جنبش راه سبز - خبرنامه

به گزارش جرس، در پی اعتصاب غذای عبدالفتاح سلطانی، امیر خسرو دلیر ثانی، سعید مدنی و مهدی خدائی، مسئولین زندانهای اوین و رجائی شهر در صدد رسیدگی به وضعیت برخی از زندانیان بیمار بر آمده اند؛ از جمله: مصطفی دانشجو، حمید رضا مرادی، داود اسدی، علیرضا بهشتی، علی اعلائی، کیوان صمیمی در بیمارستان بستری شده اند. 

همچنین حسین رونقی هم به بیمارستان اعزام شد اما بستری نشده است.

بر اساس این گزارش، علی صلام پور توسط پزشکی قانونی معاینه و قرار شده است که بستری گردد.

همچنین نادر جانی و حمید رضا کرواسی به مرخصی اعزام شدند.

گزارشگر جرس می افزاید حمید نوید که از بیماری سرطان رنج می برد و به حال خود رها شده بود به حدی که داروهایش در زندان تأمین نمی شد در دو مرحله برای شیمی درمانی اعزام شده است . همچنین یاشار دارالشفائی رو هم که برده اند برای ام آر آی ولی انجام نشده است.

همزمان عبدالفتاح سلطانى برنده جایزه حقوق بشری کانادا شد و در پيامى به مديران برگزارى جايزه حقوق بشر در مرکز بین المللی حقوق بشر کانادا كه او و الکس نیوی را برنده سال ٢٠١٣ خود معرفى كرده بودند، اعلام كرد كه افسوس مى خورد نام ايران درصدر كشورهاى ناقض حقوق بشر قرار دارد. او گفت: « در ایران امروز از دین و اعتقادات مذهبی حاکم بر ایران به عنوان ابزاری برای نهادینه کردن انواع تبعیضات جنسیتی، قومیتی، مذهبی و اعتقادی استفاده می شود.»

به گزارش مركز حاميان حقوق بشر، غلامحسين رئيسى وكيل ايرانى مقيم كانادا در اين مراسم به نيابت از عبدالفتاح سلطانى براى دريافت اين جايزه حاضر شد و پيام وكيل زندانى عبدالفتاح سلطانى را قرائت كرد.

غلام حسين رئيسى همچنين در اين باره به سايت مركز حاميان حقوق بشر گفت : « یکشنبه سوم آذر ماه ١٣٩٢ به نمایندگی از همکار شجاع و قهرمان و شرف جامعه وکالت درایران، آقای عبد الفتاح سلطانی درشهر تورنتو کانادا در مراسمی که برای تقدیم جایزه حقوق بشر به ایشان و الکس نیوی مسئول سازمان عفو بین الملل در کانادا برگزار شده بود شرکت و پس از دریافت جایزه پیام ایشان را قرائت كردم.
 

پيامى كه از طرف ايشان قرائت كردم، به همه ما انسانها یادآوری مى كند که حقوق بشر چیست و چگونه به صورت مستمر و سیستماتیک در ایران به وسیله نهاد حاکمیت نقض مى شود. اگر چنین نبود، اینک صاحب پیام در زندان نبود.»

متن كامل پيام عبدالفتاح سلطانى خطاب به برگزاركنندگان جايزه حقوق بشر مرکز بین المللی حقوق بشر کانادا به شرح زير است :

خانمها و آقایان، مسئولین محترم مرکز بین المللی حقوق بشر در کانادا و برگزار کنندگان محترم این برنامه،
سلام و درود خود را از پشت دیوارهای بلند زندان اوین تقدیم شما نموده و از توجهتان به موضوع حقوق بشر و نقض آن در ایران تشکر می کنم.

آن زمان که ایران به جمع کشورهای پذیرنده اعلامیه جهانی حقوق بشر پیوست و نیز هنگامی که دو کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و نیز حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی امضا و در مجلس قانون گذاری ایران به تصویب رسید، جرقه امیدی براى رفع هرگونه ظلم و بی عدالتی حداقل درکشور ایران، در دلهای فعالین و مدافعان حقوق بشر زده شد و چه بسا به مخیله هیچکس خطور نمی کرد که روزی مدافعان حقوق بشر و وکلای دادگستری به دلیل دفاع از حقوق متهمان سیاسی و عقیدتی و به عبارت روشن تر به دلیل دفاع از حقوق بشر به پای میز محاکمه کشانده شده و به مجازاتهای سنگین حبس و تبعید محکوم شوند.

افسوس که باید بگویم امروز ایران در مجامع بین المللی حقوق بشری نه به عنوان کشوری دمکرات و آزاد بلکه به عنوان یکی از کشورهای ناقض حقوق بشر معرفی شده و در صدر این لیست قرار گرفته است. چرا که در ایران امروز از دین و اعتقادات مذهبی حاکم بر ایران به عنوان ابزاری برای نهادینه کردن انواع تبعیضات جنسیتی، قومیتی، مذهبی و اعتقادی استفاده می شود.

امنیت کشور تعریف مشخصی ندارد، هیچ راهی برای نقد و اعتراض وجود ندارد، هر گونه انتقاد یا اعتراض به عملکرد هریک از مسئولان مملکتی، مخالف امنیت کشور تلقی می شود، احزاب و گروههای سیاسی فعالیت آزادانه نداشته و گروه های بزرگی از مردم محروم از حق مشارکت سیاسی هستند. انتخابات، آزاد نیست، قوانین جزائی به وسیله ای برای سرکوب منتقدان و معترضان تبدیل شده است.

وکلا و مدافعان حقوق بشر به ممنوعیت خروج از کشور، محرومیت از عضویت در هیأت مدیره کانونهای وکلای دادگستری، محرومیت از وکالت، ممنوعیت در اشتغال به تدریس در دانشگاهها، بازداشت غیر قانونی، تحمل انفرادی ، حبس و زندان تا ١٣ سال و به تبعید در مناطق بد آب و هوا، به خروج و تبعیداجباری از کشور، مصادره اموال و… محکوم شده و می شوند و حتی خانواده های آنان نیز از فشار نهادهای امنیتی در امان نبوده اند.

قضات وابسته به قدرت و مرعوب نهادهای امنیتی بی هیچ واهمه ای اتهامات ساخته و پرداخته ذهن مأموران امنیتی را فارغ از اینکه منطبق با قانون جزا هست یا نه، عینا در دادسراها و در دادگاههای انقلاب علیه وکلا و مدافعان حقوق بشر مطرح و بر همان مبنا آنها را به مجازاتهای غیر قانونی محکوم می كنند.

توجه شما را به این حقیقت جلب می كنم که یکی از اتهامات مطرح شده علیه من و سایر مؤسسان کانون مدافعان حقوق بشر این بوده است که در پروسه تأسیس این کانون مشارکت داشته ایم! و لازم است بگویم که ١٠ سال از ١٣سال حکم محکومیت من به زندان بابت مشارکت در تأسیس این کانون صادر شده است . کانونی که عضو فدراسیون بین المللی مدافعان حقوق بشر است و ریاست آن را سرکار خانم شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل به عهده دارد و هدفی جز مراقبت از حقوق بشر و ارتقای آن در ایران ندارد.

می دانم که باور کردن این حقیقت برای شما فعالین و مدافعان حقوق بشر بسیار سخت است که بدانید دو سال دیگر از محکومیتهای من به خاطر دریافت جایزه حقوق بشری شهر نورمبرگ آلمان صادر شده است! و این امر به روشنی و صراحت در رأی صادر شده آمده است. و یک سال آنهم برای انتقاد ازنقض گسترده حقوق بشر و روند غیر قانونی پرونده های موکلان در دادگاههای انقلاب است!

غرض از اشاره به مواردی از اتهامات مطرح شده علیه خودم، بیان واقعیت استفاده ابزاری از قوه قضائیه و قانون برای سرکوب مدافعان حقوق بشر، مخالفان و منتقدان است. من نزدیک به ٢٥ سال است که به شغل وکالت اشتغال دارم و در این مدت دفاع از حقوق بسیاری از فعالان سیاسی، عقیدتی، وکلا و مدافعان حقوق بشر را به عهده داشته ام . تجربیاتی را که از پروسه تشکیل پرونده، تحقیقات، محاکمات و اجرای احکام علیه متهمان سیاسی و امنیتی به دست آورده ام، بیانگر این واقعیت تلخ است که با گذشت بیش از ٤٥ سال از پذیرش و تعهد به موازین بین المللی حقوق بشر توسط ایران، هیچ اعتقادی به کرامت ذاتی انسانها و حقوق بشر در میان مجریان و نگاهبانان این قوانین دیده نمی شود و می بینیم که به راحتی کلیه موازین بین المللی حقوق بشر در دادسراها و دادگاههای ایران و بویژه در دادگاههای انقلاب نادیده گرفته می شوند.

البته نقض حقوق بشر صرفا ناظر بر محاکمات و احکام صادره علیه فعالان سیاسی و مدنی نیست و این روند تأسف بار در همه عرصه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، محیط زیست و… ادامه دارد.

خانمها و آقایان محترم، بر خود لازم می دانم که یادآوری کنم علیرغم همه فشارها، کنترلهای امنیتی و مانع تراشیهای غیرقانونی علیه جامعه وکلا، بسیاری از وکلا در برابر این فشارها تسلیم نشده و به سوگندی که برای پاسداری از حقوق مردم یاد کرده اند متعهد و ملتزم هستند.

همین امروز که با شما عزیزان سخن می گویم همکار دیگرم محمد سیف زاده از مؤسسان کانون مدافعان حقوق بشر بعد از گذراندن دو سال حبس در زندانهای اوین و رجائی شهر، صرفا به دلیل اینکه تسلیم شرایط زندان نشده و در مقابل موارد نقض حقوق بشر در زندانها سکوت نکرده است، در ادامه[محكوميتهاى پيشين] به ٦ سال دیگر تحمل زندان محکوم شده است .
او در حالی که ازبیماری قلبی در رنج و زندگی او در خطر است، مجبور به تحمل این دوران در زندان رجايی شهر شده است، بدون اینکه از حق مرخصی درمانی مندرج در قانون استفاده كند.

می خواهم از این فرصت استفاده کرده و در جمع شما عزیزان از دیگر زندانیان سیاسی یاد کنم که به دلیل عدم رسیدگی پزشکی در زندان، سلامتی آنان در وضعیت بسیار اسف بار و خطرناکی قرار گرفته است .

برخی از این بیماران مبتلا به سرطان و نیازمند مداوای سریع و جدی در خارج از زندان هستند. برخی دچار عفونت حاد در لگن و استخوان هستند که باید هر چه سریعتر مورد عمل جراحی قرار گیرند. تعداد زیادی نیز از بیماریهای قلبی، ریوی و گوارشی در رنجند که امکانات بهداری داخل زندان پاسخگوی مناسبی برای درمان آنان نیست.
متأسفانه باید بگویم حقوق انسانی زندانیان درموارد عدیده ای نادیده گرفته شده و این روند به قدری زیاد است که به رویه ای عادی و معمول در زندانها تبدیل شده است به نحوی که بسیاری از زندانیان عادی آن را امری طبیعی و بخشی از مجازات خود می پندارند.

مشاهده درد و رنج زندانیان بیمار در شرایط نامطلوب زندان و دیدن مرگ مظلومانه خاموش و تدریجی آنان روح و جان انسان را می فرساید. طبیعی است برای یک وکیل دادگستری و مدافع حقوق بشر مشاهده هر روزه موارد نقض حقوق زندانیان و قرار دادن آنان در وضعیت خلاف موازین انسانی، امری است تحمل ناپذیر و بدیهی است که همه راههای قانونی را برای رفع این وضعیت طی می کند اگر چه که خود زندانی ظلم و بی عدالتی باشد.

و آن گاه که همه راههای رفته قانونی و نامه نگاریهای اداری بی پاسخ بماند تنها یک راه برای فریاد و بیان این دردها باقی می ماند و آن گذشتن از سلامتی و جان است که با اعتصاب غذا شروع می شود. علیرغم اینکه اعتقادی به انتخاب اعتصاب غذا برای بیان خواسته ها و مبارزه با بی عدالتی و ظلم ندارم، ناگزیر شدم تا با اعتصاب غذای خود صدای خاموش زندانیان بیمار، بویژه زندانیان شناخته نشده و کمتر شناخته شده باشم. البته نتایجی داشته است اما لازم است به طور مداوم پیگیر وضعیت زندانیان بیمار باشیم تا دیگر شاهد زندانیان بیماری نباشیم که رسیدگی به وضعیت سلامت او به فراموشی سپرده شده باشد.

من از همین فرصت استفاده می کنم و به ناقضان حقوق بشر در سراسر جهان و بویژه در ایران اعلام می کنم با زندان، زنجیر و شکنجه می توان جسم انسان را ناتوان و در بند کرد اما روح او را و اندیشه اش را هرگز نمی توان تضعیف یا در بند کرد. مدافعان حقوق بشر درهرکجا که باشند احترام به کرامت ذاتی انسانها و دفاع از حقوق آنان جزئی از زندگی و حیاتشان است.
مایلم بار دیگر تشکر خود را ازمسئولان، داوران و برگزارکنندگان این برنامه اعلام کنم. برایتان آرزوی پیروزی و استقامت دارم.

زندان اوين
عبدالفتاح سلطانی- وكيل دادگسترى

 حسن روحانی در آغاز صحبت‌های خود در گفت‌وگوی ویژه خبری با سلام و درود به پیشوای سوم شیعیان و تکریم بسیجیان به مناسبت هفته بسیج، برای مردم باوفا، دلاور و مهربان ایران ساعات و ایامی خوش را آرزو کرد و گفت:‌ من در ایام تبلیغات انتخابات به مردم بزرگ وعده داده بودم علاوه بر برنامه ۴ ساله دولت تدبیر و امید برنامه کوتاهی برای ۱۰۰ روز داشته باشم و در پایان این مدت عملکرد دولت را به مردم گزارش دهم.

به گزارش ایسنا رییس جمهور در پاسخ به پرسش مجری برنامه مبنی بر این‌که چرا ۱۰۰ روز را برای ارائه گزارش عملکرد اولیه دولت انتخاب کرده‌اید؟، توضیح داد: ۱۰۰ روز یک معیار برای نمره دادن است و برخی نمره‌ها به جای ۲۰ از ۱۰۰ حساب می‌شود. همچنین ۱۰۰ در ادبیات و شعرهای ما بسیار مورد توجه قرار گرفته است. چون دوره زمانی است که نه خیلی کوتاه است تا نتوان گزارشی داد و برنامه‌ای را تهیه کرد و نه آنقدر طولانی است که گزارش بسیار طولانی شود.

وی با بیان این‌که بنا بر این بود که برنامه کوتاه مدت سه ماه و ۱۰ روزه مورد نظر دولت به مردم گزارش داده شود، توضیح داد:‌ این گزارش سه بخش دارد که یک بخش آن امشب توسط رییس جمهور منتخب به مردم گزارش داده می‌شود و گزارش دوم به صورت مکتوب در رسانه‌ها و سایت‌ها منعکس می‌شود و سومی توسط وزرا، مسئولان و معاونان در بخش‌های خود از طریق مصاحبه با صداوسیما، خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها به اطلاع مردم خواهد رسید.

روحانی در پاسخ به این سوال که تصور امروز شما در صد و یکمین روز از آغاز کار دولت با روز اولی که این مسئولیت را به عهده گرفته‌اید چقدر تفاوت کرده است و آیا روزهای ریاست جمهوری‌تان را می‌شمارید؟ گفت: به این صورت که شما می‌گویید نه، اما هر روزش برای من بسیار مهم است.

رییس جمهور با بیان این‌که همه تلاش دولت این است که حداکثر استفاده را از دوره چهار ساله برای خدمت‌رسانی به مردم ببرد، افزود: برای اولین بار در جمهوری اسلامی ایران در روز تحلیف، دولت را به مجلس برای رای اعتماد معرفی کردم چون دولت همه تلاشش این است که فرصتی را از دست ندهد و در کنار آن شاهد بودیم آخرین وزیری که از دولت رای آورد، هفته گذشته در آستانه صد روزگی دولت بود.

وی همچنین با تشکر از نمایندگان مجلس و مردم خاطرنشان کرد: گزارش دولت به مردم مخصوص برنامه‌ ۱۰۰ روزه نیست و در هر مقطع به طور منظم، دولت به مردم گزارش کار می‌دهد چون افتخار خود می‌داند که به مردم، پاسخگو باشد.

روحانی با تاکید بر این‌که مردم باید از جزئیات برنامه دولت مطلع باشند، تصریح کرد: دولت بدون همکاری مردم نمی‌تواند مسئولیت سنگین اداره کشور را به مقصد رساند، پس باید به مردم گزارش کار دهد تا از لحاظ اطلاعات، مردم و دولت به هم نزدیک شوند. یعنی مردم، از مشکلات، پیشرفت‌ها و برنامه‌های بلندمدت دولت مطلع شوند.

رییس جمهور خاطرنشان کرد:‌ مردم بویژه صاحب‌نظران می‌توانند به دولت کمک کنند و با نقد و نصیحت و پیشنهادات‌شان دولت را یاری کنند. چون دولت متعلق به مردم است و افتخار خود می‌داند که به مردم خدمت کند.

وی در ادامه گفت‌وگوی زنده خود با مردم برای ارائه گزارش عملکرد صد روزه دولت یازدهم، در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه “مهم‌ترین اقدام فوری اقتصادی که شما در این ۱۰۰ روز انجام دادید چه بود؟” گفت: فوری‌ترین کاری که از سوی دولت انجام گرفت، تأمین و ذخیره قابل توجه کالاهای اساسی در کشور بود.

روحانی همچنین گفت: در گزارش امشب ضمن اینکه گزارشی از عملکرد صد روزه دولت داده خواهد شد، همچنین به مردم خواهیم گفت که این دولت در چه شرایطی کار را آغاز کرد و در واقع از دولت گذشته چه ارثی به ما رسید که ما با آن ارث کارمان را شروع کردیم.

وی افزود: در اولین روزهای بعد از انتخابات، اولین مشکلی که با آن روبرو شدیم و برای من نگران‌کننده بود، شرایط کالاهای اساسی در کشور بود. گزارشی از وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفتم و در آن گزارش در ارتباط با وضعیت کالاهای اساسی در کشور توضیح داده شده بود. آنچه در گزارش آمده بود، مرا بسیار نگران کرد، چراکه ما فکر می‌کردیم کالاهای اساسی برای سه – چهار ماه در انبارها وجود دارد ولی در آن گزارش که سه – چهار روز بعد از انتخابات به دست ما رسید قید شده بود که کشور از لحاظ کالاهای اساسی از جمله گندم دچار مشکلاتی است، مثلاً در یکی از استان‌ها برای سه روز در سیلوها گندم وجود داشت.

رییس‌جمهور ادامه داد: بلافاصله با مسئولان اجرایی در همان دولت صحبت کردیم. مشکلاتی برای تأمین ارز و خرید کالاهای اساسی بود، برخی از کالاها در راه و برخی از کالاها نیز در بندر بودند و مشکلاتی نیز در این ارتباط بین بانک مرکزی و بخش تجاری کشور بود. تلاش ما این بود که این مشکل یعنی بحث تأمین کالاهای اساسی را حل کنیم. خوشبختانه اقدامات خوبی انجام شد و از وقتی که این دولت نیز شروع به کار کرد، یک ذخیره قابل توجه از کالاهای اساسی فراهم شد.

روحانی با بیان اینکه “اولین اقدام فوری ما در روزهای اول دولت این بود که میزان ذخیره کالاهای اساسی را به رقم خوبی برسانیم”، افزود: امروز بحمدالله در انبارهای ما به اندازه کافی کالاهای اساسی وجود دارد و برای آینده دور نیز خریدهای لازم صورت گرفته است. در واقع باید گفت که این فوری‌ترین کار ما در دولت بود.

رییس جمهور در ادامه با بیان این‌که در مرداد ماه با خزانه خالی مواجه بودیم خاطرنشان کرد: خزانه کشور جایی است که درآمدهای دولت به آنجا منتقل می‌شود و مخارج هم از آنجا تامین می‌شود. طبق قانون بودجه باید ماهانه ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد می‌داشتیم. چون طبق قانون بودجه درآمد ما در سال ۲۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

وی افزود: روزی که من کار خود را شروع کردم یعنی ۱۲ مردادماه، موجودی خزانه حدود ۱۲۸۰ میلیارد تومان بود. ما باید آخر ماه، میزان ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان حقوق پرداخت می‌کردیم که از این مبلغ فقط ۲ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان در خزانه موجود بود. یعنی دولت باید بیش از ۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان از بانک استقراض می‌کرد.

روحانی با بیان این‌که ما با مشکل عدم تامین منابع مواجه بودیم، اظهار کرد: فقط ۴۷ درصد منابع بودجه در طول ۵ ماه گذشته تامین شده بود و اگر بودجه مصوب را حساب کنیم در حال حاضر ما توانسته‌ایم ۵۶ درصد منابع را تامین کنیم. پس ما ناچار بودیم بودجه را اصلاح کنیم و آمار آن را واقعی کنیم. ما لایحه اصلاح قانون بودجه را به مجلس فرستادیم که البته هنوز از مجلس بازنگشته است. دولت پیشنهاد ۱۵۰ هزار میلیارد تومان را داد که در مجلس به این میزان افزوده شد.

رییس‌جمهور همچنین با بیان این‌که شرایط اقتصادی کشور یک شرایط رکود تورمی است، اظهار کرد: ما سال‌هایی داشته‌ایم که تورم بالا بوده ولی رشد منفی نبوده و سال‌هایی هم داشته‌ایم که رشد بالا بوده ولی تورم خیلی بالا نبوده است. اما در سال ۹۱ ما تورم بالای ۴۰ درصد و رشد منفی داشته‌ایم. این شرایط که در این حد رکود و تورم بالا باشد، در تاریخ ۵۰ ساله کشور بی‌سابقه بوده البته به غیر از سال ۵۷ و ۵۸ که استثنا هستند.

روحانی دلیل اعلام آمار و ارقام را فرار از مشکلات ندانست و گفت:‌من فقط به این دلیل ارقام را اعلام می‌کنم که مردم شرایط را درک کنند. ما مشکلات کشور را با کمک خداوند و مردم حل می‌کنیم. در همین مدت ۱۰۰ روزه در مسئله تورم، توانستیم یک قدم مهم برداریم. مسئله تورم برای من آنقدر مهم است که تقریبا هر دو سه روز یک بار از مسئولان درباره تورم سوال می‌پرسم و هر هفته هم از میزان تورم آمار می‌گیرم.

وی همچنین گفت: روند صعودی تورم هر ماه نسبت به ماه قبل ۲٫۲ بوده، اما در دو ماه اخیر این رقم به یک ۱٫۲ رسیده است. در حالی که در پایان مرداد و شهریور تورم نقطه به نقطه به ۴۳ درصد رسیده بود این رقم در پایان مهرماه به ۳۶ درصد رسیده است.

