جنبش راه سبز - خبرنامه

حسن رسولی در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص احضارهای متعدد وزرا به مجلس اظهار داشت: مجلس نهم در برخورد با کابینه دولت از یک خط مشی ساده و سیاست راهبردی تبعیت نمی‌کند.

عضو هیئت رئیسه بنیاد باران در توضیح این مطلب افزود: این مجلس در مقایسه با مجالس گذشته و دولت‌های قبلی بیشترین نصاب از رأی اعتماد به وزرا را در کارنامه خود ثبت کرده است و از این حیث به طور کلی همکاری و همراهی مناسبی با دولت از خود نشان داده است. هرچند در برخورد با وزرای آموزش و پرورش، آموزش عالی و ورزش مجلس سرسختی نشان داد، ولی در برخورد با سایر وزرا برخورد مثبتی داشته است درحدی که وزیری مثل وزیر کشور هیچ مخالفی در مجلس نداشت و وزیر اقتصاد دولت روحانی بالا‌ترین حدنصاب رأی را کسب کرد.

وی در ادامه افزود: متاسفانه علی رغم اهتمام دولت به تکریم جایگاه مجلس در طی ۵ ماه گذشته که نقطه اوج این احترام را در تقدیم به موقع لایحه بودجه ۹۳ می‌توان مشاهده کرد و نحوه برخورد منطقی و قانون مدارانه آقای رئیس جمهور که خود فردی مجلسی بوده، متأسفانه طی یکی دو ماه اخیر شاهد رفتارهای متناقض با گذشته از سوی مجلس هستیم.

رسولی در توضیح این مطلب همچنین ادامه داد: چگونه است یک وزیر ظرف ۴ ماه دوره فعالیت از یک مجلس یک بار بالا‌ترین رأی اعتماد را می‌گیرد و همین وزیر یک بار دیگر از همین مجلس کارت زرد دریافت می‌کند.

وی گفت: بنابراین شواهد، به نظر بنده متأسفانه مجلس در تنظیم رابطه خود با دولت از سیاست راهبردی معین و ثابتی تبعیت نمی‌کند.

عضو هیئت رئیسه بنیاد باران با اشاره به موفقیت اصلاح طلبان در انتخابات اخیر گفت: انتخابات ۲۴ خرداد ۹۲ به مذاق اکثریت اصولگرای نمایندگان مجلس خوش نیامده و این مجلس و بخصوص نمایندگان تندرو با مانع تراشی در مقابل دولت برخواسته از رأی مردم درصدد آن هستند که فضای کشور را به دوره آقای احمدی‌نژاد برگردانند درحالی که این رفتار نه تنها برای دولت هزینه‌آور است، بلکه به مصلحت آینده جناح اصولگرا و مجلسیانی هم که در آینده نزدیک بنا دارنداز مردم رأی بگیرند، نیست.

رسولی در پاسخ به این سوال که آیا این رفتار نمایندگان اصولگرا دست آویزی برای فراموش شدن کارنامه هشت ساله اصولگرایان است یا خیر؟، تصریح کرد: جناح اصولگرا در قضاوت افکار عمومی و تاریخی مردم ایران به دلیل حمایت بی‌حد و حصر از آقای احمدی‌نژاد مسئول رسیدن کشور به شرایط ناگوار فعلی است و به همین دلیل به صورت شتاب زده و عکس العملی، دچار رفتار متعارض در برخورد با دولت است.

لاریجانی ۲ مصوبه دولت احمدی‌نژاد و یک مصوبه دولت روحانی را باطل کرد

به گزارش فارس، امروز رئیس مجلس در نامه‌های جداگانه‌ای ۲ مصوبه دولت دهم و یک مصوبه دولت یازدهم را مغایر قانون اعلام کرد.

علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در نامه‌های جداگانه‌ای به حسن روحانی رئیس‌جمهور مصوبات دولت دهم مبنی بر «ردّ دیون دولت به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح» و «واگذاری اراضی به متقاضیان دولتی و غیر دولتی» و همچنین یک مصوبه دولت یازدهم مبنی بر «اجازه انتشار اوراق مشارکت» را مغایر قانون اعلام کرد.

دبیرکل سازمان ملل متحد با تاکید بر نقش کلیدی ایران در منطقه، بار دیگر گفت که از حضور این کشور در نشست ژنو۲ حمایت خواهد کرد.

به گزارش ایلنا به نقل از خبرگزاری فرانسه،‌ بان تاکید کرد که مساله حضور ایران در نشست ژنو۲ همچنان در دست بررسی است و هر چند وی بر لزوم مشارکت این کشور تاکید دارد، اما درباره آن اتفاق‌نظر وجود ندارد.

وی افزود که برای همه مهمانان، از جمله دولت سوریه و مخالفان آن دعوتنامه فرستاده شده است.

دبیر کل سازمان ملل همچنین گفت که دولت سوریه شرکت خود در نشست ژنو۲ را تایید کرده و وی امیدوار است که ائتلاف مخالفان سوری نیز در این نشست شرکت کند.

بازدید ماموران اطلاعاتی غرب از سوریه برای مقابله با اسلام‌گرایان

همزمان معاون وزیر خارجه سوریه به بی‌بی‌سی گفته است برای مبارزه با رشد گروه‌های اسلامگرا در میان جبهه مخالفان دولت سوریه، ماموران اطلاعاتی کشورهای غربی به دمشق رفته‌اند.

