهت است که در ترجمه تنها، هنر ترجمه نیست که اثر‌گذار است بلکه احاطه مترجم بر آثاری که هدف بازگردان آن به زبان‌های دیگر را دارید هم مهم است.»
همان گونه که اغلب ادبا در این گزارش گفتند؛ شعر بزرگانی همچون اخوان ثالث ظرفیت‌های لازم برای جهانی شدن را دارا هستند. منتهی در صورتی که مترجمانی که دست به ترجمه اشعار شاعران کشور می‌زنند باید با اندیشه‌های آنان آشنا بوده و بتوانند بدون لطمه خوردن به ماهیت اشعار مورد نظر آنها را به زبان‌های دیگر بازگردانند. امثال اخوان در شعر ایران کم نیستند؛ منتهی باید تلاش کرد تا آنان را آن‌گونه که هستند در مرحله نخست به جوانان و در مرحله بعد به ادب دوستان در سراسر جهان معرفی کرد. 

منبع: ایران 
 

نظرات وارده در یادداشت ها لزوما دیدگاه جرس نیست.