به گفته رییس جمهور تورم وجود دارد، اما رشد تورم، مهار شده است و تلاش دولت این است که تا پایان سال تورم به نقطه مطلوب برسد و در سال آینده مهار تورم از برنامه‌های اصلی دولت خواهد بود که دولت تلاش می‌کند میزان تورم را به کمتر از ۳۵ درصد برساند.

وی افزود: البته با این که ماه‌های پایانی سال کنترل تورم سخت‌تر می‌شود، اما در عین حال قول مسئولان این است که تورم به ۳۵ درصد برسد، بنابراین ما در ماه‌های آینده یک قدم مهم در بحث تورم برخواهیم داشت.

در ادامه برنامه گفت‌وگوی زنده رییس‌جمهور، مجری برنامه پرسید “در حالیکه ما در سال‌های ۸۴ تا ۹۰ بیشترین درآمد نفتی را داشته‌ایم، چطور این اتفاقات افتاده است و این موضوع چه تعهداتی برای دولت به وجود آورده است؟

روحانی در پاسخ به این پرسش، با بیان اینکه “دولت نهم و دهم یعنی در هشت سال گذشته پولدارترین دولت بوده است”، گفت: حداقل در بخش درآمدهای نفتی، درآمد نفتی ما حدود ۶۰۰ میلیارد دلار بوده که این رقم بی‌سابقه است.

وی افزود: دولتی که پولدارترین دولت بوده، متأسفانه بدهکارترین دولت نیز بوده است و من در همین راستا چند رقم از بدهی‌های دولت گذشته را بیان می‌کنم. مثلاً بدهی دولت به سیستم بانکی در روزی که ما دولت را تحویل گرفتیم، بیش از ۷۴ هزار میلیارد تومان بوده است.

رییس‌جمهور با بیان اینکه “بدهی دولت به صندوق تأمین اجتماعی و بازنشستگی، ۶۰ هزار میلیارد تومان بوده است”، اظهار کرد: در ادامه باید بگویم بدهی دولت به پیمانکاران و بخش‌های مختلف و خصوصی نیز حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان بوده و کل این رقم بسیار بالاتر از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است.

روحانی خاطرنشان کرد: البته ما می‌دانستیم دولت بدهکار است اما دولتی که بیشترین درآمد ارزی را داشته، وقتی دولت را به منتخبین بعدی مردم تحویل می‌دهد این همه بدهکاری به اضافه تعهدات دیگر نیز داشته است. مثلاً به عنوان نمونه می‌گویم، در هشت سال گذشته در سفرهای استانی تعهداتی که داده شد، ۲۱۱ هزار میلیارد تومان است که از این تعهدات فقط ۳۲ درصد انجام و اجرا شده است و ۶۸ درصد برای دولت‌های بعد باقیمانده است.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر، از امتیازات و تسهیلاتی که به مردم تعهد داده شده، ۳۰ درصد تحقق پیدا کرده و معنای این موضوع این است که اگر همان پول و امکانات وجود داشته باشد، ۱۶ سال طول می‌کشد تا ما آن تعهدات را عملی و اجرایی کنیم.

رییس‌جمهور همچنین گفت: پروژه‌های عمرانی که در کشور کلنگ‌ زده و اجرا شده، ۴۰۰ هزار میلیارد تومان تعهد بوده است و امسال در پنج ماهی که دولت قبلی وجود داشته در بخش عمرانی تنها ۳ درصد منابع تحقق پیدا کرده است.

رییس جمهور در ادامه گفت‌وگوی زنده تلوزیونی خود با اشاره به این‌که رشد تورم حالت تنزل پیدا کرده است البته طبیعی است که تورم تا مدت‌ها باقی بماند و به تدریج به نقطه مطلوب برسد با طرح این پرسش که چرا تورم ایجاد شده است توضیح داد: اولین عامل بزرگ ایجاد تورم رشد بی‌حساب نقدینگی در جامعه بود.

روحانی با اشاره به این‌که در سال ۸۴ نقدینگی ۶۸ هزار میلیارد تومان بود و پایان دولت به چهارصد و هفتاد و خورده‌ای هزار میلیارد تومان رسید، گفت: نقدینگی در طول این مدت ۷ برابر شد.

وی با اشاره این‌که بخشی از نقدینگی مربوط به بدهی‌های دولت به سیستم بانکی می‌شود، تصریح کرد: وقتی نقدینگی دولت اضافه می‌شود و از بانک مرکزی استقراض شود، برای مردم مشکلات به وجود می‌آید.

رییس‌جمهور با بیان این‌که مسکن مهر برای افراد کم‌درآمد جامعه طراحی شد، خاطرنشان کرد: هیچ کس منکر نیست که ساخت مسکن برای مردم کار خوبی است، اما باید بررسی کنیم که چطور، کجا، با چه شرایط و در چه حجمی مسکن بسازیم و پولش را از کجا بیاوریم. چون درست نیست که پول مسکن را از جیب تک تک مردم درآورده باشیم.

رییس جمهور با اشاره به این‌که برای مسکن مهر تاکنون ۴۳ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض شده است، افزود: کل پایه پولی کشور از اول خلقت پول تا به حال ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است که ۴۳ هزار میلیارد تومان آن صرف مسکن مهر شده است. یعنی بخش بزرگی از تورم ما، از اینجا نشأت می‌گیرد و بخش بزرگی از تورمی که مردم تحت فشار آن هستند، مربوط به مسکن مهر است.

وی در ادامه از مسئولان دولت خواست برای مردم توضیح دهند که ۴۳ هزار میلیارد تومانی که از بانک مرکزی برای مسکن مهر گرفته شده است، در جامعه چقدر تورم ایجاد کرده است.

رییس‌جمهور افزود: مقصود من این نیست که مسکن مهر را تکمیل نکنیم، بلکه معتقدم دولت متعهد است تا تعهدی که دولت قبلی به مردم داده است، ادا کند و قراردادهایی که دولت قبل با مردم داشته‌ است از نظر ما محترم است.

وی با اشاره به این‌که دولت برای مسکن مردم طرح خواهد داشت و آن را عرضه می‌کند، اظهار کرد: در جواب این سوال که تورم از کجا آمده است می‌گویم که بخش بزرگی از تورم مربوط به مسکن مهر است. یعنی ما کاری انجام دادیم که یک بخش آن به نفع مردم است اما چون تدبیر و حساب و کتاب نباشد، نتیجه‌ای دیگری خواهیم گرفت.

روحانی با بیان این‌که “تورم یعنی مالیات فقرا”، خاطرنشان کرد: آیا از مردم اجازه گرفته شده است که از جیب فقرا بگیریم و برای عده‌ای مسکن درست کنیم؟ البته طبیعی است عده‌ای که صاحب مسکن شده‌اند نفس راحتی کشیده‌اند.

رییس‌جمهور در ادامه گفت‌وگوی خود با مردم، درباره اینکه چگونه می‌توان تورم را مهار کرد، گفت: اگر رشد نقدینگی در جامعه را مهار کنیم – که در این دو ماه رشد آن متوقف شده و حالت نزولی پیدا کرده است – در زمینه کاهش تورم بسیار موثر خواهد بود. ما باید رشد نقدینگی را در کشور کنترل کنیم، بخصوص در جاهایی که با پایه پول و بحث پول بانک مرکزی روبرو هستیم و باید توجه کنیم که چگونه از این پول استفاده می‌کنیم.

وی در برابر این پرسش که “شما گفتید مسکن مهر یکی از عوامل ایجاد تورم بوده و از طرف دیگر می‌خواهید این طرح را ادامه دهید و از سوی دیگر بحث هدفمندی یارانه‌ها نیز وجود دارد؛ با توجه به این مسایل چگونه می‌خواهید تورم را کنترل کنید؟” پاسخ داد: شما در سوال خودتان دو مبحث را مطرح کردید؛ یکی بحث یارانه‌ها را مطرح کردید که دولت می‌خواهیم چه کنیم؟ من در اینجا ضروری است یک نکته را خدمت مردم شریف ایران عرض کنم که دولت برای پرداخت یارانه نقدی به مردم هر ماه باید سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تأمین کند که طبق قانون این پول یارانه‌ها باید از افزایش قیمت حامل‌های انرژی و سایر موارد کسب شود که تقریباً نصف این پول یا کمی بیشتر از آن از این طریق تأمین می‌شود و بخش دیگر را باید از طریق مصوبات مجلس و منابع بودجه‌ای تأمین کند و هر ماه دولت برای تأمین این مبلغ کسری دارد.

روحانی با تاکید بر اینکه “حتماً باید روند پرداخت یارانه‌ها را اصلاح کنیم”، اظهار کرد: ما در این ارتباط دو راهکار پیش رو داشتیم؛ یا اینکه برای تأمین کسری بودجه، مقداری یارانه‌ها را کاهش دهیم که دیدیم ممکن است این موضوع برای اقشار کم‌درآمد که روی یارانه‌ها حساب کرده‌اند مشکل‌آفرین شود. راه‌حل دیگری نیز پیش روست و آن اینکه به بخشی از جامعه که نیاز ندارند، یارانه‌ پرداخت نشود.

رییس‌جمهور با بیان اینکه “پرداخت یارانه‌ها‌ی نقدی برای این درست شد که وقتی قیمت‌ها افزایش پیدا کرد، زندگی افراد کم‌درآمد از طریق این یارانه‌ها دچار مشکل نشود و این افزایش قیمت‌ها را جبران کند”، گفت: دولت قبل دچار این مشکل شد که به چه کسی یارانه بدهد و به چه کسی یارانه ندهد و برای حل این مشکل تصمیم گرفت که به همه یارانه بدهد.

وی اضافه کرد: ما فکر کردیم افرادی که نیازمند نیستند، یارانه نگیرند و راه‌های مختلفی برای شناسایی این افراد پیش‌بینی شد و امسال از طرح‌هایی که در این زمینه پیش‌بینی شده بود صرف‌نظر کردیم، چراکه برای اینکه بفهمیم چه کسی نیاز ندارد راه‌حل‌هایی پیش‌بینی شده بود که گاه باید در زندگی خصوصی مردم دخالت می‌کردیم و مثلاً می‌رفتیم و می‌دیدیم حساب بانکی افراد و املاک آنها چقدر است. به نظر من گرچه ممکن است این موضوع برای کوتاه‌مدت مفید باشد، ولی قطعاً به ضرر کشور است. مردم باید به سیستم بانکی اطمینان داشته باشند و اگر در زندگی خصوصی مردم دخالت کنیم، اعتماد مردم سلب می‌شود و رونق اقتصادی از بین می‌رود.

روحانی افزود: یکی از اهداف ما در بحث تورم، ضمن کنترل نقدینگی، این است که فضای کسب و کار رونق پیدا کند، تولید رونق داده شود و همان‌طور که گفتم، معتقدم دخالت در زندگی خصوصی مردم به ضرر کشور است.

رییس جمهور در ادامه این گفت‌وگو با بیان این‌که تا پایان امسال پرداخت یارانه‌ها به شکل موجود ادامه می‌یابد، اظهار کرد: دولت درصدد است که شیوه پرداخت یارانه را اصلاح کند. ما مرحله دوم یارانه‌ها را در سال آینده عملی می‌کنیم. دولت می‌خواهد ابتدا تورم را مهار و سیستم بانکی را اصلاح کند و سپس به مرحله دوم پرداخت یارانه‌ها وارد شود.

روحانی همچنین با بیان این‌که دو بسته کالایی برای اقشار کم‌درآمد تا پایان امسال در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: کارمندان دولت نیز جزو این اقشار کم‌درآمد محسوب می‌شوند که در کنار یارانه نقدی این کمک را دریافت می‌کنند که زمان و مقدار آن را بعدا اعلام می‌کنیم.

وی همچنین افزود: در دولت، ۳۵ تصمیم در جهت تسهیل مسائل اقتصادی بویژه در تولید، تجارت، گمرک و پیش‌پرداخت‌ها گرفته شد که اکنون این مصوبات ابلاغ شده و آن‌ها عملیاتی شده‌اند. در بخش کشاورزی نیز دولت تلاش زیادی کرد و اکنون نهاده‌های کشاورزی را تامین کرده و البته امیدواریم در سال آینده وضع محصولات کشاورزی از امسال بسیار بهتر شود. البته باید امسال حدود ۷٫۲ میلیون تن گندم وارد کنیم. دولت برای اولین بار قیمت تضمینی گندم را در شهریورماه اعلام کرد. همچنین ما تسهیلات لازم را بویژه در بخش ماشین‌آلات برای کشاورزان در نظر گرفته‌ایم.

رییس‌جمهور در ادامه با بیان این‌که اکنون تقریبا کمبود دارو رفع شده و قیمت دارو هم متناسب شده است، اظهار کرد: برای بیماران خاص هم تسهیلات لازم پیش‌بینی شده است. در آینده وضع دارو هم بهتر می‌شود و در حال حاضر بخش سلامت قدم‌های جدی برداشته که البته کمبود بودجه هم دارد که دولت درصدد رفع آن است.

روحانی همچنین با بیان این‌که دولت در ۱۰۰ روز گذشته در حد توان و امکانات خود اقدامات بسیار خوبی انجام داده است، اظهار کرد: برنامه دولت در سال آینده، اجرای مرحله دوم یارانه‌ها و مهار تورم است. در سال ۹۱ رشد اقتصادی کشور ۵٫۸- درصد بوده، یعنی حدود ۶ درصد، اقتصاد و سفره مردم کوچک شده است. تلاش دولت این است که در پایان امسال این رشد منفی را به صفر یا حتی به نیم درصد مثبت برساند. برنامه ما این است که در سال آینده رشد اقتصادی به میزان حداقل ۳ درصد برسد.

رییس‌جمهور با بیان اینکه “یکی از برنامه‌های ما در سال آینده یکسان‌سازی قیمت ارز است”، گفت: مجلس گفته بود دلار از ۱۲۰۰ و خرده‌ای باید به حدود دو هزار و ۵۰۰ تومان برسد و این در قانون بودجه آمده است؛ حال دولت می‌بایست در اوایل تیرماه نرخ دلار را به این رقم می‌رساند و این در حالی است که متاسفانه دولت قبل این کار را نکرد و وقتی ما آمدیم دچار این مشکل شدیم.

روحانی افزود: این روند به این معنی بود که همه کالاهایی که وارد می‌شد باید به دو برابر می‌رسید. ما محاسباتی انجام دادیم و دیدیم که مردم با این وجود دچار مشکل می‌شوند. در بخش‌هایی با شیب‌های ملایم سعی کردیم که این مساله را تدبیر کنیم.

وی ادامه داد: هم‌اکنون برخی مردم می‌گویند چرا در دولت جدید برخی از اجناس گران شد؟ در پاسخ باید بگوییم اگرچه من شخصاً در برخی موارد خودم دخالت کردم که قیمت‌ها بالاتر نرود، ولی به هر حال این باری بود که به دوش این دولت افتاد که قیمت دلار را دو برابر کند اما به هر ترتیب ما از این پیچ‌ها به سلامت عبور کردیم.

رییس‌جمهور ضمن قدردانی از حضور، تلاش و حمایت مردم در این راستا، اظهار کرد: مردم بسیار ما را یاری کردند و ما همیشه ممنون آنها هستیم و در واقع اگر هدایت‌های مقام معظم رهبری و تلاش مردم نبود، ما نمی‌توانستیم از این پیچ‌ها عبور کنیم.

به گزارش ایسنا، مباحث مربوط به سیاست خارجی، بخش دیگری از گفت‌وگوی رییس‌جمهور بود که در همین راستا مجری برنامه از رییس‌جمهور سوال کرد با چه روشی به چنین ظرفیتی در عرصه سیاست خارجی رسیدید؟

روحانی در این رابطه اظهار کرد: سیاست خارجی جزو اولویت‌های این دولت بود و همین موضوع را هم به مردم اعلام کرده بودیم. البته این موضوع به این معنا نیست که اهمیت سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی و … کمتر است. به خاطر مشکلی که کشور با آن مواجه بود، این موضوع جزو اولویت ما قرار گرفت.

وی با بیان اینکه “در سطح جهانی، دشمنان ایران‌هراسی را در برابر جهان بوجود آورده بودند”، گفت: روابط دولت با دنیا در گذشته به جز چند کشور محدود در حد بسیار پایینی قرار داشت و مشکلات فراوانی برای ایرانیان داخل و خارج از کشور نیز وجود داشت.

رییس‌جمهور اضافه کرد: در سفرهایی که من داشتم، وقتی با ایرانیان در بیشکک و نیویورک مواجه شدم، ‌دیدم که آنها عشقشان به کشور حتی بیشتر از مردم داخل است و ما واقعاً سرمایه انسانی بسیار بزرگی در خارج از کشور داریم و ان‌شاءالله همه آنها می‌آیند و کمکشان را به ما اضافه می‌کنند، چراکه کشور مال خودشان است. اگر به غیر از کمک مالی، کمک علمی و حمایت معنوی نیز داشته باشند باز هم این کشور برای خودشان است.

روحانی با بیان اینکه “ایرانیان قدرت بزرگی در دنیا هستند”، افزود: در دیپلماسی عمومی ایرانیان نقش بسیار زیادی می‌توانند داشته باشند و بخش بزرگی از ایرانیان در هر کشوری که حضور دارند، نخبگان جامعه هستند و می‌توانند بسیار نقش داشته باشند.

وی همچنین با بیان اینکه “فشار ظالمانه‌ای به مردم ما به بهانه مسأله هسته‌ای وارد شده بود”، خاطرنشان کرد: من نمی‌خواهم بگویم که همه مشکلات اقتصادی به بحث تحریم برمی‌گردد، چراکه عمدتاً مربوط به بی‌تدبیری بوده است.

روحانی افزود: در شرایطی که ما به سمت تحریم می‌رفتیم و دولت هم این موضوع را می‌دانست، می‌گفت که این تحریم‌ها کاغذ پاره است و با بی تدبیری وابستگی‌اش را به خارج در بخش اقتصادی بیشتر می‌کرد، چنانکه در سال قبل از ۸۴ واردات ما ۳۸ میلیارد بود و در سال ۹۰ به ۷۵ میلیارد رسید و این در حالی است که وقتی شما با دنیا در حال مبارزه هستید، باید به داخل و خودتان تکیه کنید.

رییس‌جمهور با بیان اینکه “با شعار نمی‌شود با دنیا مقابله کرد”، تاکید کرد: باید در مقابل دنیا ایستاد و اینکه مقام معظم رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند، به همین دلیل است.

رییس جمهور در ادامه گفت‌وگوی ویژه خبری خود با اشاره به این‌که از سال ۷۹ تا ۸۳ هر سال در بخش گندم خرید ما از کشاورزان داخلی یک میلیون تن اضافه و از خارج کم می‌شد و در نتیجه در سال ۸۳ در تولید گندم خودکفا شدیم، گفت: در سال ۸۳ بیش از ۱۱٫۴ میلیون تن از کشاورزان داخلی گندم خریدیم و دیگر نیازی به خارج نبود.

وی افزود: از سال ۸۴ به بعد هر سال خرید داخلی گندم یک میلیون تن کم می‌شد و بر خرید از خارج اضافه می‌شد تا جایی که ناچار هستیم بیش از ۷٫۲ میلیون تن گندم وارد کنیم.

روحانی خاطرنشان کرد: وقتی با چند قدرت غربی مقابله می‌کنیم باید خود را آماده کنیم، اما متاسفانه در سال‌های گذشته عمل ما با شعارمان سازگار نبود و این موضوع برای کشور، مشکل ایجاد کرد و امیدواریم از این به بعد قدم به قدم به سمت خودکفایی بیشتر و تکیه بر کشاورزان داخلی پیش رویم.

رییس‌جمهور با اشاره به این‌که در سال‌های اخیر شغل زیاد درست کرده‌ایم، اما برای چین و کره جنوبی، افزود: حضور اقتصادی ما در عرصه بین‌المللی ضعیف بوده، اما امروز به تدریج شرایط به نحوی خواهد بود که ما در صحنه بین‌الملل پررنگ‌تر شویم.

وی به دستاوردهای حوزه سیاست خارجی اشاره کرد و گفت: از دکتر ظریف و همه وزرا و مسئولان تشکر می‌کنم که انصافا تلاش‌های مجدانه‌ای داشتند و گزارش عملکرد هر یک از وزرا در طول ۱۰۰ روز گذشته ارائه خواهد شد.

رییس جمهور با بیان این‌که در سیاست خارجی قدم‌های خوبی برداشته شده است، تصریح کرد: سالی که نکوست از بهارش پیداست و ما بهار خوبی را در روز تحلیف شاهد بودیم که ۵۵ هیات از دنیا در این مراسم شرکت کردند. یعنی ۱۰ رییس جمهور، ۲ نخست وزیر، ۶ رییس مجلس، ۴ وزیر خارجه و… .

روحانی با اشاره به این‌که در اجلاس شانگهای شرایطی پیش آمد که با دو قدرت بزرگ از ۵ قدرت بزرگ شورای امنیت یعنی چین و روسیه ملاقات داشتیم، تصریح کرد: در این ملاقات‌ها پایه‌ریزی برای روابط ما با روسیه و روابط‌مان با چین انجام شد و توافقات ما در بیشکک شروع شده است.

وی با اشاره به این‌که توافقات ما با چین و روسیه در بخش‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در ایران و همچنین حوزه‌های سیاسی و فرهنگی بوده است افزود: با بعضی از کشورها در حوزه فناوری‌های علمی نیز برای همکاری توافقاتی داشته‌ایم.

روحانی با اشاره به این‌که در میان ۵ قدرت دنیا، برای ایجاد همکاری از چین شروع کرده‌ایم و به روسیه رسیدیم و اخیرا با انگلیس نیز صحبت‌هایی داشته‌ایم گفت: اخیرا با آقای کامرون تماس تلفنی داشتم.

رییس‌جمهور در پاسخ به این سوال که تماس تلفنی با کامرون به پیشنهاد ایران بوده است یا انگلیس؟ توضیح داد: ما برای اجلاس ژنو ۲ به هر ۵ کشور پیغام دادیم و آن‌ها تلفن کردند. پس پیغام از جانب ما بوده است که در همین راستا با چین، روسیه و انگلیس صحبت کردیم.

در ادامه گفت‌وگوی زنده رییس‌جمهور، مجری برنامه خطاب به روحانی گفت: شما در یازده سال گذشته با موضوع پرونده هسته‌ای ایران و موضوع مذاکرات در ارتباط نزدیک بوده‌اید، از جمله مذاکرات سعدآباد و گفت‌وگویتان با تروئیکای اروپایی و در حال حاضر نیز صدای باز شدن قفل در عرصه سیاست خارجی شنیده می‌شود؛ البته مردم یک نگرانی دارند که مبادا کلید شما در قفل بشکند.

رییس‌جمهور در پاسخ گفت: کلید مال مردم است. همه‌جا کلید دست مردم بوده است و این را بدون تعارف می‌گویم. حضور مردم و حمایت مردم بسیار تاثیرگذار و موثر است. مردم ما دنیایی از شور هستند و ما در برابر عظمت و فداکاری این ملت احساس کوچکی می‌کنیم. ایستادگی و مقاومت مردم باعث شد که این قفل باز شود.

وی ادامه داد: حضور مردم در عرصه انتخابات و حماسه سیاسی که آفریدند و آنچه رهبری بر آن تاکید کردند، همگی بسیار موثر بود و اگر مردم در پای صندوق‌های رای حضور پیدا نمی‌کردند، مگر ما کلیدی داشتیم؟ کلید، همان حضور و حمایت مردم است. البته دولت نیز به عنوان خادم و کارگزار مردم در این عرصه تلاش‌هایی را انجام داد.

روحانی با بیان اینکه “هرآنچه می‌خواهیم بدست بیاوریم، از وحدت و انسجام داخلی حاصل می‌شود”، افزود: در قدیم، عده‌ای از بچه‌ها شکر را در آب حل می‌کردند و در قفل می‌ریختند تا کسی نتواند با کلید، قفل را باز کند. عده‌ای نیز در دنیا به دنبال این هستند که قفل باز نشود؛ البته ممکن است در داخل نیز عده‌ای کودکانه عمل کنند ولی در مسائل ملی در کشور ما وحدت و انسجام وجود دارد و ما شاهد این موضوع هستیم؛ گرچه خیلی راه مانده است و ما هر آنچه که می‌توانیم به دست بیاوریم از وحدت و انسجام داخلی می‌توانیم به دست بیاوریم و با تفرقه و اختلاف چیزی حاصل نمی‌شود.

رییس‌جمهور ادامه داد: یک عده می‌خواهند شعله آتش اختلافات را روشن نگه دارند و هیزم می‌آورند که روشن باشد و گویی از این موضوع خوششان می‌آید، در حالیکه ما با انسجام و وحدت می‌توانیم از پله‌های پیشرفت بالا برویم و به بام پیشرفت برسیم.

وی با بیان اینکه “در موضوع هسته‌ای اگر پیشرفتی داریم، به خاطر حمایت و هدایت رهبری و همچنین حضور مردم است”، گفت: البته دولت و دیپلمات‌های ما نیز تلاش کردند. من در موضوع هسته‌ای به مردم اطمینان می‌دهم که به تعبیر شما اولین قفل باز شده و پایه‌های ساختمان تحریم‌ها لرزیده است و مردم در این قضیه شک نکنند؛ گرچه برخی در دنیا شعارهایی می‌دهند و البته چاره‌ای ندارند و باید صورتشان را سرخ نگه دارند.

روحانی به توافق اخیر ایران و ۱+۵ در ژنو اشاره کرد و با بیان اینکه “ان‌شاءالله سیستم بانکی و روابط بانکی ما با اجرای این توافق متحول می‌شود”، اظهار کرد: در این توافق بیان شده که تحریم‌های جدیدی اعمال نخواهد شد و این خود یعنی محدود شدن و مهار تحریم‌ها.

وی خاطرنشان کرد: خیلی‌ها تلاش می‌کردند که ایران منزوی شود، اما امروز چه کسی منزوی است؟ امروز دشمنان ما منزوی هستند و ما از همیشه در صحنه بین‌الملل فعال‌تر هستیم.

رییس‌جمهور با اشاره به فضای حاکم در نیویورک و بیشکک و استقبال جهانیان برای دیدار با مقامات ایرانی نیز گفت: این فضا تداعی‌کننده همان حرف نخست‌وزیر ایتالیا بود که می‌گفت “رقابتی در دنیا برای حرکت به سمت ایران وجود دارد”.

روحانی در ادامه این گفت‌وگو با بیان این‌که انتخابات خردادماه دنیا را تکان داد، خاطرنشان کرد: من به مردم اطمینان می‌دهم که اصول و حقوق مورد نظر آن‌ها و چارچوب ترسیم شده توسط رهبری تا پایان رعایت می‌شود. حق هسته‌یی ملت با شفافیت و قدرت بیشتر اجرا می‌شود و غنی‌سازی ادامه می‌یابد و هیچ گاه متوقف نمی‌شود، زیرا غنی‌سازی خط قرمز ماست.

رییس جمهور همچنین افزود: ما طبق NPT حق غنی‌سازی اورانیوم داریم و این غنی‌سازی را برای اهداف صلح‌آمیز می‌خواهیم. به طور مثال برق اتمی یک نوع انرژی صلح‌آمیز است که این برق به وسیله اورانیوم غنی‌شده تولید می‌شود.

وی همچنین با بیان این‌که ما به دنبال رفع ظلمی هستیم که بر مردم واقع شده است ، خاطرنشان کرد: دولت به دنبال دفع تهدیدها و رفع تحریم‌هاست. ما به دنبال تعامل سازنده با دنیا هستیم و درصددیم قدم به قدم تا رسیدن به توافق نهایی با ۱+۵ پیش رویم.

روحانی در ادامه با بیان این‌که پیش‌نویس منشور حقوق شهروندی تهیه شده و در سایت ریاست جمهوری موجود است، خاطرنشان کرد: ما این پیش‌نویس را آماده کرده‌ایم تا نخبگان و مردم درباره آن نظر دهند تا این پیش‌نویس کامل شود. ما باید به حقوق هم احترام بگذاریم و باید همگی در جامعه احساس آرامش کنیم. در این دولت به نظر من این آرامش در بخش‌های مختلف از جمله دانشگاه، بازار، ورزش و مدارس به وجود آمده است.

رییس جمهور در ادامه به پیروزی‌های اخیر تیم‌های ورزشی کشورمان اشاره کرد و گفت: ما در زمینه ورزش کار زیادی انجام ندادیم و وزیر ورزش آخرین وزیری بود که از کوچه پرپیچ و خم پارلمان عبور کرد. ما فقط سایه سیاست را از روی ورزش برداشتیم. اکنون چرا اصحاب فرهنگ خوشحالند چون ما فضای امنیتی را مقداری کنار زدیم.

وی همچنین خاطرنشان کرد: من پای تمام وعده‌هایی که داده‌ام ایستاده‌ام و می‌دانم راه طولانی در پیش دارم. معتقدم نزاع به نفع ملت نیست. جناح‌ها باید با کمک به مردم، هنر خود را اثبات کنند. ما به انسجام نیاز داریم. ما باید با سایر قوا متحد باشیم. البته رابطه ما با سایر قوا خوب است و یکی از افتخارات دولت این است که یک آرامشی بر روابط قوا حاکم شده است.

رییس جمهور در همین راستا افزود: در گذشته اختلاف قوا به جایی رسیده بود که آن‌ها تا آستانه شکایت از هم پیش رفتند. مردم از اختلاف سودی نمی‌برند. البته یک عامل انسجام ملی، وجود رهبری مقتدر در کشور است که همه به ایشان احترام می‌گذارند.

روحانی با بیان این‌که دولت هیچ گاه عقب‌نشینی نمی‌کند، اظهار کرد: دولت از نقد بدش نمی‌آید. رفتار رسانه ملی با دولت مثل ماه‌های آخر دولت‌های قبل است یعنی بسیار راحت انتقاد می‌کند که این انتقاد حق رسانه ملی و سایر رسانه‌هاست. ما خطا و اشتباه داریم و اگر نقد سازنده داشته باشیم، همه سود می‌بریم. همه باید آستانه تحمل خود را بالا ببریم و همدیگر را تحمل کنیم. اگر مجلس، رهبری و سایر ارگان‌ها به دولت کمک نمی‌کرد ما به دستاوردهای هسته‌یی نمی‌رسیدیم.

وی در ادامه این گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به این‌که اکنون همه دولت‌ها و ملت‌ها از توافق ژنو خوشحال هستند خاطرنشان کرد: البته جنگ‌طلبان محدود هستند و رژیم صهیونیستی هم یک رژیم نامشروع اشغالگر است. ما تلاش کردیم در سوریه جنگ رخ ندهد. در این راستا من با پوتین تلفنی صحبت کردم و البته خیلی‌ها هم در این راستا کمک کردند. دولت سوریه هم بیشترین کمک را کرد.

روحانی در ادامه گفت: با توافقنامه ژنو کل منطقه احساس آرامش پیدا کرد. کشورهای عربی هم باید خوشحال باشند زیرا توافقنامه ژنو به ضرر هیچ کدام از آن‌ها نیست، زیرا ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌یی نیست، بلکه به دنبال توسعه و پیشرفت است.

رییس‌جمهور با بیان اینکه “هیچ چیزِ پنهانی در سند توافق ایران و ۱+۵ وجود ندارد”، گفت: توافق این است که چند بانک در دنیا بتوانند فعالیت‌های بانکی ما را دنبال کنند و باید ببینیم چگونه با این بانک‌ها تعامل کنیم یا اینکه کمیته مشترکی است که باید این توافق را دنبال و برای اجرایی شدن آن نظارت کند. ممکن است ما یک سند ضمیمه و الحاقی داشته باشیم اما سند همین چیزی است که منتشر شده است.

به گزارش ایسنا، روحانی افزود: مهم این نیست که در این شش ماه چه کاری انجام می‌گیرد بلکه مهم این است که ما سر اصول توافق کردیم، یعنی ایران حقوق هسته‌ای‌اش طبق ان‌.پی‌.تی محفوظ است. ایران می‌تواند فعالیت غنی‌سازی داشته باشد، در مراحل آخر تمام تحریم‌ها برداشته می‌شود و کشورهای دیگر در مراحل نهایی با ایران همکاری هسته‌ای خواهند داشت و آخرین بند هم این است که بعد از توافق نهایی، ایران همانند همه کشورهایی است که ان‌.پی‌.تی را امضا کرده‌اند.

وی با بیان اینکه “آنچه انجام گرفته، گام بسیار مهم و مثبتی بوده است”، اظهار کرد: البته ما راهی طولانی در پیش داریم و امیدواریم این راه را با کمک مردم و هدایت مقام معظم رهبری پیش ببریم و به نتیجه برسانیم.

مجری برنامه از روحانی پرسید “شما بعد از توافق ژنو گفتید که نوبت فعالان اقتصادی است؛ چرا چنین بحثی را مطرح کردید؟ که رییس‌جمهور در این‌باره گفت: مقام معظم رهبری امسال را سال حماسه سیاسی و اقتصادی نامگذاری کرده‌اند و تا به حال عمدتاً در فضای حماسه سیاسی اعم از سیاست داخلی و خارجی بوده‌ایم. اگرچه در بحث اقتصادی هم حرکت‌هایی شروع شده، اما حماسه اقتصادی از امروز به بعد باید شروع شود چون فضا بهتر شده است.

روحانی افزود: اگر دیروز فضا اینطور بود که فردا یک تحریم جدید آغاز می‌شود، طبق این توافق، دیگر تحریمی وجود ندارد. اگر قبلاً فضا این بود که سرمایه‌گذاری و اشتغال وضعیتش معلوم نیست، امروز فضای آینده روشن‌تر است.

رییس‌جمهور با بیان اینکه “توافقات با کشورهای خارجی و سرمایه‌گذاری‌ها و فعالیت‌های اقتصادی در ایران بیشتر خواهد شد”، تصریح کرد: اینکه شما می‌بینید در همین چند روز در بازار بورس صف کشیده‌اند و مردم به سمت بازار سرمایه آمده‌اند، در واقع این روند، فضایی را برای ما ایجاد خواهد کرد و همه تلاش ما این است که ان‌شاءالله فضای کسب و کار را بهبود ببخشیم.

وی با تاکید بر لزوم همکاری دولت و بخش خصوصی در کشور تاکید کرد: ان‌شاءالله بخش دولتی و خصوصی دست به دست هم بدهیم و شاهد تحول بسیار خوب در کشور باشیم. من بسیار به آینده کشور امیدوارم.

رییس‌جمهور در ادامه گفت‌وگوی خبری خود با بیان این‌که قول ما به مردم این بود که در کنار این که سانتریفیوژها بچرخد زندگی مردم و اقتصاد هم بچرخد گفت: امروز الحمدلله به این نقطه رسیدیم. یعنی هم سانتریفیوژهای ما می‌چرخد و هم ان‌شاءالله از این به بعد زندگی مردم، وضع کشاورزان و کارگران بهتر خواهد شد و در همه این زمینه‌ها شاهد رونق خواهیم بود.

وی در رابطه با فعالیت دولت در حوزه فرهنگ و جواب این سوال که نسبت دولت با فرهنگ چطور تعریف می‌شود، تاکید کرد: فرهنگ دولتی را نمی‌خواهیم، اما دولت فرهنگی را می‌خواهیم.

روحانی با بیان این‌که سیاست دولت این است که مداخلات را در امر فرهنگ به حداقل برساند، افزود: در بخشی از فرهنگ از جمله آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، ورزش، ارشاد و… دولت حضور دارد و طبق قانون وظایفی را بر عهده دارد، اما آنجا که دخالت دولت ضرورت نداشته باشد، حتما خود را کنار می‌کشد.

رییس‌جمهور با تاکید بر این‌که تصدی‌گری دولت در امر فرهنگ باید به حداقل ممکن برسد، خاطرنشان کرد: صاحبان فرهنگ باید حوزه فرهنگ را به عهده بگیرند. البته قانون باید جهت‌گیری فرهنگی را مشخص کند و در این راستا شورای عالی انقلاب فرهنگی در برخی موارد جهت‌گیری‌های فرهنگی را مشخص می‌کند.

وی با بیان این‌که باید به صاحبان فرهنگ اعتماد کنیم، تصریح کرد: صاحبان فرهنگ در این کشور فرهیختگان و بزرگان ما هستند و بعضی در برخی مقاطع خیلی به آن‌ها بی‌اعتمادی نشان دادند.

رییس‌جمهور تاکید کرد: باید به نویسندگان و فیلم‌سازان‌مان اعتماد کنیم و در این ۱۰۰ روز دیدیم خیلی از کتاب‌ها که ممنوع شده بود، آزاد شدند. و خیلی از نویسنده‌ها که ممنوع‌القلم شده بودند به سریع‌القلم تبدیل‌شان کردیم چون اهل این کشور و وطن‌دوست هستند.

روحانی با بیان این‌که به دنبال روان‌سازی مقررات دست و پا گیر در حوزه فرهنگ و اقتصاد هستیم، گفت: معتقدیم باید فضای امنیتی را قدم به قدم از حوزه فرهنگ کنار بزنیم چون کالاهای فرهنگی را باید بیشتر اقتصادی کنیم.

وی با بیان این‌که نظر دولت این است که هیچ فیلتری بهتر از افکار عمومی مردم نیست، افزود: وقتی یک فیلم ساخته شود و مردم به آن بی‌اعتنایی کنند، فیلم‌ساز راه خود را تشخیص می‌دهد. البته نمی‌گویم در امور فرهنگی قانون وجود نداشته باشد، بلکه قانون شفاف باید وجود داشته باشد، اما مداخلات دولت باید به حداقل برسد.

رییس‌جمهور افزود: باید در امر فرهنگ بتوانیم به انجمن‌های فرهنگی و صنفی اعتماد کنیم چون صلاحیت‌شان از خیلی از کارمندان دولت بیشتر است و این طور نیست که صلاحیت یک کارمند دولت از فیلمساز و نویسنده بالاتر باشد. البته لازم است که فضای مناسب برای تعامل آن‌ها فراهم شود.

روحانی با تاکید بر این‌که این دولت دنبال آشتی است، اظهار کرد: دولت می‌خواهد با همه آشتی کند چون دولت در گذشته با کارشناس‌ها فاصله گرفته بود و دیدیم سازمان مدیریت و برنامه و بودجه تعطیل شد. اما ما معتقدیم کارشناس‌ها باید بیایند.

وی با بیان این‌که می‌خواهیم با اصحاب فرهنگ آشتی کنیم گفت: امروز فضای فرهنگی کاملا با دیروز متفاوت است و این دولت می‌خواهد با همه دانشجویان آشتی کند چون آن‌ها عزیزان ما هستند.

رییس‌جمهور در پاسخ به پرسشی در مورد بحث رکورد تورمی در عرصه فرهنگ، گفت: ما باید یک فضای رقابتی خوب در فرهنگ ایجاد کنیم. مردم ما خواهان کالای خوب فرهنگی هستند، چراکه کالای فرهنگی، غذای روح مردم است.

حسن روحانی با بیان اینکه “ما از بخش فرهنگ حمایت می‌کنیم ولی مداخله‌مان را کمتر می‌کنیم”، افزود: حمایت و کمکی که دولت به بخش فرهنگ می‌کند، باید هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ حمایت‌های سیاسی عادلانه باشد و ما این کمک‌های عادلانه را ادامه می‌دهیم.

وی ادامه داد: ما نمی‌خواهیم تحت عناوین خاصی افراد خاصی سوءاستفاده کنند. یارانه مطبوعاتی اخیر را دیدید که در فضای عادلانه‌تری توزیع شد و ما باید به سمتی برویم که این چارچوب عادلانه‌تر شود. صندوقی در ارتباط با کمک به بخش هنر فعال شد. دولت از بخش فرهنگی حمایت و به این بخش کمک می‌کند. دولت در این راستا تلاش کرده با اهل فرهنگ آشتی کند و این آشتی را ادامه می‌دهد و حمایت نیز خواهد کرد.

روحانی در برابر این گفته مجری برنامه که “شما قفل خانه سینما را خیلی زود باز کردید؛ چندین خانه دیگر هم هست که باید باز شود”، پاسخ داد: هر خانه‌ای که باید باز شود، ان‌شاءالله باز می‌شود و اراده در این زمینه وجود دارد. مردم کلیددار هستند و اگر قفل‌های دیگری در این عرصه وجود دارد، ان‌شاءالله باز می‌شود.

رییس‌جمهور با بیان اینکه “فضای امنیتی خیلی کمتر شده و یکسری مسائل وجود دارد که حل آنها زمان لازم را می‌خواهد”، به اهمیت بحث وحدت، انسجام و نزدیکی جناح‌ها اشاره کرد و گفت: مهم این است که دل‌ها از کینه شسته و خالی شود. کینه چیزی را حل نمی‌کند.

وی با اشاره به اهمیت رقابت سالم نیز اظهار کرد: ما باید تلاش کنیم که در جامعه الفت ایجاد شود و احساس من این است که در حال حاضر ادیان و مذاهب مختلف در ایران احساس آزادی بیشتری می‌کنند. آنها از لحاظ روانی این احساس را دارند و دولت نیز نسبت به رعایت حقوق شهروندی ادیان و مذاهب مصمم است و در واقع منشور حقوق شهروندی یکی از اهداف بزرگش این است که هر شهروند ایرانی – چه در داخل و چه در خارج – دارای حقوق شهروندی است.

روحانی اضافه کرد: ایرانیانی که در خارج هستند، دارای حقوق شهروندی هستند و اینکه بیایند و بروند، همه ایرانی‌ها باید احساس کنند زیر چتر واحد هویت ایرانی و فرهنگ بلند ایرانی زندگی کنند و همه به فرهنگ و هویت ایرانی خود افتخار کنند و در سایه این افتخار، الفت‌ها و دوستی‌ها و برداری‌ها افزایش پیدا کند.

رییس جمهور در ادامه این گفت‌وگوی خبری گفت: در آینده باز هم من در خدمت مردم خواهم بود و بر نامه آینده خود را گزارش می‌دهم. راجع به این ۱۰۰ روز هم همکاران من گزارش‌های مختلفی را به مردم ارائه می‌کنند.

رییس جمهور خطاب به مردم گفت:‌ما این راه را با هم شروع کرده‌ایم و شما مردم حماسه ۲۴ خرداد را آفریدید و پس از اعلام نتایج انتخابات، در خیابان‌ها شادی و امید آفریدید و تا امروز هم در کنار دولت بوده‌اید. من به شما مردم می‌گویم که ما با هم خواهیم بود و با کمک شما مردم، دولت، مسیر را ادامه می‌دهد و تا پایان کار با هم فعال خواهیم بود. من سپیده را می‌بینم. سپیده‌ای‌که منجر به صبح روشنایی می‌شود.

وی با اشاره به وجود منابع غنی و متنوع در کشور گفت: من توسعه را برای کشور به خوبی می‌بینم، زیرا ما یک کشور بزرگ و غنی هستیم. مردم حتما صبح را خواهند آفرید. مردم در مقاطع مختلف گفته‌اند که روحانی متشکریم، من هم به مردم می‌گویم مردم من از شما متشکرم.

آیت الله مصطفی محقق داماد در گفت وگو با خبرآنلاین برای برخی اظهارات چهره های روحانیت، علیه افراد در نماز جمعه اظهار تاسف کرد و این اظهارات را در حکم تهمت و خلاف شرع دانست.

این مجتهد و استاد فلسفه و حقوق حوزه و دانشگاه گفت: "متاسفانه برخی اظهارات هفته گذشته آیت الله جنتی در نماز جمعه، گذشته از صدمه زدن به این تریبون، خلاف شرع هم محسوب می شود. چرا که این نوع اظهارات با آبروی افراد بازی کردن است و موجب فسق برای گوینده است. "

دکتر محقق داماد افزود: " آقایان فراموش کرده اند که اگر هم قرار باشد مساله ای بررسی شود جای صدور احکام قضائی دادگاه است و هیچ کس نمی تواند و حق ندارد در تریبون نماز جمعه امر و نهی قضائی بکند.

هفته گذشته جنتی در نماز جمعه، آقایان مهندس میرحسین موسوی و حجت الاسلام والمسلمین کروبی را محارب و مفسد فی‌الارض خوانده و مجازات آنها را اعدام اعلام کرده بود و تاکید کرده بود که نظام خیلی منت بر سر اینها گذاشته که به جای اعدام، آنها را حصر خانگی کرده است.

اساس این استدلال باطل است چون محاربه مطابق ماده ۲۷۷ قانون مجازات اسلامی عبارت است از «کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا به قصد ارعاب آنها به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد.»"

واکنش به همایش بسیج

همزمان غلامعلی رجایی مشاور هاشمی رفسنجانی در یادداشت کوتاهی با انتقاد از استفاده  توهین آمیزاز عکس زهرا رهنورد و میرحسین موسوی در همایش بسیج نوشته است: چه خوب میراث امام را پاس داشتند!خوب به این تصویر بنگرید!

تاخت و تاز جهل را بر پیکر نحیف بسیج ببینید.

آیا بسیج مدنظر و محبوب امام این بود؟

خدایا تو شاهد باش چه بر سر بسیج و بسیجی آورده اند و برای چه اهداف پست وسخیفی او را از هستی ساقط کرده اند.

بای ذنب ...؟

امان ازجهل!جهل مرکب که بعضی بدان دچارهستند!

عاملان پشت پرده این بازیهای کثیف ،جاهل نیستند. خدا از آنها نگذرد و نخواهد گذشت.

روزگار اینگونه نخواهد ماند.

به گزارش تارنمای ریاست جمهوری، متن اطلاعیه معاونت حقوقی ریاست جمهوری به شرح ذیل است:

بسمه تعالی
شهروندان، ملت شریف ایران، فرزانگان، دانشگاهیان، حقوقدانان، فعالین اجتماعی و مدنی معاونت حقوقی ریاست جمهوری با خرسندی به اطلاع می‌رساند: همانگونه كه ریاست محترم جمهوری به ملت ایران وعده فرموده بودند توفیق حاصل شد تا با همكاری دانشگاهیان، حوزه‌های علمیه، اندیشمندان و نخبگان جامعه ویرایش نخست منشور حقوق شهروندی را در صد روز اول دولت تدبیر و امید به امر ریاست محترم جمهوری تهیه و به پیشگاه شما عرضه نماید.
این منشور به مدت یك ماه برای اظهارنظر عموم ملت شریف ایران به ویژه صاحب‌نظران، اندیشمندان، دانشگاهیان، اساتید معظم حوزه‌های علمیه،‌ نهادهای مدنی و تشكل‌های مردم نهاد،‌ گروه‌های مختلف صنفی اعم از شهری و روستایی و عشایر غیور عرضه شده و پس از جمع‌آوری و اعمال نظرات رسیده به عنوان پیش نویس رسمی تقدیم رئیس محترم جمهور خواهد شد.
بدین وسیله برای تكمیل و اعتلای این منشور كه نخستین سند حقوق شهروندی این سرزمین و نشان‌دهنده جدیت دولت تدبیر و امید برای تحقق و اجرایی شدن آن است دست یاری به سوی همه شهروندان دراز می‌كنیم.
 

متن کامل این متن قابل دریافت است. +

به گزارش بی بی سی، در این نظرسنجی موسسه ایپسوز و خبرگزاری رویترز، ۴۴ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند از توافقی که بامداد یک‌شنبه ۲۴ نوامبر در ژنو سر گرفت حمایت می‌کنند. در مقابل، ۲۲ درصد با آن مخالف هستند.

طبق نتایج این نظرسنجی، اگر هم توافق ژنو و مسیر دیپلماتیک شکست بخورد، فقط ۲۰ درصد از آمریکایی‌ها در حال حاضر با توسل گزینه نظامی علیه ایران موافق هستند.

در صورت شکست توافق اولیه در ژنو، ۴۹ درصد خواهان افزایش تحریم‌ها و ۳۱ درصد نیز همچنان دیپلماسی را ترجیح می‌دهند.

ایران و کشورهای آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه، فرانسه و آلمان در توافق اولیه در ژنو، درباره وضع محدودیت‌های بیشتر برای فعالیت هسته‌ای ایران و از آن سو برخی تخفیف‌ها در جززئیات تحریم‌ها توافق کرده‌اند و گفته‌اند که برای رسیدن به توافقی جامع و نهایی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ظرف شش ماه آینده تلاش می‌کنند.

در همین حال این نظرسنجی می‌گوید ۶۳ درصد از آمریکایی‌ها معتقد هستند برنامه هسته‌ای ایران برای دستیابی به بمب اتمی است.

اسرائیل و غرب به برنامه هسته‌ای ایران بدگمان هستند و می‌گویند احتمالا ابعاد نظامی هم دارد.

تهران همواره این اتهام را رد کرده است.

حسن‌نظر آمریکایی‌ها درباره باراک اوباما، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در هفته‌های گذشته به خاطر اجرای پر مسئله قانون اصلاح بیمه و سلامت عمومی نزول کرده است.

با این وجود، این نظرسنجی اخیر درباره توافق با ایران، حاکی از حمایت افکار عمومی از آقای اوباما است.

در این نظرسنجی ۶۵ درصد گفته‌اند اگر امنیت ملی آمریکا به طور مستقیم تهدید نشود، با هرگونه مداخله نظامی ایالات متحده در خاورمیانه مخالف هستند. در این باره، پاسخ ۲۱ درصد مثبت بوده است.

دو محل نظرسنجی می‌گویند این نظرسنجی که در دو روز گذشته و از ۵۹۱ نفر انجام شده، تا ۵ درصد قابل‌تعمیم به کل جامعه آمریکاست.

به نفع جلوگیری از اقدام کنگره

نتایج این نظرسنجی درباره بی‌میلی افکار عمومی آمریکا به گزینه نظامی، می‌تواند به باراک اوباما در فشار بر کنگره ایالات متحده برای جلوگیری از وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران کمک کند.

در هفته‌های گذشته دولت آمریکا بارها از کنگره ایالات متحده خواسته بود تحریم تازه‌ای علیه ایران وضع نکند تا فرصت شود در این باره از مسیر دیپلماتیک عمل شود.

کاخ سفید در این باره هشدار داده بود که تشدید تحریم‌ها در مقطع فعلی، گزینه‌های پیش رو را به حمله نظامی محدود می‌کند.

در همین حال گروه‌های عمده حامی اسرائیل، پیگیر وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران بوده‌اند.

برخی از هم‌حزبی‌های باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا از حزب دموکرات نیز حامی این تحریم‌های جدید هستند.

پس از پیگیری‌های دولت آمریکا، کنگره هنوز به اقدام تازه‌ای در این باره دست نزده است.

طرح تشدید تحریم‌ها علیه ایران که در ماه ژوئیه سال جاری از مجلس نمایندگان آمریکا رای گرفت و هدف آن قطع کامل صادرات نفت و گاز ایران است، اکنون منتظر تصویب در سنای آمریکاست.

در هفته‌های گذشته برخی از اعضای کنگره با ابراز تردید در نتیجه‌بخش‌بودن سیاست دولت آمریکا برای مذاکره با ایران، پیگیر اقدام فوری برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران بودند.

با این حال برخی از اعضای کنگره آمریکا در پی تصویب تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران که در صورت تخطی تهران از توافق اولیه در ژنو لازم‌الاجرا شوند.

هشدار کری به کنگره

همزمان وزیر خارجه آمریکا در پیامی ویدیویی٬ به نمایندگان کنگره این کشور در مورد تصویب تحریم‌های جدید علیه تهران و تاثیر آن بر پیشرفت مذاکرات اتمی شکل‌گرفته٬ هشدار داد.

به گزارش رادیو فردا، جان کری در پیام ویدئویی خود تلاش کرده است تا در مورد آنچه «سو‌ءتفاهم در برداشت از اطلاعات» در مورد توافق‌نامه جدید نامیده، توضیح دهد.

‫وزیر خارجه آمریکا در این پیام به قانونگذاران می‌گوید توافق‌نامه با ایران بنیاد تحریم‌ها علیه تهران را دگرگون نکرده است و می‌افزاید: «تحریم‌های ما (دولت آمریکا)‬ علیه ساز و کار بانکی و نفت همچنان پابرجاست.»

او تاکیده کرده است که اگر مفاد توافق‌نامه رعایت نشود، «همه ما می‌دانیم که ایران سریعا با تحریم‌هایی سخت‌تر روبه‌رو خواهد شد».

این تازه‌ترین بخش از تلاش‌های دستگاه دیپلماسی دولت آمریکا در توضیح به هم‌پیمانان خارجی و منتقدان داخلی در مورد سند مکتوبی‌ است که سوم آذرماه میان ایران و کشورهای ۵+۱ امضا شد.

توافق‌نامه سوم آذرماه سندی‌ است که طرف‌ها را به برخی فعالیت‌های مقدماتی و داوطلبانه فرا می‌خواند؛ ایران را به توقف پیشرفت در برخی برنامه‌های اتمی خود و غرب را به کاهش برخی تحریم‌ها.

اسرائیل و گروهی از قانون‌گذاران و سیاستمداران داخل آمریکا مخالفت یا تردید خود را در مورد کارآیی این توافق‌نامه اعلام کرده‌اند.

جان کری در پیام ویدئویی خود می‌گوید: «همه دنیا از اینکه مطمئن شود برنامه اتمی ایران صلح‌آمیز است، سود می‌برد.»

و در نهایت وزیر خارجه آمریکا تاکید می‌کند که هر تحریم جدیدی علیه تهران کمکی به حل مسئله نکرده و می‌تواند «موفقیت‌های به دست آمده را به خطر بیاندازد.»

پیام ویدئویی وزیر خارجه آمریکا هم‌زمان با پیام تازه‌ای از کاخ سفید منتشر می‌شود.

جاش ایرنست، سخنگوی کاخ سفید در همین زمان مواضع دولت ایالات متحده را در مورد تصویب احتمالی تحریم‌های جدید چنین بیان کرد: «تصویب تحریم‌های جدید، پیش از آنکه پنجره دیپلماسی بسته شود، اعتبار ما را در این مورد که اصلا هدف اصلی ما از تحریم‌ها چیست، کاهش می‌دهد».

او توضیح داده است که «ما تحریم نمی‌کنیم تا فقط تحریم کرده باشیم… ما این تحریم‌ها را برقرار کرده‌ایم تا به ایران فشار آورده و راهی دیپلماتیک (برای حل موضوع) بیابیم».

این همان چیزی‌ست که پیشتر نیز مقام‌های دولت آمریکا بر آن تاکید کرده و از قانون‌گذاران آن کشور خواسته بودند تصویب تحریم‌های تازه را تا زمانی که مذاکرات با پیشرفت روبه‌روست، عقب اندازند.

باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، خود یک روز پیش از این پیام‌ها، از توافق به دست آمده با تهران دفاع کرده و آن را «نتیجه‌ای اساسی» نامیده بود که «پس از یک دهه» در رابطه با ایران حاصل شده است.

او در دفاع از این توافق‌نامه گفته بود: «برای نخستین بار در ۱۰ سال گذشته ما موفق شدیم جلوی پیشرفت برنامه اتمی ایران را بگیریم.»

گروهی از قانون‌گذاران آمریکایی اندکی پس از امضای توافق‌نامه ژنو با ابراز تردید در مورد پیروی ایران از مفاد توافقنامه٬ از کنگره آن کشور خواستند تا مقررات تحریمی جدیدی را آماده کند تا در صورت به هم خوردن توافق به اجرا گذاشته شود.

بررسی و تصویب تحریم‌های تازه علیه ایران در سنای آمریکا، که با هدف کاهش دگرباره صادرات نفت این کشور صورت می‌گیرد، با تلاش‌های دولت ایالات متحده عقب افتاده است.

آخرین بار بررسی تحریم‌ها به طور تلویحی به زمانی پس از تعطیلات عید شکرگزاری، اوایل ماه میلادی آینده، موکول شد.

دلش به لبخند كشور از توافق ژنو گرم بود و قاطعانه سخن گفت هر چند پرانتز باز مصالح و منافع نظام خطوط قرمزش بودند كه مانع مي‌شدند تا از برخي شعارهاي معطل مانده‌اش و از ميراث ۸ ساله محمود احمدي‌نژاد آنطور كه بايد و شايد بگويد. ديشب حسن روحاني در دفتر رياست‌جمهوري‌اش ميزبان دوربين صدا و سيما شد تا زنده به مردم گزارش دهد، گزارش دهد از آنچه از دولت گذشته به ارث برده است و آنچه در اين صدروزانجام داده است. در لابه‌لاي اين گزارش حرفها و موضوعات بسياري بود كه انتظار مي‌رفت روحاني از آنها بگويد اما معطل ماندند كه روحاني حتي نامي هم از آنها به ميان نياورد و برخلاف كليپي كه قبل از مصاحبه وي روي آنتن صدا و سيما رفت گزارشش فرازي نداشت تا مخاطبان را سر اپا گوش پاي‌گيرندهايشان نگه دارد. انگار رو حاني خط قرمزهايش را در كليپ سفارش شده‌اش گنجانده بود و به مگو‌هايش كنايه وار و تيتر وار پرداخته بود. كليپي كه از شورهاي فضاي انتخاباتي ۲۴ خرداد و شادي مردم پس از اعلام نتايج انتخابات كليد خورد و با رودررويي‌هاي انتخاباتي او با رقبايش اوج مي‌گرفت و دستاورد دولتش را با عكس‌هايي از تيتر روزنامه‌ها به رخ منتقدانش مي‌كشيد. به دنبال آن با لبخند آمد و «با سلام به مردم بزرگ و با وفاي ايران» سخنش را آغاز كرد. سر آغاز سخنانش البته كه به‌واسطه سوال مجريان برنامه به مشكلات اقتصادي و راه دشوار دولت براي سامان دادن به آن گذشت از جمله اينكه نخستين مشكل دولت از تحليف قبل انبارهاي خالي بود اما امروز انبارهاي ما به اندازه كافي پراست، نخستين مشكل پس از رياست‌جمهوري رسمي من خزانه خالي بود. اين شرايط نشان مي‌دهد كه از دولت گذشته چه به ما به ارث رسيد نه اينكه ما از شرايط بترسيم. روحاني در مصاحبه ۱۲۰ دقيقه‌اش گفت كه فضاي امنيتي كمتر شده و به دنبال انسجام سياسي است، گفت كه اين دولت به دنبال آشتي كردن است، گفت كه دولت نمي‌تواند هر كاري بكند اما رييس‌جمهور موظف است بر اجرايي بند بند قانون اساسي نظار كند، گفت اين دولت ، دولت آشتي است گفت كه از نزاع خوشش نمي‌آيد و هنر تحمل كردن همه است، گفت كه فضاي امنيتي را يك خرده كنار زده و بقيه را هم كنار خواهد زد، گفت كه پاي تمام وعده هايم به مردم ايستاده‌ام، گفت برخي تعبير‌هايي مي‌كنند كه از حقوقدان بر نمي‌ايد و حرف سرهنگ‌هاست، گفت سايه سياست را از ورزش و فرهنگ كنار كشيده است رضايتي‌ها هم به همين دليل است. او از مصائب و مشكلات سر راهش، راه خودش و دولتش مي‌گفت و پيكان انتقادات و گلايه‌هايش دولت محمود احمدي‌نژاد را نشانه مي‌گرفت به خاطر انبارهاي خالي، به خاطرخزانه‌هاي خالي، به خاطربدهي‌هاي چند هزار ميلياردي دولت، به خاطر گسترش بازار چيني‌ها در تهران، به خاطر ريشه‌هاي طرح مسكن مهر. پس از آن از مشكلات پرداختن يارانه‌ها ي نقدي گفت، از مسكن مهر و معايبش از مشكلات عالم فرهنگ و سياست زدگي در ورزش از دشواري‌هاي راه براي رسيدن به توافقي گفت كه بواسطه آن بازار و مردم طي چند روز گذشته بهم اميدوار شده‌اند، از بايد‌ها و نبايد‌هاي مسير و چارچوب‌هاي اعتماد براي حفظ اين توافق تاريخي با غرب گفت.

روحاني در آغاز سخن با بيان اينكه اين گزارش سه بخش دارد گفت كه بخشي از آن را اعلام مي‌كند، بخشي از آن به صورت مكتوب منتشر مي‌شود و بخش سوم آن را وزيران در مصاحبه‌ها با رسانه‌ها ارائه خواهند كرد. وي اعلام كرد كه اين گزارشات به تناوب در دوره‌هاي مختلف نيز ارائه خواهد شد. رييس‌جمهور گفت: مردم بايد از جزييات برنامه باخبر و مطلع باشند اين دولت بدون همكاري و همياري مردم نخواهد توانست مسووليت سنگين اداره كشور را به مقصد برساند حتما مردم به ويژه صاحب نظران، اهل انديشه و قلم مي‌توانند به دولت با نقد و نصيحت و پيشنهاداتشان كمك كنند دولت متعلق به مردم است و افتخار مي‌كند كه بتواند خدمتگذار اين مردم عزيز باشد. وي در پاسخ به اين سوال كه نخستين اقدام شما در دولت در چه زمينه‌يي بود، به مشكلات به جا مانده از دولت قبل اشاره كرد و گفت نخستين مشكلي كه با آن مواجه شدم شرايط كالاهاي اساسي بود در اوايل تيرماه و اوايل خرداد ماه كه سه يا چهار روزي از رياست‌جمهوري من مي‌گذشا و گزارشي كه به من داده شد بسيار نگران‌كننده بود. وي در پاسخ به اين سوال كه نخستين اقدام شما در دولت در چه زمينه‌يي بود، به مشكلات به جا مانده از دولت قبل اشاره كرد و گفت نخستين مشكلي كه با آن مواجه شدم شرايط كالاهاي اساسي بود كه نشان داد انبارهاي ما پر نيستند و گزارشي كه به من داده شد نشان مي‌داد انبارهاي ما از كالا‌هاي اساسس از جمله گندم بسيار نگران‌كننده بود. البته ما همان موقع اين موضوع را در دستور كار قرار داديم و الان انبارهاي ما وضعيت خوبي براي آينده دور دارندروحاني ادامه داد: مشكل مهم ما پس از شروع به كار دولت خزانه خالي بود كه قبلا هم به آن پرداختم، خزانه كشور آنجاست كه درآمدهاي دولت به آنجا منتقل مي‌شود و مخارج هم از آن خزانه تامين مي‌شود. وي توضيح داد: طبق قانون بودجه بايد ماهانه ۱۷ هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان درآمد مي‌داشتيم، روزي كه كار را شروع كردم يعني ۱۲ مردادماه موجودي خزانه حدود هزار و ۲۸۰ ميليارد تومان بود و آخر ماه بايد حقوق پرداخت مي‌ كرديم و ۷ هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان بايد به عنوان حقوق پرداخت مي‌شد، از اين مبلغ فقط ۲ هزار و ۸۷۰ ميليارد تومان در خزانه بود يعني بيش از ۴ هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان بايد از بانك استقراض مي‌كرديم كه حقوق مردادماه را پرداخت كنيم، بنابراين ما در همان ماه اول با مشكل عدم تامين درآمد مواجه بوديم.

رييس‌جمهور وعده داد كه تورم را كه در هنگام تحويل دولت ۴۳ درصد بوده است، تا پايان سال جاري به ۳۵ درصد و تا پايان سال آينده به ۲۵ درصد كاهش خواهد داد.

وي با بين اينكه از تنگناهاي اقتصادي عبور خواهيم كرد، گفت: در همين مدت كوتاه صد روزه در تورم توانستيم يك قدم مهم‌برداريم اين موضوع تورم براي من به عنوان رييس دستگاه اجرايي مهم است بطوريكه هر دو سه روز يك بار از مسوولان سوال مي‌كنم و هر هفته نيز آمار مي‌گيرم. در ماه‌هاي اخير هر ماه نسبت به ما قبل تقريبا روند صعودي تورم ۲. ۲ بوده است كه در اين دو ماه اخير روند به ۱. ۲ رسيده است يعني يك واحد كاهش يافته و اين خيلي براي ما مهم است. روحاني در پاسخ به اين سوال مجري كه دليل اين تورم بالا در دولت قبل چيست ؟ گفت: با بيان اينكه در طول ۸ سال درآمد نفتي و گازي ما حدود ۶۰۰ ميليارد دلار بوده است كه به اضافه درآمدهاي ديگر ۷۵۰ هزار ميليارد دلار درآمد داشته‌ايم، متاسفانه دولتي كه پولدارترين دولت بوده بدهكارترين دولت بود. بدهي دولت به سيستم بانكي در روزي كه دولت را تحويل گرفتيم بيش از ۷۴ هزار ميليارد تومان بود بدهي دولت به صندوق تامين اجتماعي و صندوق بازنشستگي ۶۰ هزار ميليارد تومان بود.

ما از مشكلات نمي‌ترسيم

«اين آمار و ارقام نشان مي‌دهد كه چه شرايطي از دولت گذشته به ما به ارث رسيد. البته اينكه اينها را مي‌گويم به خاطر اينكه مردم بدانند شرايط چه بوده و نه اينكه ما از مشكلات بترسيم. به حول و قوه الهي مشكلات را به كمك مردم حل كرده و از تنگناهاي اقتصادي عبور مي‌كنيم. مي‌بينيد كه در همين مدت كوتاه ۱۰۰ روزه در تورم توانستيم قدم مهمي‌برداريم. آنقدر موضوع تورم براي من مهم است كه تقريبا هر دوسه روز يك‌بار از مسوولان سوال كرده و هر هفته از مسوولان آمار مي‌خواهم. مي‌دانيد در ماه‌هاي گذشته هر ماه نسبت به ماه قبل تقريبا ۲/۲ روند صعودي تورم بوده است. روحاني افزود: در ۲ ماه اخير روند ۲/۱ شده و يك واحد كاهش يافته است كه خيلي براي ما مهم است. ما در حالي كه در پايان ماه مرداد و شهريور تورم نقطه به نقطه ما ۴۳ درصد بوده، در پايان مهرماه تورم نقطه به نقطه ما ۳۶ درصدشده است. و اين خبر بسيار خوشي است. از ۴۳ به ۳۶ رسيديم.

به گفته روحاني دولت در اين مدت تلاش كرده است تا رشد تورم، صعود تورم را مهار كند و در اين مدت مهار كرده است. وي تصريح كرد: تلاش ما اين است كه تا پايان سال اين تورم را از اين حدي كه هست به يك نقطه مطلوب برسانيم و در سال آينده از برنامه‌هاي اساسي دولت مهار تورم خواهد بود. مي‌خواهيم تا پايان سال آتي تورم به پايين ۲۵ درصد برسد. البته تا پايان امسال هم با وجود اينكه ماه‌هاي پايان سال كنترل تورم سخت‌تر مي‌شود، قول مسوولان اين است كه تورم به ۳۵ درصد خواهد بود. لذا درباره تورم قدم بزرگي خواهيم برداشت و در يكي دوماه گذشته قدم‌هاي خوبي در اين زمينه برداشتيم.

دولت گذشته پولدارترين و بدهكارترين دولت بود

روحاني ادامه داد: «اگر بگوييم دولت گذشته حداقل در درآمدهاي ارزي نفتي و غيرنفتي پولدارترين دولت بوده...؛ در طول ۸ سال درآمد نفتي ما ۶۰۰ ميليارد دلار بوده كه بي‌سابقه است. ضمن اينكه درآمدهاي ديگري داشتيم. كشور از نظر درآمد ارزي ۷۵۰ ميليارد درآمد داشته. دولتي كه پولدارترين دولت بوده متاسفانه بدهكارترين دولت هم بود. يعني دولتي كه به ما به ارث رسيد.»رييس‌جمهور در ادامه به ارائه آماري از بدهي‌‌هاي دولت گذشته (محمود احمدي‌نژاد) اشاره و تصريح كرد: بدهي دولت به سيستم بانكي در روزي كه دولت را تحويل گرفتيم، بيش از ۷۴هزارميليارد تومان بوده است. بدهي دولت به صندوق تامين اجتماعي و صندوق بازنشستگي ۶۰ هزار ميلياردتومان بوده است. آمار و ارقامي كه بخش‌هاي مختلف دولت به من دادند، بدهي دولت به پيمانكاران و بخش‌هاي مختلف و بخش خصوصي حدود ۵۵ هزار ميليارد تومان است. همين سه رقم را كنار هم قرار بدهيد، ضمن اينكه ارقام ديگري است. بدهي صندوق‌هاي بازنشستگي نيروهاي مسلح رقم‌هاي عجيب و غريبي به ما گزارش دادند. ما البته مي‌دانستيم دولت بدهكاراست، اما اينكه دولتي كه بيشترين درآمد ارزي را در هشت سال داشته وقتي دولت را به منتخبان مردم تحويل مي‌دهد، اين همه بدهكاري به‌علاوه تعهدات ديگر. روحاني با اشاره به تعهدات ايجاد شده در طول سفرهاي استاني دولت قبل، ‌خاطرنشان كرد: در اين هشت سال در سفرهاي استاني، تعهداتي كه داده شده ۲۱۱ هزار ميليارد تومان است. از اين تعهد فقط ۳۲ درصد انجام شده است. ۶۸ درصد باقي مانده براي دولت‌هاي بعدي. از آن طرف اعتبارات وتسهيلاتي كه در سفرهاي استاني تعهد شده ۳۰ درصد اجرا شده و ۷۰ درصد باقي مانده است. معنايش چيست؟ يعني ۱۶ سال ديگر اگر همان پول و امكانات باشد، طول مي‌كشد كه آن تعهدات را عملي كرده و اجرا كنيم. وي ادامه داد «پروژه‌هاي عمراني كه الان در كشورمان شروع و پهن شده، ۴۰۰ هزار ميليارد تومان تعهد است. امسال در ۵ ماه اول ۳ درصد تعهدات عمراني تحقق يافته. اينجا مي‌خواهم اشاره كنم به سوالي كه كرديد خب با اين مشكلات شما مي‌گوييد تورم تا حدي مهار شده است، جلوي رشد اين تورم گرفته و رشد كاهشي شده. شما اگر در بخش‌هاي مختلف آمار و ارقام نگاه كنيد مي‌بينيد كه آن رشد حالت تنزل يافته هرچند تورم مدت‌ها باقي است و بايد به تدريج به نقطه مطلوب برگردد. اما چرا اين تورم درست شد؟»وي نخستين عامل بزرگ تورم را رشد بي‌حساب نقدينگي در جامعه عنوان كرد و ادامه داد: در سال ۸۴ نقدينگي ۶۸ هزار ميليارد بود. در پايان دولت چيزي حدود ۴۷۰ و خرده‌يي هزار ميليارد بوده است. يعني ۷ برابر شده است. رييس‌جمهور افزود: براي اينكه روشنتر شود، يك بخشي از نقدينگي مربوط به بدهي دولت به سيستم بانكي كشور مربوط مي‌شود. و شما مي‌بينيد كه وقتي نقدينگي دولت و تعهد دولت اضافه شده و از بانك مركزي استقراض شود مرتبا، چه مشكلاتي ايجاد مي‌شود.

مسكن مهر خوب است اما با چه پولي

حجت‌الاسلام حسن روحاني در ادامه گفت‌وگوي زنده تلويزيوني با طرح اين پرسش كه مسكن بسازيم اما چطور و كجا و با چه حجمي و با چه شرايطي و از همه مهم‌تر پولش را از كجا بياوريم؟ گفت: اگر پولش را از جيب تك تك مردم درآورده باشيم چه؟ براي مسكن مهر تاكنون ۴۳ هزار ميليارد از سيستم بانكي كشور استقراض شده است. وي با اشاره به اينكه كل پايه پولي كشور تاكنون ۱۰۰ هزار ميليارد بوده است، اظهار داشت: از زمان خلق پول تا الان كه از اين مقدار، ۴۳ هزار ميليارد تومان براي مسكن مهر است. يعني اينكه بخش بزرگ تورم ما از اين‌جا نشات مي‌گيرد. رييس‌جمهور افزود: شما وقتي پول پرقدرت را از بانك مركزي به جامعه مي‌آوريد به يك معنا مي‌توانيم بگوييم تورمي كه مردم ما تحت فشار قرار گرفتند، يك بخش بزرگش مربوط به مسكن مهر است. روحاني با بيان اينكه من از مسوولان محترم بخش‌هاي مختلف دولت خواهش مي‌كنم به مردم در اين زمينه توضيح بدهند كه اين ۴۳ هزار ميليارد تومان كه براي مسكن مهر گرفته شده چقدر تورم ايجاد كرده است؟ گفت: البته مقصود من اين نيست كه مسكن مهر را تكميل نكنيم. دولت خود رادر اين زمينه متعهد مي‌داند. رييس‌جمهور تصريح كرد: تورم يعني ماليات فقرا و به اين معروف است، آيا از مردم در اين باره اذن و اجازه گرفته شده كه از جيب فقرا پول بگيريم و براي عده‌يي مسكن درست كنيم؟ آنها كه صاحب مسكن شدند نفسي كشيدند اما همين مسكن مهر مشكلاتي دارد چرا كه جنبه‌هاي مختلف آن هنوز تامين نشده است.

دولت بايد روند پرداخت يارانه‌ها را اصلاح كند

روحاني با طرح اين پرسش كه چگونه مي‌توانيم اين تورم را مهار كنيم؟، اظهارداشت: اگر رشد نقدينگي را مهار كنيم كه آمار نشان مي‌دهد در همين ۲-۳ ماهه رشد متوقف و نزولي شده است و ما داريم نقدينگي را مهار مي‌كنيم. وي گفت: «به‌ويژه آنجا كه بحث پايه پولي و پول بانك مركزي است بايد حواسمان زياد جمع باشد كه چه كاري انجام مي‌دهيم.»

وي در پاسخ به اين پرسش كه چگونه مي‌خواهيد با ادامه مسكن مهر و هدفمندي، تورم را كنترل كنيد؟ گفت: من لازم است بگويم دولت براي ادامه پرداخت يارانه نقدي، هرماه بايد ۳۵۰۰ ميليارد تومان براي يارانه پرداخت كند. رييس‌جمهور تاكيد كرد: طبق قانون بايد اين پول از افزايش قيمت‌هاي حامل‌هاي انرژي و... تامين شود. آن پول كمي بيشتر از نصف اين پول را فقط تامين مي‌كند. بخشي از اين را بايد از مصوبات مجلس و منابع بودجه‌يي استفاده كنيم و در عين حال هر ماه ما براي اينكه ۳۵۰۰ ميليارد تومان را پرداخت كنيم كسر داريم. روحاني با اشاره به اينكه دولت حتما بايد روند پرداخت را اصلاح كند، اظهار داشت: ما ۲ راه داشتيم، يا بايد يارانه را كاهش دهيم، كه ديديم مردم و به‌ويژه اقشار كم درآمد روي آن حساب كردند و اگر بخواهيم كم كنيم براي اين اقشار مشكل آفرين خواهد بود. راه‌حل ديگر آن بود كه به بخشي از جامعه يارانه ندهيم چون اساسا يارانه درست شد تا وقتي قيمت‌ها افزايش مي‌يابد بتواند زندگي اقشار كم درآمد را جبران كند.»

نبايد در زندگي خصوصي مردم دخالت كنيم

وي افزود: خيلي فكر كرديم چطور مي‌شود افرادي كه نيازمند نيستند يارانه نگيرند و بقيه بگيرند، راه‌هاي مختلفي پيش‌بيني شد ولي امسال از آنها صرف نظر كرديم به خاطر اينكه بفهميم چه كسي نياز به يارانه ندارد، راه‌حل‌هاي پيش‌بيني شد كه ديديم بايد در زندگي خصوصي مردم دخالت كنيم. رييس‌جمهور با بيان اينكه بايد حساب‌هاي بانكي و املاك مردم را مي‌ديديم، افزود: اين ممكن است براي كوتاه‌مدت و براي موضوعي مفيد باشد ولي در دراز مدت حتما ضرر دارد. روحاني در ادامه با اشاره به موضوه يارانه‌ها خاطرنشان كرد: دولت قصد دارد يارانه را تا پايان سال به همين شكل ادامه دهد و هر فكري براي بهبود آن به سال آينده موكول مي‌شود. دولت حتما شيوه پرداخت يارانه را اصلاح مي‌كند هم در شيوه و هم در دهك مطالعه خواهد داشت. وي در ادامه به موضوع كشاورزي و كشاورزان اشاره و تصريح كرد: من اميدوارم سال آينده وضع محصولات كشاورزيمان بسيار بهتر از امسال باشد. مي‌دانيد كه امسال ناچار شديم براي بيش از ۷ ميليون تن گندم اقدام كنيم. اميدواريم انشاءالله سال آينده وضع ما نه تنها در گندم بلكه در همه محصولات بهتر شود. رييس‌جمهور با بيان اينكه براي نخستين بار قيمت تضميني را در شهريور اعلام كرده و تسهيلات را در اختيار كشاورزان قرار داديم و به ويژه در ماشين‌آلات كشاورزي كمك‌هاي زيادي كرديم، اظهار داشت: بار استقلال كشور و امنيت كشور در محصولات غذايي بر دوش كشاورزان است و من بر آنها كه در حماسه ۲۴ خرداد حضور خوبي داشتند درود مي‌فرستم.

اقدامات صد روزه در توان دولت بود نه‌شان مردم

روحاني همچنين به اقدامات انجام شده دولت در بخش دارو اشاره و ادامه داد: در بخش دارو هم دولت اقدامات بسيار مهمي انجام داده است. تقريبا كمبود دارو به‌طور كامل مرتفع شده و قيمت دارو نسبت به گذشته بسيار متناسب شده. براي آنهايي كه بيماري خاص يا صعب‌العلاج دارند تسهيلات لازم براي تامين دارو پيش‌بيني شده است. وضع دارو ان‌شاءالله بهتر هم خواهد شد. بخش سلامت ما قدم‌هاي جدي برمي‌دارد البته كمبودهاي مالي دارد كه ان‌شاءالله دولت تامين خواهد كرد. وي از اعزام تيم‌هاي مختلفي در سراسر كشور به مناطق محروم براي پيگيري مساله سلامت خبر داد و گفت: . دولت در اين صدروز اقدامات بسيار خوبي در حد توانش البته و نه در‌شان ملت ايران انجام داده است. به گفته رييس‌جمهور دولت براي سال آينده چند برنامه را مدنظر دارد، يكي بحث مرحله دوم يارانه است كه در حال طراحي هستيم. ديگري مهار تورم است.

اقتصاد ما ۶ درصد كوچك‌تر شده است

روحاني با بيان اينكه مي‌خواهيم تا پايان ۹۳ تورم را به زير ۲۵ درصد برسانيم، خاطرنشان كرد: در رشد اقتصادي كه وضعمان در ۹۱، آمار منهاي ۸/۵ را نشان مي‌داد و اين يعني اينكه به تعبير مجري برنامه اقتصاد ما حدودا ۶ درصد كوچك شد. يعني سفره مردم حداقل ۶ درصد خالي شد. تلاش مي‌كنيم در سال ۹۲ ان‌شاءالله در پايان سال كاري كنيم كه اين -۵. ۸ ان‌شاءالله به صفر يا حتي درصدي پايين‌تر برسد. البته يك درصد را بعيد مي‌دانم ولي تلاش مي‌كنيم به نيم درصد برسد. وي گفت: تلاش مي‌كنيم سال آينده تا پايان سال ۹۳ انشاءالله سعي مي‌كنيم رشد اقتصاديمان مثبت ۳ باشد. البته رشد اقتصادي طبق برنامه بايد ۸ مي‌شد. ولي به هرحال بايد اقدامات گذشته بايد جبران شود. البته بحث مهار تحريم را هم داريم. براي سال آينده تلاش مي‌كنيم اگر بتوانيم يكسان‌سازي نرخ ارز را انجام دهيم. چون اين تفاوت قيمت ارز خيلي مشكلات درست مي‌كند. رييس‌جمهور با بيان اينكه يكي از مشكلاتي كه اين دولت با آن مواجه شد، اين بود كه مجلس گفته بود كه دلار از هزارو دويست‌ و خرده‌يي بايد بشود ۲۴۷۷ تومان. افزود: دولت بايد در اول تيرماه نرخ دلار را به ۲۴۷۷ مي‌رساند متاسفانه دولت قبل اين كار را نكرد و وقتي ما آمديم با اين مشكل مواجه شديم. دولت بايد قيمت ارز را دو برابر مي‌كرد معنيش اين بود كه قيمت كالاهاي وارداتي دو برابر مي‌شد كه مشكلات زيادي فراهم مي‌كرد. محاسبه كرديم برخي موارد مانند نان و دارو را با پرداخت يارانه كنترل كرديم. بخش‌هاي ديگر را با شيب ملايم كاري كرديم كه با آن دلار به ۲۴۷۷ برسد.

براي چيني‌ها و كره جنوبي شغل درست كرديم

حسن روحاني در ادامه با بيان اينكه در اين مدت فشار ظالمانه‌يي به بهانه مساله هسته‌يي به مردم وارد شده بود، گفت: البته نمي‌خواهم بگويم همه مشكلات اقتصادي مربوط به تحريم است چرا كه عمدتا مربوط به بي‌تدبيري بود.

وي با اشاره به اينكه درست وقتي مي‌رفتيم به سمت تحريم، دولت مي‌گفت تحريم كاغذ پاره‌يي بيش نيست، خاطرنشان كرد: دولت وابستگي‌اش به خارج را بيشتر مي‌كرد. در سال قبل از ۸۴ ما وارداتمان حدود ۳۸ ميليارد بوده است بعد به كجا رسيد؟ به ۷۵ ميليارد در سال ۹۰ رسيد. رييس‌جمهور تاكيد كرد: شما وقتي با دنيا در حال مبارزه هستيد بايد به خودتان تكيه كنيد، با شعار كه نمي‌شود با دنيا مقابله كرد البته رييس‌جمهور با اشاره به اينكه وقتي داريم با چند قدرت غربي دنيا مبارزه مي‌كنيم بايد خود را آماده كنيم، اظهارداشت: متاسفانه عمل با شعار ما در دولت گذشته سازگار نبود و اميدواريم حركت ما به سمت خوداتكايي بيشتر و تكيه بر كشاورزان داخلي باشد. روحاني خاطرنشان كرد: البته در سال‌هاي اخير براي چيني‌ها و كره جنوبي و ديگران شغل زياد درست كرديم ولي در داخل مشكل اشتغال داشتيم و حضور اقتصاديمان در صحنه بين‌الملل چقدر ضعيف بود ولي الان شرايط دارد به تدريج بهتر مي‌شود. روحاني با تاكيد براينكه همه جا كليد دست مردم بوده و حضور و حمايت مردم دنيايي از شور است، افزود: من به عنوان عضو كوچكي از مردم در برابر عظمت و فداكاري مردم احساس كوچكي مي‌كنم و ايستادگي مردم باعث شد اين قفل باز شود. وي گفت: «فقط يك قفل نيست ولي يكي باز شده است؛ عده‌يي در دنيا دنبال اين هستند كه كاري كنند اين قفل را باز نكنند، حالا ممكن است عده‌يي در داخل باشند كه كودكانه بخواهند عمل كنند، البته در داخل درباره مسائل ملي خوشبختانه داراي يك وحدت ملي هستيم».

عده‌يي براي آتش‌ها هيزم مي‌آورند

روحاني ادامه داد: هر چه بخواهيم به دست بياوريم از وحدت و انسجام داخلي مي‌توانيم به دست آوريم. برخي وقت‌ها آتش در حال خاموش شدن است اما عده‌يي هيزم مي‌آورند. بعضي انگار از شعله آتش خوششان مي‌آيد. به گزارش تسنيم، با انسجام مي‌توانيم از پله‌هاي پيشرفت بالا رفته و به بام برسيم. در هسته‌يي اگر پيشرفت داريم به خاطر هدايت مقام معظم رهبري و حمايت مردم و حضور مردم است. البته كارشناسان و ديپلمات‌هاي ما هم سهم دارند و تلاش مي‌كنند. وي افزود: من در بحث هسته‌يي به مردم اطمينان مي‌دهم كه نخستين قفل باز شده است. ما پايه ساختمان تحريم را لرزانديم. مردم شكي نداشته باشند. اينكه برخي شعار مي‌دهند در دنيا به خاطر اين است كه چاره‌يي ندارند و بايد صورتشان را سرخ نگه دارند. با اين توافق سيستم بانكي متحول مي‌شود.» وي افزود: در اين توافق آمده تحريم جديدي اعمال نمي‌شود. اين يعني مهار و محدود كردن تحريم و خيلي‌ها تلاش مي‌كردند ايران منزوي باشد اما امروز دشمنان ما منزوي است و ايران از هميشه در صحنه بين‌المللي فعال‌تر است. آن فضايي كه در بيشكك و نيويورك ديديم گوياي اين مطلب است؛ وزيرخارجه ايتاليا در اين باره گفت كه فضاي دنيا به سمت رقابت براي تعامل با ايران است. ۱۰-۱۵ متقاضي ملاقات با ايران در نيويورك باقي ماندند چون وقت نبود و اين آيا منزوي بودن ما را نشان مي‌دهد؟ حسن روحاني كسي نيست. نماينده ملت ايران مهم است. اين انتخابات دنيا را تكان داد. مردم ايران بزرگ هستند و همه افتخارات را آنها آفريدند».

رييس‌جمهور با بيان اينكه در بحث هسته‌يي مي‌خواهم به مردم اطمينان دهم كه اصول مدنظر مردم و حقوق مردم و چارچوبي كه مقام معظم رهبري ترسيم كردند تا پايان مراعات مي‌شود؛ يعني در كشور حق هسته‌يي ما با قدرت بيشتر و شفافيت بيشتر عملياتي و اجرايي خواهد شد. حتي بخش غني‌سازي كه يك بخشي از حقوق ما به شمار مي‌رود ادامه خواهد يافت و هيچ‌وقت غني‌سازي متوقف نخواهد شد. به گزارش تسنيم، اين خط قرمز ماست. غني‌سازي حق روشن ماست. حال هر كس مي‌خواهد خوشش بيايد يا نيايد. برخي نپت را جوري تفسير مي‌كنند. بايد بگويم اينها حقوقدان هم نيستند. طوري تفسير مي‌كنند كه از يك سرهنگ بيشتر برمي‌آيد تا حقوقدان.

وي با بيان اينكه هر چه در مقررات بين‌الملل ممنوع نشده از جمله غني‌سازي آزاد است، ‌گفت: آنها مي‌گويند انرژي صلح‌آميز. مگر برق اتمي صلح‌آميز نيست؟ اين رآكتور سوخت و لذا غني‌سازي مي‌خواهد. روي چارچوب‌هاي اصلي ايستاده‌ايم و مردم مطمئن باشند. بايد ظلمي هم كه به مردم شده برداشته شود. هدف ما رفع تهديدها و شكستن تحريم‌هاست. هدفمان اين است كه فرصت لازم را در صحنه بين‌الملل ايجاد كنيم. همان كه به تعبير تعامل سازنده با جهان گفتيم. ان‌شاءالله تا جايي پيش مي‌رويم كه به تعامل كامل با ۱+۵ برسيم البته راه طولاني است اما ان‌شاءالله مي‌رسيم.

پيش‌نويس منشور شهروندي روي سايت رياست‌جمهوري

رييس‌جمهور افزود: نخستين مساله در انسجام اين است كه همه به حقوق يكديگر احترام بگذارند. من آن منشور حقوق شهروندي را كه به ملت عزيزمان قول داده بودم، پيش نويسش روي سايت قرار گرفت تا مردم و نخبگان نظر دهند. اين پيش نويس اوليه را بخش حقوقي تامين كرده است و من گفتم قبل از اينكه من ببينم در اختيار مردم قرار دهيد تا نظرشان را بدهند. بويژه حقوقدانان و صاحبان انديشه. بنابراين نخستين قدم اين است كه به حقوق يكديگر احترام بگذاريم. و در جامعه ما همه احساس آرامش كنند. يكي از نكات مثبتي كه حس مي‌كنم بوده است، اين است كه يك آرامشي به وجود آمده. نه فقط در سكه و دلار و مسكن. اصلا در جامعه و دانشگاه و بازار و مدارس و ورزش احساس آرامش است.

سايه سياست را از سر ورزش برداشتيم

روحاني با اشاره به موفقيت‌هاي ورزشي، با بيان اينكه در ورزش كه ما كاري نكرديم، واليبال و فوتبال ساحلي و فوتبال و... همه جا شور هست و جوانان پيروزي مي‌آفرينند. حال يك عده‌يي مي‌گويند روحاني مچكريم (خنده) همه بايد از ملت عزيزمان متشكر باشيم، اظهار داشت: ما در اين ۱۰۰ روز كار زيادي نكرديم من عضو كوچكي از اين ملت بزرگ هستم. واقعا اينچنين است و غير اين نيست. خدمت به اين مردم واقعا افتخار است.

همه امكانات در اختيار دولت نيست

وي با بيان اين مطلب كه ما سايه سياست را از ورزش برداشتيم اين همه موفقيت آمد، افزود: در فضاي فرهنگي يك خرده فضاي امنيتي را كنار برديم و به همين خاطر آرامش ايجاد شد. دولت همه امكانات در اختيارش نيست و اختياراتش در چارچوب قانون اساسي است. اما رييس‌جمهور مسوول اجراي تك تك قانون اساسي است. تمام وعده‌هايي كه به مردم دادم، پاي وعده‌ام ايستاده‌ام. روحاني گفت: من با نزاع ميانه‌يي ندارم. اينكه برخي فقط با نزاع مي‌خواهند به پيروزي برسند، اين در واقع بي‌هنري است. رييس‌جمهور با تاكيد بر تعامل ميان قوا در داخل و اتحاد و انسجام، تصريح كرد: ما با قواي ديگر بايد دست به دست هم دهيم. هم مجلس و هم قوه قضاييه به ما لطف دارند. يكي از افتخارات ما اين است كه در اين دولت يك آرامشي در روابط قوا ايجاد شد. كه قبل از اين دولت كار تا مرز شكايت و دادگاه پيش رفت.

رفتار صدا و سيما مثل رفتار با دولت‌هاي قبلي در ماه‌هاي آخر است

وي ادامه داد: «مردم ما واقعا از اختلاف رنج مي‌برند. از اختلاف سودي نمي‌برند. البته اين انسجام و وحدت يك عاملش اين است كه رهبري مقتدر داريم و همه قوا به رهبري احترام مي‌گذارند. رهبري هماهنگ‌كننده قواست اما الحمدلله بين قوا امروز تعامل سازنده است. قبل از دنيا بايد تعامل سازنده با خودمان داشته باشيم. اميد و آرامش و كرامت را بايد مدنظر قرار دهيم. اميد الحمدلله در جامعه ما هست در حد بسيار عالي. آرامش هم الحمدلله هست. دولت هركاري بتواند درباره اميد و آرامش انجام خواهد داد. حقوق شهروندي بخشي است براي ايجاد آن كرامت. بايد همه به همه احترام كنيم. دولت واقعا از نقد بدش نمي‌آيد. الان صداوسيما، البته هميشه از رسانه ملي متشكر بوديم. رسانه ملي رفتارش نسبت به دولت ما، مثل رفتار با دولت‌هاي قبلي در ماه‌هاي آخر است. اين البته حق رسانه ملي و ساير رسانه‌هاست. نقد اتفاقا به نفع ماست. ما مگر معصوميم و خطا نمي‌كنيم؟ نقد اگر سازنده باشد به نفع همه ماست.»رييس‌جمهور با تاكيد كرد كه از نقد رسانه ملي استقبال مي‌كنيم. همه بايد آستانه تحملمان را بالا ببريم و همديگر را تحمل كنيم و بدانيم با تحمل بيشتر نفع بيشتر عايد اين مردم مي‌شود.

نخستين قدم ما جلوگيري از جنگ سوريه بود

روحاني با اشاره به اقدامات دولت تدبير و اميد در جهت پيشگيري از وقع جنگ در منطقه خاورميانه خاطرنشان كرد: امروز دولت‌ها و ملت‌ها خوشحالند. ما در نخستين قدم در منطقه تلاش كرديم در سوريه جنگ نشود. از تلفني كه بين من و پوتين شروع شد تا تماس‌هاي تلفني ديگري كه ادامه داشت و البته خيلي‌ها تلاش كردند. ما هم به سهم خودمان تلاش كرديم. خود دولت سوريه بيشترين كمك را كرد. الحمدلله از سايه جنگي كه مي‌توانست براي منطقه خيلي خطرناك باشد عبور كرديم.

وي افزود: در توافق اخير هم كل منطقه احساس آرامش و اميد مي‌كند. كشورهاي عربي هم حالا بايد همه خوشحال باشند. ما براي دوستان و همسايگانمان پيام داديم. به ضرر هيچ يك از همسايگانمان نيست

صاحبان فرهنگ بايد فرهنگ را به عهده بگيرند

رييس‌جمهور در تشريح اقدامات فرهنگي دولت خاطرنشان كرد: فرهنگ دولتي نمي‌خواهيم اما دولت فرهنگي را قطعا مي‌خواهيم. سياست دولت اين است كه مداخلاتش را در امر فرهنگ به حداقل ممكن برساند. البته برخي جاها مثل آموزش و پرورش و ارشاد و... دولت حضور دارد و وظايفي طبق قانون اساسي برعهده دارد اما در جايي كه دخالت دولت ضروري نباشد حتما خودش را كنار ميكشد. به گفته روحاني تصدي‌گري دولت در امر فرهنگ بايد به حداقل ممكن برسد. صاحبان فرهنگ بايد فرهنگ را به عهده بگيرند. انجمن‌هاي علمي و پيشكوستان بايد بيايند. قانون بايد جهت‌گيري فرهنگي را مشخص كند. شوراي عالي انقلاب فرهنگي در برخي موارد البته مشخص مي‌كند بايد فضاي امنيتي را از فرهنگ كنار بزنيم.»

هيچ فيلتري بهتر از افكار عمومي مردم نيست

روحاني ادامه داد: وقتي فيلمي ساختند كه مردم نرفتند ببينند و بي‌اعتنا شدند، آنها فكر خود را مي‌كنند. من نمي‌گويم در بحث فرهنگي نبايد قانون داشته باشيم، اتفاقا بايد قانون شفاف داشته باشيم اما مداخلات دولت بايد به حداقل برسد. بايد به انجمن‌هاي فرهنگي و صنفي اعتماد كنيم. خود آنها صلاحيتشان از كارمندان دولت كه بخواهند دخالت كنند بيشتر است. البته بايد با هم تعامل كنيم. بايد فضاي مناسب برايشان ايجاد كنيم. اين دولت خلاصه دنبال آشتي است با همه. دولت در گذشته با كارشناسان فاصله گرفته بوديد. ديديد در سازمان مديريت قفل شد. مي‌خواهيم درش را باز كنيم. امروز مي‌بينيد كه دولت با فضاي فرهنگي آشتي كرده. دولت مي‌خواهد با دانشجويان هم آشتي كند. ما يك فضاي رقابتي خوب در فرهنگ بايد ايجاد كنيم. مردم ما خواهان كالاي خوب فرهنگي هستند. مگر مي‌شود مردم كالاي خوب نخواهند؟ غذاي روح است.

هر خانه‌يي كه بايد باز شود، باز مي‌شود

وي افزود: نه اينكه به بخش فرهنگ كمك نكنيم، بلكه مداخله نمي‌خواهيم بكنيم. مي‌خواهيم عادلانه كمك كنيم. ما نمي‌خواهيم تحت عناوين خاص، افراد خاصي بخواهند سوءاستفاده كنند. در يارانه مطبوعاتي اخير ديديد كه فضا عادلانه شد. صندوق را در بخش كمك به بخش هنري فعال كرديم. دولت حمايت و كمك مي‌كند. دولت اول با همه اهل فرهنگ آشتي كرده است و اين را ادامه مي‌دهد. هر خانه‌يي كه بايد باز شود، انشاءالله باز مي‌شود. روحاني ادامه داد: فضاي امنيتي خيلي كمتر شده اما يك سري مسائل هست كه زمان لازم خود را مي‌طلبد. همين انسجام و وحدت و نزديك شدن جناح‌ها و تشكل‌ها، در عين رقابت و اختلاف نظر. همه بايد كمك كنيم. هدف اين باشد كه دل‌ها از كينه‌ها شسته شود. اين كينه چيزي را حل نمي‌كند البته رقابت سالم مشكلي ندارد. هر كسي برود دنبال اهداف قانوني مدنظر خود. ما دنبال آزادي سالم و مسوولانه در جامعه هستيم. در عين حال كاري كنيم كه آن نزديكي و الفت حفظ شود. الان احساسم اين است كه مذاهب و اديان و اقوام مختلف احساس آزادي بيشتري مي‌كنند. وي گفت: واقعا مصمم است نسبت به اقوام و مذاهب و اديان. اين داستان حقوق شهروندي يك هدف بزرگش همين است. همه افتخاركنند به اين هويت و فرهنگ ايراني. و در سايه اين افتخار بتوانند الفت و برادري و محبت خود را بيشتر كنند.

اين دولت دولت آشتي است

رييس‌جمهور با بيان اينه الحمدلله احياي اخلاق را هم شاهديم اين دولت دولت آشتي است گفت: در پايان مي‌خواهم از مردم خوب و عزيز تشكر كنم. مي‌خواهم به مردم عزيز بگويم كه ما اين راه را با هم آغاز كرديم. آمديم تا ۲۴ خرداد ۹۲ و مردم چه حماسه بزرگي آفريدند و بعد از اعلام نتيجه، در خيابان‌ها چه كردند، شادي آفريدند و اميد آفريدند و تا امروز در كنار دولت بودند.

روحاني گفت: به مردم عزيز مي‌گويم ما كنار هم خواهيم بود و با كمك مردم، دولت مسير را ادامه مي‌دهد و ان‌شاءالله تا پايان كار در كنار هم خواهيم بود. من سپيده را مي‌بينم. سپيده‌يي كه منجر به صبح روشنايي خواهد بود. من توسعه را براي سال‌هاي آتي كشور به خوبي مي‌بينم. ما كشور بسيار بزرگ و غني هستيم. دومين منابع گازي و چهارمين منبع نفتي دنيا اينجاست. شصت تنوع معدني در اين كشور است. از لحاظ نيروي انساني و دانشمندان و فرهيختگان بسيار غني هستيم و هسته‌يي فقط گوشه‌يي از آن است. مردم ما حتما آن صبح را خواهند آفريد. اليس صبح بقريب. مردم در سايت‌ها به بيان زيباشان گفتند روحاني مچكريم. من مي‌خواهم بگويم، مردم من از همه شما مچكرم.

منبع: اعتماد
 

نظرات وارده در یادداشت ها لزوما دیدگاه جرس نیست.

درتوجیه قتل‌های زنجیره‌ای سال ۷۷ ، مسئولین نظام بویژه در بخش اطلاعاتی از چند مدل بهره گرفتند ، هدف از بکارگیری آن پارادایم‌ها دو چیز بود ،
اولا : کسی نتواند ردپایی از مسئولین رده بالای اطلاعاتی را در برنامه ریزی قتل‌های دگراندیشان کشف و اثبات نماید .

ثانیا : نتوان قتل‌های دگر باشان در ۷۷ را به مجموعه‌ای از آدم کشی‌های رژیم در سال‌های قبل از آن ، چه در داخل و چه خارج از کشور ربط داد ، در نتیجه شوک ۷۷ در قالب یک حادثه عادی و ساده براحتی توجیه شود .

مدل‌های ارائه شده در توجیه قتل‌های زنجیره‌ای

جمهوری اسلامی وقتی اصرار و ابرام آقای خاتمی را در سال ۷۷ در جهت پیگیری عوامل قتل‌های دگراندیشان ، بویژه بعد از کاردآجین کردن دراماتیک داریوش فروهر و همسرش پروانه اسکندری می بیند ، متوسل به آسمان و ریسمان بافی شده ، مسئولین اطلاعاتی از یک سو و روح الله حسینیان از دگرسو ، سناریوهایی را در باره علل قتل‌ها تدارک می بینند .
 

۱- سناریوی خارجی با نقش اصلی موساد

بلندیان معاون امنیتی وزارت کشور در تاریخ ۷ تیر ۷۸ اعلام می نماید :

" ارتباط متهمان قتل‌های سیاسی با بیگانگان محرز است . "

آقای نیازی نیز در صبح امروز مورخ دوم تیرماه همان سال اعلام می کند که :

" بر اساس شواهد و قرائن ، از زمانی که موضوع هدایت و دخالت بیگانگان در قتل‌های مشکوک تهران مشخص شد و معلوم می شود که سعید امامی یکی از عوامل اصلی این دسیسه بزرگ بوده است ، وی اقدام به خودکشی کرد . "

بعدها مقامات مسئول در وزارت اطلاعات و قوه قضائیه تلاش نمودند تا این نظریه را تعمیم بدهند که اصولا سعید امامی یکی از عوامل نفوذی خارجی در اجرای پروژه قتل‌های زنجیره‌ای بوده ، مشخصا سازمان موساد او و همراهانش را هدایت می کرده است !

البته این عادت دیرینه جمهوری اسلامی است که هر گاه از توجیه علل حوادث و مشکلات در جامعه عاجز می ماند ، چه در حوزه سیاسی وچه اقتصاد متوسل به توهم توطئه می شود و همواره یک عامل اجنبی به سرکردگی آمریکا یا اسرائیل را مسئول نابسامانی معرفی می کند تا با این برون فکنی وانمود نماید که در تقدس نظام اسلامی و خطاناپذیری ان ذره‌ای تشکیک نتوان کرد .
 

۲- پارادایم قتل‌های محفلی صورت گرفته توسط اطلاعاتی ها

در واقع اولین مدلی که نظام اسلامی بعد از افشای قتل‌های زنجیره‌ای برای توجیه رویکردهای خویش بدان متوسل شد ، این بود که معمای قتل‌ها را به محفل نشینان ناشناس نسبت دهد .

بدین ترتیب دراولین اطلاعیه رسمی وزارت اطلاعات که در دی ماه ۷۷ به صورت شُکی بر شهروندان وارد شد ، آورده می شود که :

" با کمال تاسف معدودی از همکاران مسئولیت ناشناس ، کج اندیش و خودسر این وزارتخانه که بی‌شک آلت دست عوامل پنهان قرار گرفته ود رجهت مطامع بیگانگان دست به این اعمال جنایتکارانه زده اند ، در میان آنها وجود دارد . "

اندکی پس از صدوراین اولین اطلاعیه رسمی وزارت اطلاعات در ۱۵ دی ماه ۷۷ ، در پایان دی ، کمیته تحقیق در باره قتل‌های دگراندیشان نیز این گونه اعلام نظر می کند :

" تصمیم گیری‌های افرادی که قتل‌ها را سامان دهی و اجرا کرده اند ، به صورت محفلی بوده است . "

اما در همین راستا و در پاسخ ؛ آقای خاتمی بیانیه‌ای منتشر می کند و درآن متذکر می شود که به جنایتکاران باید به عنوان سلول بیگانه‌ای نگریست که توسط محفل نشینان در پیکره وزارت اطلاعات تزریق شده و بنابراین باید به سرعت و شدت آن را دفع کرد .

بدیهی است که سناریوی محفلی خواندن قتل‌های زنجیره‌ای از سوی وزارت اطلاعات و رژیم باعث می شد تا دست آن بازمانده رده پای مسئولین رده بالای اطلاعاتی و امنیتی در انجام این قتل‌ها مخفی بماند و از سویی دیگر کسی نتواند قتل‌های سال ۷۷ را به گذشته یعنی از سال ۶۷ که با مرگ مشکوک دکتر کاظم سامی آغاز شد ، ارتباط بدهد و به این نتیجه برسد که جمهوری اسلامی کلاٌ به دنبال محو فیزیکی دگراندیشان بوده است .
 

۳- مدل تهاجم فرهنگی

موضوع تهاجم فرهنگی یکی از بزرگترین بهانه‌ها و ابزارهایی است که جمهوری اسلامی از مدت کمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، بدان متوسل شد و اولین اثرش در چیزی که به عنوان انقلاب فرهنگی و بسته شدن دانشگاه‌ها به مدت بیش از دو سال انجامید ، دیده می شد ، نظام اسلامی برای سرکوب مخالفان عقیدتی خویش از انگ غربی بودن و نگاه مهاجم فرهنگی داشتن همواره بهره گرفته است ، در باره قتل‌های زنجیره‌ای هم پس از آنکه رژیم به این نتیجه می رسد که سناریوی محفلی بودن و جاسوسی انگاشتن پروژه از نظر شهروندان مطرود و مضحک است ، به پارادایم تهاجم فرهنگی روی می آورد ، اما این بار عکس پدیده فوق یعنی مبارزه افراطی با آن را انگیزه قتل‌ها می شمارد .

این گونه بود که نیازی در تیرماه ۷۸ اعلام می کند که :

" عاملان قتل‌های اخیر بنام دین و حکومت اسلامی چنان ضربه‌ای به اسلام زدند که هیچ منافقی نمی زد ، عاملان این قتل‌ها به نام مبارزه با تهاجم فرهنگی و ضد انقلاب دست به این اعمال ننگین زدند . "

در پایان این اعلامیه منتشره توسط قوه قضائیه در نیمه تیرماه که همزمان با انتشار نامه سعید امامی توسط روزنامه سلام بوده ، آمده است :

" چه بسا مسلمانانی که مسیر باطل را به خیال حق رفته اند و بر حق شوریده اند ، به خیال آن که باطل است و این خطری است که جوامع اسلامی را تهدید می کند . "
 

۴ – سناریوی خاتمی به عنوان بنی صدر دوم

از سوی منابع غیر رسمی و برخی موارد به طور رسمی به این شایعه و توهم دامن زده شده بود که در بعضی از بازجوئی‌های مربوط به متهمان اطلاعاتی در قتل‌های زنجیره‌ای ، به این نکته اشاره شده که دلیل کشتار دگراندیشان این بوده که چون آقای خامنه‌ای غیراز امام است ( با قدرت و نفوذی کمتر از امام ) و نیز چون خاتمی با ۲۰ میلیون رای و پشتوانه مردمی حتی از بنی صدر قدرتش بیشتر است ، بنابراین خاتمی با داشتن دو مزیت مثبت در تعادل قوای سیاسی در جامعه ، با یک بهانه براحتی می تواند جایگزین خامنه‌ای در بدست گرفتن قدرت تامه شود ؛ بنابراین عده‌ای به نفع خاتمی دست به قتل‌های زنجیره‌ای زده اند تا آن را به گردن خامنه‌ای انداخته ، متعاقبا در جنگ بین خاتمی و خامنه‌ای ، به دو دلیل فوق الذکر ، طبعا خامنه‌ای شکست خواهد خورد !

محافلی که این سناریوی مضحک را مطرح کرده بودند ، به خوبی می دانستند که به دنبال چه هستند ، تضعیف جبهه دوم خرداد و نهایتا به شکست رساندن آن ، با این زمینه چینی و اتهام که اصولا جنبش اصلاح طلبی به رهبری خاتمی به دنبال زعامت کامل خود در جمهوری اسلامی و در نتیجه بر اندازی ولایت فقیه است ، اما در عین حال از بعد تئوریک هم این گونه وانمود می کردند که خطر اصلی از سوی خاتمی ، اطرافیان اصلاح طلب و جبهه دوم خردادی حس می شود وبنابراین با بزرگ نمائی غائله‌ای چون کارناوال عصرعاشورا در تهران در تخریب هر چه تمامتر خاتمی می کوشیدند .
 

۵ -حقیقت آنگونه که در پس پرده قتل دگراندیشان نامکشوف می بود

یکی از بهترین راه‌ها در به بن بست رساندن و نابودی حرکت اصلاحات به رهبری خاتمی ، طرح و اجرای قتل‌های زنجیره‌ای در دومین سال به ریاست جمهوری رسیدن محمد خاتمی بود ، از سویی ناامنی در جامعه دامن زده می شد و مسئول انهم به نحوی رئیس جمهور شناخته می شد، بویژه چون که در دوره‌های قبل از خاتمی جامعه دست کم در حد وسیع و برنامه ریزی شده‌ای ، شاهد قتل روشنفکران نبوده است .

از سوئی وزارت اطلاعات قصد داشت تا با امنیتی کردن فضای جامعه ، هر گونه صدای دمکراسی طلبی را درپس اندیشه‌های اصلاح طلبانه جبهه دوم خردادی‌ها که می رفت تا فضای سیاسی را بیش از پیش باز نماید ، در نطفه خفه نماید ، بنابراین کشتار وسیع دگراندیشان ابزار مهمی در دست سیستم اطلاعاتی بود تا جامعه را به بحران کشیده ، خاتمی را از ادامه کار عاجز نماید .

اتفاقا در همان زمان به نقل از سعید امامی شایعه کرده بودند که او به همفکران خود در وزارت اطلاعات قول داده بوده که خاتمی را ظرف مدت ۶ ماه ساقط نماید .

حذف عاملین برای نامکشوف ماندن آمرین

یکی از ویژگی‌های موذیانه و ایذائی در برنامه‌های جمهوری اسلامی ، قربانی کردن کسانی است که نقش‌های جانبی را در حوادث جنائی در جامعه دارند ، تا از این طریق با خاموش کردن و نهایتا علم نمودن عاملین ، آمرین و بانیان اصلی خشونت و تفکر ترور ، آنهایی که بویژه از دست پروردگان مدرسه حقانی هستند ، مصون بمانند و معصوم انگاشته شوند .

در پدیده قتل‌های زنجیره‌ای نیز رژیم به همین منوال عمل کرد ، سعید اسلامی ( امامی ) به عنوان عامل اصلی معرفی می شود ، بعد هم بطرز مشکوکی به قتل می رسد ، آنگاه با عامل بیگانه خواندن ، مامور خودسر اطلاعاتی دانستن و یا منافق یا گمراه خواندن وی رژیم موفق می شود تا وزرای اطلاعات یعنی فلاحیان و دری نجف آبادی که نقش اصلی را در انجام جنایات فوق به عنوان آمرین داشته اند ، از مجازات و پاسخگوئی مصون بدارد . به همین گونه در مورد معاونین وزارت اطلاعات برخورد شد و آنان از این خطر پاسخگوئی محفوظ ماندند .

بدین ترتیب چون از دیرباز مسئولین رده بالای نظام اطمینان داشتند که برای اعمال جنایتکارانه آنان هر گونه تضمینی از نظر عدم پاسخگوئی و مجازات وجود خواهد داشت و چرخه باطل برخورد با عاملین و عبور از آمرین همواره برقرار خواهد ماند ، به آسودگی به اجرای اعمال جنایتکارانه خویش ادامه می دادند .

از سوئی نقش اصلی سیستم قضائی جمهوری اسلامی در این گونه موارد غیرسیاسی و شخصی کردن پرونده کسانی است که حتی به عنوان عامل در برخی عملیات جنایت کارانه و حوادث تلخ سیاسی نقش آفرین و آلت دست آمرین آن بوده اند . به عنوان مثال در پدیده قتل‌های زنجیره‌ای هیچگاه به فرزندان فروهرها یا خانواده مختاری و همه سایرین جانباختگان روشنفکر گفته نشد که مسئول اصلی چه کسی بوده و از سوی دیگر همان عاملین ظاهری قتل‌ها نیز ، پرونده‌شان تا حد یک حادثه شخصی در دادگاه‌های غیرعلنی و ناصالح بررسی می شود . آنچه که باعث اعتراض بستگان جان باختگان و وکلای آنان می شود ، سرانجام مقاومت وکلا نیز انان را راهی زندان می نماید .

در پایان همان عاملین غیرسیاسی شده نیز از سوی دستگاه اطلاعاتی همواره به نحوی از گردونه هستی خارج می شوند. در بسیاری موارد با سناریوی تکراری خودکشی و در نتیجه دست بازماندگان قربانیان از اعمال یک مجازات کوچک نیز در مورد آنان کوتاه می شود .

در دوم آذر ماه ۶۷ یعنی ۱۰ سال پیش از افشای رسمی قتل‌های زنجیره‌ای ، دکتر کاظم سامی مبارز و اندیشمند مرتبط با نهضت آزادی و مهندس بازرگان و مسئول جاما ، در مطب شخصی خود با توطئه‌ای دشنه آجین می شود. اما سرنوشت قاتلش به خود کشی در حمام برلیان اهواز ختم می شود و همان قاتل به ظاهر خودکشی کرده مرحوم سامی صرفا به عنوان فردی با اختلالات روانی که به واسطه اخراج از هلال احمر قصد انتقام گیری از دکتر سامی را داشته ، معرفی می شود. در نتیجه با محدود کردن دایره مسولین و طراحان این جنایت ، پرونده شخصی شده مختومه اعلام می شود .

در جریان سعید امامی اگرچه نتوانستند موضوع آدم کشی‌های او را نیز فردی و با انگیزه‌های شخصی جلوه دهند اما باز هم قصه به خودکشی و البته این بار درحمام زندان ختم می شود. بدین ترتیب نظام ولی فقیه همواره می کوشد تا سربازان گمنام امام زمان خود را مجهول داشته و نهایتا با قربانی کردن آنان در مواقع خطر، مسئولین رده بالای اطلاعاتی را از هرگونه مجازات مصون بدارد.

دادخواهی یا خونخواهی ؟

موضوع انتقام بحثی است که امروز در حد وسیع به خصوص در باره کشتار دهشت بار ۶۷ مطرح است ، ۱۰ سال بعد از شبهه نسل کشی جمهوری اسلامی در سال ۷۷ سناریوی قتل‌های زنجیره‌ای صورت می گیرد .

پرستو فروهر در مصاحبه اخیر خود در پانزدهمین سال فقدان عزیزانش می گوید دنبال دادخواهی هستیم نه خونخواهی. این نکته‌ای بسیار ظریف است که از سوی بازماندگان یکی از دلخراش‌ترین و جنجالی‌ترین حلقه زنجیره قربانیان شوک ۷۷ مطرح می شود. بدیهی است که نظام ولی فقیه برای همیشه مسئول و پاسخگوی قتل عام ۶۷ و قتل‌های روشنفکران در سال ۷۷ خواهد ماند ، اما از سوئی اولین گام برای بخشودن احتمالی عاملین جنایات فوق ، شناسائی آمرین و طراحان آن تراژدی‌های ضد انسانی و احضار آنان در یک دادگاه صالحه علنی با حضور بازماندگان قربانیان می باشد .

دراین رهگذر کم‌ترین توقع خانواده‌های قربانیان مظالم جمهوری اسلامی ، معرفی رسمی همه عاملین و آمرین جنایات واجرای عدالت درباره آنان است که البته لزوما انتقام گیری و خونخواهی نخواهد بود.

آنچه را هم که اخیرا بزرگمرد نستوه مهندس عباس امیرانتظام پس از ملاقاتی کوتاه با گیلانی در بیمارستان مطرح می کند و البته مورد آماج انتقاد عده‌ای از اپوزیسیون نیز قرار می گیرد ، چیزی جز به دنبال انتقام گیری و خونخواهی نبودن ، البته ضمن محفوظ ماندن حق دادخواهی همه کسانی که به آنان ظلم شده ، نیست. به بیان دیگر باید توجه داشت که بازماندگان همه قربانیان قهر نظام ولی فقیه این حق حداقلی را دارند که شاهد مجازات جلادان عزیزان خود باشند اما با پرهیز از چرخه خشونت و با تاسی به اصل " خون به خون شستن ، محال آمد محال " .

برای نیل به یک فرهنگ دمکراتیک واقعی و مداراپیشه ، نباید دادخواهی را به خون خواهی آلود و صرفا به دنبال انتقام بود ، به طور قطع همه مسئولین جنایات در جمهوری اسلامی باید معرفی شوند و آنگاه مردم بویژه بازماندگان قربانیان در یک دادگاه عدالت پیشه در باره انان تصمیم بگیرند ، اما در برخورد با جنایت پیشگان نیز می توان ماندلا وار و با عبرت آموزی از اندیشه‌های بزرگانی چون امیرانتظام که همه عمر جمهوری اسلامی زندگی‌شان در زندان سپری شده و طبعا یکی از مدعیان اصلی در خط مبارزه با دیکتاتوری دینی بوده اند ، کوشید تا از دادخوهی به خونخواهی صرف در نغلتید .

فراموش نکنیم که پرفروش‌ترین کتاب سال ۷۷ ، " تمرین مدارا " نوشته  محمد مختاری بود ، کسی است که خود اندکی  قبل از اخذ مجوز و انتشاراین اثرش ، متاسفانه قربانی خشن‌ترین نوع عدم مدارا  توسط جمهوری اسلامی در آذر ۷۷ شد .

نظرات وارده در یادداشت ها لزوما دیدگاه جرس نیست.

اسلام آغازی نو؛ در تداوم سنتهای کهن‌ -۵
***

اشاره: در چهار قسمت پیشین ذیل عنوان عام «اسلام آغازی نو؛ در تداوم سنتهای کهن» جز به تأثیر و تأثر سنتهای عربی اسلام و سنن پیشین در مورد مفهوم خدا و توحید، به احکام عبادی اسلام (نماز، روزه، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و زکات) و نیز در بخش احکام اجتماعی به موضوع زن و خانواده پرداخته شد و در این قسمت تتمه موضوع زن و خانواده گزارش می شود که در این تتمه به رویکرد اسلامی و تحولاتی که در صدر اسلام در این موضوع رخ داد اشاره می شود.

این گزارش نسبتا مفصل نشان می­دهد که اسلام در اغلب موارد مقررات و فرهنگ و سنتهای عربی در مورد زنان و خانواده و حق و حقوق آنان و فرزندان را امضا کرده و در واقع در متن سنن عرب حجاز یک سلسله تغییراتی هرچند گاه مهم و اثرگذار انجام داده است.[۱]گرچه این تغییرات به جد غالبا به سود زنان و در جهت بهبود وضعیت زنان در عرصه خانواده و جامعه بوده است اما در عین حال نمی­توان انکار کرد که در مواردی نیز برای زنان اعمال محدودیت کرده که البته موجب ناخرسندی اعراب هم بوده و حتی با اعتراض نیز مواجه شده است.[۲]قابل ذکر است که در روزگار جدید نیز برخی از پژوهشگران حتی مسلمان نیز بر این گمانند که در اسلام حداقل از جهاتی وضعیت زنان نه تنها بهبود پیدا نکرد بلکه بدتر هم شد.[۳]

اسلام هر نوع رابطه جنسی و لذت جویی و تولید فرزند را در خارج از کادر خانواده و غیر از طریق همسر رسمی و شرعی ممنوع دانست.[۴]مرز بین زن و مرد را با توصیه­هایی در مورد پوشش مناسب و یا حجاب پر رنگ­تر کرد.[۵]به هرحال این اخلاقیات جدید فاصله بین زن و مرد را بیشتر کرد. اما در این زمینه چند نکته قابل توجه و تأمل است:

اولا- احکام و یا سفارشهای قرآن و پیامبر در مورد پوشش به ویژه پوشش زنان در بستر خاص و در زمینه‌های ویژه پوشش مردمان آن روز عربستان قابل فهم و تفسیر است و جدا کردن این سفارشها بدون در نظر گرفتن آن زمینه‌ها چه بسا به بد فهمی و استنتاجهای نادرست منتهی شود، که شده است. از باب نمونه اشاره می شود که در جاهلیت پوشش بسیار اندک و در حد چند قطعه پارچه نادوخته (ازار=لنگ=حوله و رداء) بود. لباس به معنای بعدی و به ویژه امروزین آن تقریبا رایج نبود. برهنگی رایج بود و حتی شرمگاه (به اصطلاح فقهی: عورتین) نیز آشکار بود و قبحی هم نداشت. این واقعیت هم از برخی از اشارات قرآن به دست می آید و هم از کثیری از روایات نبوی و رهبران دینی چند قرن اول (مانند امامان شیعی). حتی شخص پیامبر نیز گاه کاملا لخت بوده است (مانند عریان شدن کامل وی هنگام نصب حجرالاسود در جوانی‌بنگرید به: صحیح بخاری، حدیث ۳۵۱؛ صحیح مسلم با شرح نووی، جلد ۴، ص ۳۴؛ المستدرک علی الصحیحین حاکم نیشابوری، جلد ۴، ص ۱۷ ). طبق روایات متعدد حداقل شمار قابل توجهی از اصحاب صفه در مدینه نیز عریان بوده و از پوشش پائین تنه نیز محروم بوده اند. این واقعیت شامل زنان هم بوده است و در واقع عرفی بود که ربطی به جنسیت نداشت. در جاهلیت زنان و مردان گاه به طور کامل عریان در کنار کعبه طواف می کردند. ظاهرا تا مدتها در دوران پس از اسلام هم این سنت ادامه داشته و از این رو آورده اند که در سال نهم هجرت این عادت کاملا نهی شد. در چنان فضایی قرآن و پیامبر بر پوشش تأکید دارند و تلاش این است که روابط جنسی مهار گردد و از مجموعه روایات چنین بر می آید که آنچه مورد تأکید شارع است پوشش عورتین به ویژه هنگام نماز است که واکنشی بود به برهنگی کامل مردمان در عصر نزول و تا حدودی بی‌بند و باری جنسی در آن دوره.[۶]در واقع پوشش آن قسمت از بدن که از نظر شارع نباید لخت باشد. طبق یک نظر عورت هم عبارت است از بین ناف تا زانو. پوشش حداکثری مخصوصا برای زنان بعدها ایجاد شده و منتهی به پرده نشینی نسبی و یا کامل زنان شده است. حتی برخی فقیهان مفهوم «عورت» را چنان گسترش دادند که شامل تمام اندام زن و حتی ناخن و بالاتر صدای زن هم شد. البته آیات حجاب در سوره نور و حجرات در مورد پوشش زنان به طور عام یا همسران پیامبر تعارضی با این حکم کلی ندارد. به هرحال آنچه مسلم است این است که پوشش مسلمانان صدر اسلام اندکی بیشتر و منضبط تر از مردمان عصر جاهلی عرب بود و بسیار کمتر از لباس مردمان مسلمان (و البته عموم مردمان دیگر در سطح جهان و بیشتر در شرق و در آسیا) بود.[۷]

ثانیا- نکته مهم این است که شماری ازتوصیه­های قرآنی و یا نبوی در مورد روابط زن و مرد و از جمله پوشش و یا پرهیز از اختلاط یا نگاه شهوی کاملا ماهیت و حتی زبان و بیان اخلاقی دارد و نه قانونی و حقوقی و از این رو نباید به جهات کمّی و شکلی آن توجه کرد.

ثالثا- در دوران پس از پیامبر، به دلایل اجتماعی و سیاسی و حاکمیت یافتن وجوهی از فکر و فرهنگ و شخصیت­های متعصب و سختگیر نسبت به زن (از جمله عمربن خطاب[۸])، به تدریج تسامح اسلامی و شخص پیامبر نسبت به زن به زیان زنان و در جهت اعمال محدویت بیشتر علیه آنان تغییر کرد و حتی آن رفرمها و تحولات مثبت و آن آزادی‌های صدر اسلام و زمان محمد نیز غالبا خنثی و بی­اثر شد. شگفت است دینی که با ایمان یک زن آغاز شد و در واقع نخستین مؤمن آن یک زن است (خدیجه)[۹]، پس از درگذشت بنیادگذار آن دین و ظاهرا در اوج شکوفایی و بسط تاریخی آن طی دو قرن، تبدیل شد به دین و شریعت سختگیر نسبت به زن تا آنجا که زنان را به طور کلی در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی و حتی فرهنگی و علمی نیز گرفتار انواع محدودیت‌ها کرد.

رابعا‌- این اشتباه معرفتی رخ داد که سنت نبوی در قلمرو جامعه و سیاست با سنت عربی یکی گرفته شد و تمام گفتار و رفتار زمانی‌مکانی و در نتیجه موقت او به عنوان حکم شرعی الهی و جاوادنه تلقی گردید و این اشتباه و خلط مسائل و مفاهیم در مورد زنان مسئله ساز شد و در نهایت به زیان آزادی و رهایی زنان از سنت­های جاهلی و قبیله­ای تحول یافت. نیز در حوزه مسائل معرفتی بین توصیه­ها و ترجیحات اخلاقی اسلام در مورد رابطه زن و مرد و حفظ کیان خانواده و تعالی اخلاقی زنان و مردان با قانون و مقررات حقوقی و الزامی مساوی و مساوق گرفته شد. مجموعه­ای از عوامل فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی سبب شد که در اسلام و به ویژه در دوران پرتنش پس از درگذشت پیامبر، بخشهایی از همان اندیشه­ها و سنت­های منفی جاهلی نیز در زیر پوست دین تازه و مناسبات نوین عربی‌اسلامی ادامه حیات بدهد و در عمل صبغة اسلامی و مشروعیت مذهبی پیدا کند.[۱۰]

به هرحال عدم تداوم تغییرات اصلاحی به سود زنان و در مقابل تقویت برخی محدودیت­های اخلاقی و یا اجرایی علیه زنان در دوران پس از پیامبر، به علل و عوامل اجتماعی و سیاسی و حتی اقتصادی و نیز به شخصیت­های سیاسی و فرهنگی قرون اولیه بر می­گردد که نباید آن را به نام اسلام و یا به مقتضای دین و ارزش­های عام اسلامی ثبت کرد و حداقل با آن ملازم گرفت.[۱۱]به ویژه باید به تأکید گفت در دوران پس از پیامبر همان تفکرات گذشته موجب شد تا کسانی از صحابه و بعدها تابعین و تابعین تابعین روایاتی را به نام پیامبر بر ضد زنان و در جهت نقض حقوق انسانی‌شان جعل کنند و یا روایات درست را با انواع دستکاری (تحریف لفظی و معنوی) تا در نهایت افکار و سنت‌های متروک خود درباره زنان را با ادبیات و عقاید مذهبی توجیه نمایند و برای مؤمنان ساده اندیش مقبول نشان دهند. یکی از این اصحاب نامدار که به هر دلیل با جعل روایت فراوان خود در این زمینه نقش ویرانگری ایفا ابوهریره کرده است که از قضا یکی از منتقدان جدی وی در نقل روایات جعلی و یا تحریف شده از پیامبر عایشه همسر پیامبر اسلام است.[۱۲]

در بررسی تاریخ اسلام به تفصیل به این تغییرات اشاره خوهد شد.[۱۳]

منابع و پانوشت ها

-----------------
[۱] . از جمله ارجاع برخی اختلافات خانوادگی به یک شورای مرضی الطرفین و متشکل از دو طرف (نساء، ۳۵)، یک اقدام مهم و مؤثر و در عین حال رعایت حقوق برابر زن و مرد است که اسلام پیشهناد کرده و ظاهرا در گذشته نبوده است.

[۲] . جوادعلی (جلد ۵، ص ۱۳۹-۱۴۱) گزارش می کند که پذیرش تحریم زنا و شراب (خمر) برای اعراب بسیار دشوار بود و بر اساس روایتی از علی بن ابی طالب مردم طائف به تحریم شراب و زنا تن ندادند و به آن اعتراض کردند. اما در توضیح این خبر (البته با فرض صحت آن) باید به دو نکته توجه کرد. یکی این که مردان عرب در عصر جاهلی به زنا و شراب به شدت معتاد بودند (شاید تحریم تدریجی مسکرات به این دلیل هم بوده است). نکته دوم این که مردم طائف در اواخر و در دوران پس از فتح مکه مسلمان شدند و می توان احتمال داد که آنان نه با مبانی و لوازم تدین به دین اسلام آشنایی کافی داشتند و نه مجالی برای این آشنایی پیدا کرده بودند. با این همه این نکته هیچ از اهمیت گزارش یاد شده کم نمی کند.

[۳] . از جمله بنگرید به تحقیق منصور فهمی. این نویسنده در کتاب خود ضمن این که تصریح می کند که محمد برای حمایت از زنان تلاش می کرده اما از جهاتی نیز دین اسلام (باید توجه داشت او بین محمد و اسلام فرق می نهاد) بر خلاف مقاصد پیامبرش موجب شد تا وضعیت زنان به عقب برگردد (بنگرید به ص ۲۸).

به عنوان نمونه به این فراز بنگرید: «در عصر بت پرستی، جنگجویان شبها جلوی خیمه، در وسط شنهای بیابان و در پرتو ماه گرد می آمدند و حلقه‌ای از دختران جوان و زنان آنها را احاطه می کرد. جنگجویان شور و هیجان نبردها را با سرود سر می دادند و اشعار خویش را که سرشار از احساسات خوش و طبیعی و روحیه‌ای باز و شاد بود به نغمه می خواندند. این اشعار عموما با ابیاتی آغاز می گشت که به زنی تقدیم شده بود که شاعر از وی الهام گرفته بود، چه با عواطف‌اش و چه با عشقی که الهام بخش او بود و چه با کیفیت زیبا و متعالی معشوق؛ و این زن، زن جامعه باستانی عرب، شایسته عشق و احترامی تلقی می شد که شاعر روح و قلبش را از وی الهام می گرفت.

اما بعدها، وقتی که اسلام با حصر و خانه نشین کردن زن هرچه سختگیر شد، تأثیر منفی خود را بر جای گذاشت. آنچه شاعران در آغاز اشعار خویش می خواندند به صورت زنی رؤیایی در آمد، زنی از زمان کهن که شاعران دیگر، او را نمی شناختند و زاده تخیلات ذهنی آنان بود. در حالی که اشعار عهد بت پرستی دیروز را هاله‌ای از سیمای واقعی زنی حی و حاضر، براگیزاننده، نیرومند و بنا بر ارزشهای اخلاقی، زیبا در بر می گرفت. شاعران مسلمان به آنجا تنزل کردند که اشعار خود را به گونه‌ای مصنوعی، با سیمای ساختگی زنی غیر واقعی زینت بخشید زیرا زنان مسلمان در زندگی نزار و پنهانی خود در اعماق خانه‌ها می پژمردند (ص ۱۳۴).

البته در این مورد دو نکته قابل توجه است. یکی این که این نوع نگاه عمدتا برآمده از افکار و اندیشه‌های اومانیستی و برابری طلبانه مدرن است که به برابری ذاتی آدمیان و حقوق ماتقدم انسانها بر هر نوع مؤلفه دیگر (از جمله مذهب و جنسیت و نژاد) باور دارد و دیگر این که سیاست‌های تازه اسلام (البته منظور همان احکام شرعی و یا اخلاقی مطرح در قرآن و سنت معتبر نبوی است نه احکام و سنت هایی که بعدها در فقه و یا در سنن مسلمانان جوامع مختلف رایج شده و اکنون به نام اسلام شهرت یافته اند) در مورد زنان و خانواده و پوشش و مانند آنها را باید در چهارچوب جهان بینی و به ویژه انسان شناسی و از جمله معنویت و اخلاق خاص دینی آن فهم و تحلیل و تفسیر کرد تا داوری نهایی منصفانه تر و واقع بینانه تر باشد. چنان که این قاعده در مورد ادیان و اید ئولوژی‌های دیگر نیز صادق است.

[۴] . اصولا در دوران جاهلیت به دلیل هرج و مرج جنسی و حداقل بی‌مبالاتی گسترده در روابط زن و مرد تعیین پدر فرزند کار دشواری بود و این البته از جهاتی موجب اغتشاش در روابط خانوادگی و مناسبات حقوقی می شد. اما اسلام از طرق مختلف به این اغتشاش پایان داد و به گفته فاطمه مرنیسی (ص ۱۱۴) «هدف عده اطمینان یافتن از باردار نبودن زن بود تا در صورت باردار بودن زن، فرزند به پدر اصلی‌اش منسوب شود. در دوره پیش از اسلام ارتباط و منسوب کردن فرزند به پدر فرزند یا مهم نبود (برای این که قبایل هنوز سنت مادرسالاری را حفظ کرده بودند)، و یا مشکل بود . . .تعیین پدر واقعی بچه در آن هنگام، یک نوآوری محسوب می شد».

[۵] . موضوع «حجاب» یکی از مهم‌ترین و بحث انگیزترین موضوعات دینی و یکی از احکام پر مناقشه اسلامی در حوزه زنان و فمینیسم در حال گسترش است که، به ویژه در جهان مدرن و به طور خاص از منظر تفکر و سنن نوین غربی، بسیار مورد پرسش و محل نقد و انتقاد شدید است. در آینده چگونگی جعل این حکم و سیر تحولی آن را به تدریح و در بستر ثبت و بررسی وقایع تاریخ اسلام بررسی خواهیم کرد کنند. اما در اینجا به اجمال تمام به چند نکته اشاره می کنم:

اولا- استنباط وجوب شرعی حجاب به معنای پوشش سر و گردن و یا بازوها و قسمت پایین پا از آیات مربوطه (احزاب، ۵۹ و نور، ۳۰-۳۱) محل تأمل است و به رغم غلبه نظریه وجوب کسانی هم صرفا از منظر تفسیری و فقهی چنین وجوبی استنباط نمی کنند. فکر می کنم دیدگاه این دسته اخیر درست باشد.

ثانیا- اصطلاحات و مفاهیم به کار رفته در آیات (مانند جلباب)، دقیقا روشن نیست و حداقل می توان به گمان قوی گفت منظور اصلاح برهنگی و نیمه برهنگی رایج آن زمان در مورد مردان و زنان و در هرحال حداکثر رعایت همان پوشش متداول زنان عرب بوده منتهی با دقت و تحفظ بیشتر.

ثالثا‌همان آیات (واجب یا غیر واجب)، بر اساس ضرورت و رفع مشکلی خاص (از جمله اصلاح پدیده برهنگی و نیز به نص قرآن وقوع آزار جنسی زنان در کوچه‌های تاریک و شبانه مدینه) بوده و طبعا بر اساس قاعده فقهی رابطه حکم و موضوع، با انتفاء موضوع حکم نیز منتفی خواهد شد و از این رو رعایت شکل و یا نوع خاصی از پوشش نمی تواند جاودانه باشد و از آن نمی توان یک حکم شرعی دایمی استنباط کرد. چرایی و چگونگی نزول آیات حجاب و سیر تحولی آن نشان می دهد که در همان زمان پیامبر هم نوع خاص و فرم ویژه و محدوده معین و ثابت برای پوشش زنان (از سر و گردن گرفته تا تمام اعضای بدن) وجود نداشته و در واقع حمی خاص و ثابت تشریع نشده است. هرچه بود همان پوشش رایج و عرفی بود و اسلام به دلایل کم و بیش روشنی اندکی آنها را اصلاح و متحول کرد.

رابعا- از کاربرد آیات قرآن در این زمینه، می توان استنباط کرد که بیان و مضمون توصیه‌ها از جنس توصیه‌های اخلاقی و ترجیهی (استحسانی و به تعبیر فقهی استحبابی) است نه در مقام جعل حکم شرعی به مثابه یک قانون الزام آور (به همین دلیل در قرآن هیچ مجازاتی دنیوی برای متخلفان لحاظ نشده است). مضمون و یا بهتر بگوییم «فحوا»ی آیات این است که زنان مؤمنه در پوشش و رفتارهای خود در حریم مردان مواظب باشند و به تعبیر دقیق قرآن از «تبرّج» (احزاب، ۳۳) (قابل ذکر شماری مفسران تبرج را رفیق بازی خاص زنان شوهردار دانسته اند) دوری گزینند تا حریم‌ها حفظ شود و جامعه (زنان و مردان) به همسرانشان وفادار بمانند و مرتکب زنا نشوند. اصولا واژه «تبرج»، که به معنای «خود عرضه کردن» است (نه لزوما آرایش و یا رعایت نوعی خاص از پوشش چرا که تبرج رفتار زباندار و عامدانه است نه ظاهر و پوشش)، به خوبی مراد و مقاصدالشریعه در این مورد را نشان می دهد. همان گونه که مردان با ایمان نیز لازم است از تبرج خودداری کنند.

خامسا- اگر تمام این ملاحظات جدی را نادیده بگیریم و طبق فتوای فقیهان محترم پوشش تمام بدن و حتی سر و گردن را یک حکم دایمی شرعی بدانیم که زنان مسلمان حتما باید رعایت کنند، با هیچ معیار فقهی و عقلی و نقلی نمی توان حجاب را اجباری دانست و آن را برای زنان مسلمان و به ویژه زنان غیر مسلمان در یک جامعه اکثرا مسلمان تحمیل کرد و برای این تحمیل قانون وضع کرد و افراد را مجازات کرد.

در هرحال به گمانم حجاب به معنای پوشش خاص سر و گردن اگر هم در زمان واجب و لازم بوده (مانند بسیاری از احکام اجتماعی و مدنی دیگر) یک حکم جاودانه نیست.

[۶] . به گفته درست مرنیسی (۲۶۸): «توسل به حجاب تنها هنگامی فهمیده می شود که ما نکوهیدگی زنا را، که اسلام علیه آن مبارزه می کرد، درک کنیم».

[۷] . گزارش این قسمت برگرفته از تحقیق مفصل و بسیار پر نکته آقای امیر ترکاشوند است که با عنوان «حجاب شرعی در عصر پیامبر» است. این تحقیق در بیش از هزار صفحه تنظیم و تدوین شده و در سال ۱۳۹۰ به سامان رسیده و تا نگارش این سطور هنوز موفق به اخذ مجوز برای نشر نشده است. مطالعه این تحقیق برای روشن شدن مفهوم حجاب شرعی و سیر تطور و تحول آن در بستر تاریخ اسلام و به مقتضای مقتضیات روزگار و به دست فقیهان بسیار مفید است.

[۸] . خانم فاطمه مرنیسی در کتاب خود «زنان پرده نشین و مردان جوشن پوش» به خوبی و به طور مستند نقش مؤلفه‌های اجتماعی و شرایط زمان پیامبر و سیر تحولی مثبت و منفی مقررات مربوط به زنان از جمله حجاب را از آغاز تا دوران خلفای راشدین و به طور خاص دیدگاه‌های خلیفه عمر در موضوع زن را در دوران پیامبر و پس از آن به ویژه در زمان خلافت اثرگذارش تشریح کرده است. او هم به مقاومت‌های کسانی چون عبدالله بن ابی به دلایل خاص مادی و اجتماعی در برابر برابری خواهی محمد و برخی همسرانش (به ویژه عایشه و‌ام سلمه) اشاره کرده و هم به نقش کسانی چون عمر پرداخته است. در مورد اول تحلیل مرنیسی (ص ۲۷۱ کتاب وی) را در کتاب دوم (فصل چهار در ذیل ماجرای افک عایشه) آوردیم اما او گفتارهای زیادی در باره سهم عمربن خطاب در این زمینه دارد. عمربن خطاب در زمان پیامبر، به رغم ایمان استوارش به محمد، همواره یکی از منتقدان جدی وی در مورد زنان بود. او می گفت در مکه ما امیر بر زنانمان بودیم و در مدینه زنانمان بر ما امیر شده اند و بدین ترتیب محمد را در این تغییر بنیادین و از نظر وی منفی مسئول و مقصر می شناخت. از اقدامات عمر این بود که از ذکر نام زنان در شعر نهی کرد چرا که آن را موجب رسوایی و فضیحت می دانست. قابل تأمل این که هنگام جمع قرآن در زمان ابوبکر تنها عمر بود که سوره کوتاهی از قرآن عرضه کرد که در آن حکم رجم (سنگسار) آمده بود و چون هیچ شاهدی برای انتساب آن به وحی و قرائت پیامبر نداشت، مقبول نیفتاد و در نتیجه در قرآن قرار نگرفت. وی اصولا معتقد بود که در قرآن آیه رجم وجود داشت و در زمان پیامبر هم این حکم اجرا شده و پس از آن نیز ما آن اجرا کرده ایم. مرنیسی (ص ۲۷۰) تصریح می کند «عمر فردی شجاع، عادل، از خود گذشته، و پرهیزگار بود، اما فضیلت‌های حضرت محمد را در مورد احتراز از خشونت و داشتن ملایمت پیام‌های اصلی این مذهب نو‌چه در عمل و چه در نظر نداشت . . .عمر هر گز در مورد مقوله فردیت که دین نو در مورد آن تأکید می ورزید، نمی اندیشید و اساسا از درک آن ناتوان بود. از دیدگاه او تنها راه برقراری نظم، ایجاد موانع و پنهان سازی زنان بود» (درباره عمر بعدا در زندگینامه وی به تفصیل اشارت خواهد رفت).

جوادعلی، جلد ۹، ص ۲۴۷ و ۲۷۴

نیز: طبری، جلد ۲، ص ۴۴۵

نیز خانم آرمسترانگ در کتاب خود به برخورد روا دارانه نخست با موضوع حجاب و سپس اعمال محدودیت بیشتر در این مورد را بررسی کرده و به نکات قابل توجهی اشاره می کند. از جمله ایشان مهم‌ترین حادثه در این تغییر موضع را تشدید جنگ و خشونت می داند. او در پایان این تحلیل می گوید «قوانین قرآن درباره زنان، تحت الشعاع آیات مربوط به جنگ قرار گرفت که به ناگزیر بر همه رویدادهایی که در آن زمان در مدینه اتفاق افتاد، تأثیر گذاشت». بنگرید به صفحات ۱۲۵-۱۲۶ و ۱۳۱

قابل تأمل این که مرنیسی نیز عینا چنین تحلیلی از چگونگی و چرایی حجاب ارائه می کند. او نیز به تفصیل شرح می دهد که در جهت گیری‌های اصولی پیامبر در مسیر تحقق تدریجی برابری حقوقی زن و مرد بود اما بحرانهای اجتماعی و خشونت‌های نظامی موجب شد که این سیر متوقف شود. او تصریح می کند که از سال سوم تا هشتم طرح‌های پیامبر در جهت برابری زن و مرد شکست خورد. بنگرید به فصل نهم و از جمله ص ۲۴۴. نیز گفتنی است مرنیسی در مورد برده داری نیز همین تحلیل را ارائه می کند.

[۹] . منصور فهمی (ص ۳۷) می نویسد: «خدیجه نه همچون خدمتکاری که مطیع ارباب مستبدش باشد، بلکه برابر با شوهرش در نظرمان جلوه می کند و شوهرش را نه تنها از مشورت‌های خویش بهره مند می سازد، بلکه حتی او را راهنمایی می کند. این آزادی زن آنجا بیشتر آشکار می شود که می بینیم خدیجه همراه شوهرش و همراه با پسر عموی جوانشان، علی، هر سه با هم به خانه کعبه می روند تا در برابر خدای بزرگ محمد نماز بگزارند».

[۱۰] . با بررسی دقیق افکار و آداب عرب جاهلی در مورد زن و خانواده و فرزند و ازدواج و پوشش و دهها موضوع ریز و درشت مربوط به جنس زن، می توان به روشنی رد پای همان افکار و سنت را در برخی دیدگاههای اسلامی و در زبان و ادبیات دین جدید ملاحظه کرد که حتی گاه عینا تکرار شده اند. البته این تداوم سنت و آداب کهن در بستر و در ادبیات فرهنگ و دین تازه، از منظر تاریخی، کاملا طبیعی و قابل فهم است و در عمل نیز حداقل تا حدودی گریزناپذیر بوده است. از این رو در تمام مقاطع تاریخی در تمام جوامع، این گسست‌پیوست تاریخی رخ داد ه و می دهد. در متن به برخی از این افکار جاهلی اشاره شد. مثلا فکر و عقیده جاهلی «وشاورهن و خالفهن» (با زنان مشورت کنید اما با آن مخالفت کنید) عینا به نام بزرگان اسلام نقل شده است. این در حالی است که به استناد منابع کهن اسلامی پیامبر گاه با زنانش مشورت می کرد و به نظر آنها احترام می نهاد و عمل می کرد. به عنوان نمونه می توان به مشورت محمد با همسرش‌ام سلمه در جریان حدیبیه اشاره که که پیامبر نه تنها با نظر‌ام سلمه مخالفت نکرد بلکه به آن عمل کرد (واقدی، مغازی، تحقیق مارسدن جونز، ۱۹۸۹، جلد ۲، ص ۶۱۳). یا برخی سخنانی که در نهج البلاغه در مورد زنان نقل شده (کلام ۷۹ و ۲۳۰، فیض الاسلام) بازگویی همان افکار عقب مانده اعراب در مورد زنان است. البته باید دانست که این مدعا در صورتی درست است که واقعا پیامبر و یا علی و دیگر اصحاب و بزرگان صدر اسلام آن سخنان را گفته باشند. بی‌گمان بخش بزرگی از این روایات و اخبار در مورد زنان (مانند موارد و موضوعات متنوع دیگر) برساخته‌های قرون بعدی است که جعل است و احتمالا به قصد مشروعیت و اعتبار بخشیدن به آن افکار سنتی و عربی به پیامبر و دیگر بزرگان صدر نسبت داده است. اثبات آن چندان کار دشواری نیست. به ویژه در مواردی که این سخنان برساخته متأخر، آشکارا با مبانی مسلم دینی در تعارض اند. از قضا سخنان منسوب به امام علی بن ابی طالب، که بدان اشاره شد، از نمونه‌های بارز این تناقض است.

[۱۱] . باید توجه داشت که احکام مربوط به زنان در قرآن و حتی در سنت معتبر نبوی محدود و اندک است و بسیاری از آنها نیز کلی و غیر دقیق اند و اگر آن احکام اندک با احکام بسیار تفصیلی بعدی و از جمله در روزگار ما مقایسه شود، روشن می شود که تقریبا اکثریت قریب به اتفاق این احکام جزئی و دقیق یا برآمده از اجتهادهای ضروری فقیهان در برابر پرسش‌های پیاپی شرعی و عملی مؤمنان و مقلدان در ادوار مختلف بوده و یا مستقیما برگرفته از قوانین و مقررات اقوام دیگر از عرب و غیر عرب بوده است. تحقیق و تفحص تاریخی نشان می دهد که بخش‌های قابل توجهی از احکام فقهی مربوط به زن و خانواده در فقه و شریعت اسلامی برگرفته و یا ملهم از احکام مذهبی زرتشی عصر ساسانی است. در تاریخ ایران باستان گزارشی از شریعت گسترده زرتشتی داده‌ام و می توان آنها را یک به یک با فقه اسلامی مقایسه کرد و یکسانی‌های شگفت انگیز و یا مشابهت‌های آشکار را مشاهده و ملاحظه کرد.

در اینجا به مناسبت از باب نمونه گزارش کوتاهی از برخی مقررات فقهی مذهب زرتشتی ساسانی را می آورم.

حجاب. در ایران ساسانی زنان به ویژه در شهرها و باز هم مخصوصا در خاندانهای شهری و به طور خاص تر در دربار و طبقات اشراف پوشش کامل داشتند. آرایش برای زنان عادی حرام شرعی بود. بین زن و مرد دیوار ستبری وجود داشت و زنان اشرافی و درباری هرگز در برابر مردم قرار نمی گرفتند و دیده نمی شدند. به طور خاص چادر، که امروز به عنوان حجاب برتر اسلامی در ایران متداول است، حجاب اشرافی زنان ایران بود. چادر مشکی به ویژه چنین بود. در ایام قاعدگی زن آمیزش جنسی حرام و ممنوع بود و ارتکاب آن مجازات داشت. سقط جنین شدیدا حرمت داشت و مرتکبین آن با مجازات مرگ مواجه بودند. از نظر قانونی زنان با بردگان و کودکان برابر بودند. از باب نمونه میزان مهریه دختران و زنان در حدود دو هزار درهم بوده که با قیمت یک برده برابر بوده است. در این زمان از نظر مذهبی دختران در سن ۹ سالگی و پسران در ۱۵ سالگی به ازدواج تشویق می شدند. چند همسری (تعدد زوجات) رواج کامل داشت و اغلب بزرگان و به ویژه شاهان از زنان پرشماری تحت عناوین مختلف (و غالبا معشوقه) بهره می گرفتند. حق طلاق با مرد بود. اگر زنی از تمکین جنسی در برابر همسرش خودداری می کرد (=نشوز و ناشزه در فقه اسلامی) و به طور کلی اگر زن به وظایف خود در قبال شوهر تن می زد، مرد می توانست او را طلاق دهد. نیز اگر زن عقیم و نازا بود، مرد حق طلاق داشت. البته در مواردی نیز زن می توانست حق طلاق داشته باشد. در ازدواج اذن پدر برای زن لازم بود و اگر زنی بدون اذن ازدواج می کرد فرزند ناصالح شمرده می شد. ترک منزل پدری برای کسب آزادی ازدواج غیر قابل تحمل بود. آمیزش جنسی بدون ازدواج و زناشویی ممنوع بود و این عمل دزدی تلقی می شد. عمل لواط شدیدا حرام و ممنوع بود و ارتکاب این عمل زشت مجازات اعدام داشت. این فهرست ادامه دارد. مشروح آن را در کتاب «شاهنشاهی ساسانی» ،اثر تورج دریایی، ص ۱۷۱-۱۷۲ و ۱۷۵ ملاحظه کنید.

[۱۲] . در این مورد بنگریر به تحقیق مفید فاطمه مرنیسی در کتاب «زنان پرده نشین و مردان جوشن پوش».

قابل ذکر است که احتمالا و به صورت گریزناپذیری برخی رفتارهای پیشین عربی در مورد زنان در رفتار پیامبر اسلام نیز وجود داشته که به سهم خود در تداوم برخی سنت‌های قبلی بی‌تأثیر نبوده است. چنان که یکی از زنان پژوهشگر مسلمان در آمریکا بدان اشاره کرده است. لیلا احمد بر این نظر است که «استمرار برخی سنت‌های قبیله‌ای در رفتار حضرت محمد در برخورد با زنان بود که در فرجام این امکان را در اختیار قدرتمندان نهاد تا با فرازمند کردن این بخش از رفتارهای او، آموزه‌های قرآنی دلالت کننده بر مساوات زنان و مردان و مؤکد رفتار عادلانه با زنان را به حاشیه برانند و به سکوت برگزار کنند». محمد کریمی زنجانی اصل، دیباچه کتاب «زنان پرده نشین . . .، اثر مرنیسی، ص ۱۶.

[۱۳] . گزارش این فصل، جز منابعی که در متن به آنها اشاره شده، عمدتا برگرفته از جوادعلی است: جلد ۴، ص ۳۵۷-۳۵۹، ۶۰۸-۶۰۹، ۶۱۷-۶۲۰، ۶۲۳-۶۲۷، ۶۴۱-۶۴۴، ۶۵۵-۶۵۶؛ جلد ۵، ص ۲۷، ۱۳۹-۱۴۲، ۴۹۸-، ۵۲۷

نیز: خضری بک، تاریخ الامم الاسلامیه، ص ۲۰

نیز: احسان صدقی العمد، الحجاج بن یوسف الثقفی، بیروت، دارالثقافه، ۱۹۷۳، ص ۵۱۱  


منبع: رادیو زمانه 

 

 Tom Fenton, ‘The Day They Buried the Ayatollah’, Iranian Studies, 41/2 (April 2008). 
 

نظرات وارده در یادداشت ها لزوما دیدگاه جرس نیست.

در نود و نهمین روز از دولت روحانی طلسمی ۱۰ ساله شکسته شد و بالاخره ایران و غرب بر روی مفاد سندی که قدم اول از راهی پر پیچ و خم است به توافق رسیدند.در شبی که میلیونها ایرانی در سرتاسر دنیا چشم برهم نگذاشتند و تا صبح با دل نگرانی اخبار واصله از ژنو را دنبال میکردند،برآمدن آفتاب همراه بود با خبر خوشِ توافق،گویی رسم این شده است که مردم ایران برای شنیدن اخبار خوش باید شب را تا صبح بیدار بمانند و منتظر.

مرسوم است که در معاهدات بین المللی،طرفین مذاکره بندهایی که محل مناقشه است را طوری پیچیده و مبهم قرار می دهند که بتوان تفسیرهای متفاوتی از آن ارائه کرد تا اینگونه بتوانند افکار عمومی کشورهای متبوع خود را راضی نگه دارند.جدا از مفاد توافقنامه که آیا به نفع ماست یا به ضرر ما،نکته مهم این است که این توافق می تواند دستاورد مثبتی برای ایران،غرب و کشورهای منطقه به حساب آید و فصل جدیدی از روابط ایران با غرب و همسایگان را آغاز کند.

از واکنش تندروها در هر دو طرف که هرکدام طرف مقابل را به سوء استفاده و زرنگی متهم می کنند بگذریم،عده‌ای هم هستند چه ایرانی در مقام اپوزیسیون و چه غیر ایرانی در مقام دشمن قسم خورده ی جمهوری اسلامی که این دستاورد را فقط و فقط به نفع نظام و عاملی برای تثبیت قدرت نظام و نیل به اهدافش می دانند نه مرحمی بر آشفته بازار سیاسی و اقتصادی کشور که پس از ۸ سال مدیریت ناصحیح بر کشور تحمیل شد،به عنوان نمونه یکی از رسانه‌های غربی این توافق را قدمی کوچک برای مردم ایران و جهشی بزرگ برای حکومت ایران خوانده بود.توافقی که هرچند بسیار ضعیف و شکننده به نظر می رسد ولی در صورت مدیریت صحیح می تواند آغاز مسیری باشد که مردم ایران بزرگترین برنده‌اش در پایان خواهند بود.

اولین نتیجه ی این توافق برچیده شدن سایه شوم جنگ و تحریم از سر کشورمان می باشد.گزینه هایی که تنها ابزارهای نومحافظه کاران آمریکایی و تندروهای اسرائیلی و متاسفانه عده‌ای از اپوزیسیون ایرانیِ همسو با این محافل در غرب می باشند و با فشار آوردن از طریق لابی‌های قدرتمند و ثروتمندشان سعی در کارشکنی و به نتیجه نرسیدن مذاکرات داشتند.با این توافق،موقتا این طیف به حاشیه رانده شده و شرایط برای میانه روها مهیا خواهد شد تا زمام امور را در دست گیرند و به این بحرانِ غیر ضروری پایان دهند.قطعا بار سنگین تحریم‌ها بیشتر از اینکه بر دوش حکومت سنگینی کند،کمر مردم را خم کرده است.

نتیجه ی مهم دیگری که از این توافق بیرون می آید حاکم شدن آرامش بر فضای اجتماعی و اقتصادی کشور و خارج شدن کشور از حالت اضطراری است که سالهاست بر کشورمان سایه افکنده و باعث ایجاد نوعی ناامیدی و سرخوردگی در جامعه شده است.این توافق نوعی امنیت روانی را به جامعه می آورد که قطعا در همه ی ارکان زندگیِ مردم قابل لمس خواهد بود و با بازگشت کشور به حالت عادی شاهد پا گرفتن دوباره ی تشکل‌های مدنی و همچنین ایجاد نشاط و پویایی در سطح جامعه خواهیم بود.

تغییر رویکرد غرب نسبت به ایران پس از یک دوره ی نسبتا طولانی، دیگر ماحصل این توافق است،رویکردی که موجب تسهیل مراودات اقتصادی و درنتیجه رونق گرفتن تجارت،صنعت و فضای کسب و کار خواهد شد.پس از وضع تحریمهای سنگین، این بخش از کشور عملا دچار رکود شده بود و تعداد زیادی از واحدهای صنعتی و تولیدی در حالت نیمه تعطیل به سر می بردند،صادرات و واردات جز برای عده ی معدودی که از رانت استفاده می کردند عملا غیر ممکن بود و این رکود موجب انتقال سرمایه به بازارهای غیر مولد و افزایش تورم و ایجاد مافیای اقتصادی شده بود که دود آن تنها به چشم مردم عادی میرفت.امید می رود که با حاصل شدن این توافق و بهبود در حوزه‌های اقتصادی و صنعتی از حجم بیکاران در سطح جامعه کاسته شود که در چند سال گذشته موجب افزایش جرم و جنایت و بزه کاری در جامعه شده است.

به این نتایج باید تغییر چهره ی ایران در نزد جهانیان و بازگشت به ایرانِ صلح طلبِ پیش از دوره احمدی نژاد را نیز اضافه کرد،ایرانی که خواستار صلح بود و رئیس جمهورش "سید محمد خاتمی" بنیانگذار گفتگوی تمدن ها.طی سالهای گذشته و با به کارگیری دیپلماسی مقاومتی و ادبیات تهاجمی،با دستان خودمان چهره‌ای عبوس،بداخلاق و نه چندان صلح طلب از خودمان به جهانیان ارائه دادیم.چهره‌ای که بارها و بارها عاملی شد برای تحقیر ایران و ایرانی در اقصی نقاط دنیا.نمونه ی بارزش هم بی‌ارزش شدن گذرنامه ی ایرانی است که حتی در کشورهای همسایه و مسلمان هم اعتبار سابق را ندارد.

ظاهرا در نگاه اول حکومت ایران برنده ی این بازی برد‌-برد است ولی با نگاهی دقیق تر میتوان به این نتیجه رسید که ملت ایران، برنده ی واقعیِ این توافق هسته‌ای در داخل است،چرا که نفعی که مردم از این رخداد می برند به مراتب بیشتر از نفعی است که حکومت می برد.مردم ما بارها نشان داده اند صبرشان برای رسیدن به اهدافشان با استفاده از راههای مدنی زیاد است.مردمی که در ۲۴ خرداد علیرغم موجی که در راستای تحریم انتخابات در داخل و خارج از کشور به وجود آمده بود،پای صندوق‌های رای حاضر شدند و کم کم در حال چیدن میوه‌هایش در این فضای رو به بهبود هستند،فضایی که نیاز به حضورِ مستمر و پرفشارِ جامعه ی مدنی برای پیگیریِ مطالباتش اعم از اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و سیاسی دارد و می توان به طور قطع گفت که این توافق هسته ای،بستر لازم برای ایجاد تشکل‌های مدنی و پیگیری مطالبات و فشار به دولت برای عمل به وعده‌هایش را فراهم می کند.

و در پایان لازم به ذکر است که از این توافق هسته‌ای نه تنها ایران و ایرانیان سود می برند،بلکه ملت‌های همسایه و حتی غربی نیز منتفع خواهند شد.قطعا در صورت استمرار و نتیجه بخش بودن مذاکرات در آینده و همچنین بی‌اثر ماندن فشار تندروها در هر دوطرف،یکی از غیر ضروری‌ترین مسائل دنیا که با زیاده خواهی‌ها و زورگویی‌ها در یک طرف و لجاجت‌ها و ناپختگی‌ها در طرف دیگر به یکی از چالش برنگیزترین بحرانهای جهانی پس از جنگ سرد تبدیل شده بود،حل خواهد شد و طرفین به توافقی جامع و دائمی خواهند رسید که باعث افزایش سطح اعتماد و امنیت در جهان و منطقه خواهد شد که می تواند از تبدیل شدن بحران سوریه به یک جنگ تمام عیارِ مذهبی و فرقه‌ای جلوگیری کند.

 

نظرات وارده در یادداشت ها لزوما دیدگاه جرس نیست.