فیصل مقداد، معاون وزیر خارجه سوریه، روز چهارشنبه (پانزدهم ژانویه - ۲۵ دی) همچنین گفت میان مقام های امنیتی و سیاستمداران کشوهای غربی بر سر کناره گیری بشار اسد از قدرت اختلاف نظر فاحشی وجود دارد.

در هفته‌های اخیر، انتشار گزارش‌هایی از رشد و قدرت گرفتن گروه‌های جهادی در میان مخالفان دولت سوریه، نگرانی‌های فراوانی به وجود آورده است.

سخنان آقای مقداد در حالی بیان می شود که نمایندگان دولت سوریه خود را آماده می کنند تا در مذاکرات صلح ژنو که قرار است هفته آینده در سوئیس برگزار شود، شرکت کنند.

با این حال، اصلی ترین گروه مخالف بشار اسد، یعنی "کلیک ائتلاف ملی سوریه" هنوز اعلام نکرده که در این مذاکرات حضور خواهد یافت یا خیر.

گزارشگران می گویند، عمیق‌تر شدن شکاف‌ها میان گروه های مخالف دولت سوریه، کشورهای غربی را مردد و نگران کرده و در برابر به دولت سوریه اعتماد به نفس بخشیده است.

معاون وزیر خارجه سوریه، در گفتگوی خود با بی‌بی‌سی تاکید کرد که کشورهای غربی اکنون به این "واقعیت" پی برده‌اند که "هیچ گزینه‌ای" برای جانشینی دولت بشار اسد "وجود ندارد".

فیصل مقداد در پاسخ به پرسش بی بی سی درباره مشخصات گروه های اطلاعاتی بازدید کننده از دمشق، گفت که اسامی کشورها را فاش نخواهد کرد اما گفت "بسیاری از کشورهای غربی ماموران خود را به دمشق فرستادند."

او همچنین در پاسخ به احتمال درخواست دولت های غربی برای بازگشایی سفارتخانه های خود در دمشق گفت "بله بسیاری از کشورها به سراغ ما می‌آیند. البته، بعضی از آنها منتظر نتایج مذاکرات ژنو هستند و بعضی دیگر هم می‌گویند در حال بررسی راههای موجودند. بعضی می‌گویند که آماده‌اند برای افزایش امنیت (با دمشق) همکاری کنند چرا که معتقدند آن تروریست‌هایی که از غرب اروپا به ترکیه و سپس به سوریه اعزام می‌شوند، یک تهدید جدی محسوب می‌شوند."

وزارت خارجه بریتانیا در پاسخ به سوال بی‌بی‌سی درباره اعزام ماموران اطلاعاتی این کشور به سوریه از اظهار نظر سر باز زد.

با این وجود، سردبیر بخش بین الملل بی‌بی‌سی می‌گوید به او از طریق منابع آگاه اطلاع داده شده که دیدار میان نمایندگان نهادهای اطلاعاتی غرب و دولت سوریه صورت گرفته است.

بعضی از تحلیلگران، وجود گرایشات اسلامگرایانه و شکل‌گیری گروه‌های تندروی اسلامی در میان مخالفان دولت بشار اسد را یکی از علل "تردید غرب" در مواجهه با بحران سوریه می‌دانند که اکنون وارد سومین سال خونین خود می‌شود.
 

به گزارش ایسنا، به نقل از شبکه خبری اسکای نیوز عربی،‌ عملیات رای گیری درباره قانون اساسی جدید مصر امروز برای دومین و آخرین روز در سراسر مصر ادامه دارد.

بنا به گزارش کمیته عالی ناظر بر انتخابات مصر، عملیات رای گیری از ساعت 8 صبح امروز در حوزه‌ها و مقرهای انتخاباتی برگزار می‌شود.

در همین راستا کمیته عالی انتخابات اعلام کرد که استقبال مردم مصر از عملیات رای گیری برای قانون اساسی در روز اول "چشمگیر" بوده و انتخابات بدون وقوع حوادثی که بر روند انتخابات تاثیر بگذارد ادامه دارد.

وزارت کشور مصر نیز با بیان اینکه روند رای گیری برای قانون اساسی جدید ادامه دارد استقبال مردم از انتخابات را "خوب" ارزیابی کرد.

وزارت کشور همچنین اعلام کرد که نیروهای امنیتی مسئول تامین نظم در کمیته‌های رای گیری، تلاش‌های اخوان المسلمین برای به چالش کشاندن روند رای گیری را خنثی کردند.

احمد مسلمانی، مشاور رئیس جمهوری موقت مصر نیز شرکت مصری‌ها در رای گیری قانون اساسی جدید این کشور را "تاریخی" توصیف و اعلام کرد که همه‌پرسی قانون اساسی لحظه‌ای مهم در تاریخ مصر به شمار می‌رود.

در عملیات رای گیری قانون اساسی مصر 53 میلیون رای دهنده واجد شرایط شرکت در رای گیری هستند و در 30 هزار و 30 کمیته عمومی، فرعی و مقر انتخاباتی رای خود را به صندوق‌ها می‌اندازند.

علاوه بر این ده‌ها ناظر بین‌المللی و نمایندگانی از اتحادیه اروپا و اتحادیه آفریقا و برخی سازمان‌های آمریکایی بر عملیات رای گیری نظارت دارند.

قرار است نتیجه همه پرسی قانون اساسی جدید مصر پس از 72 ساعت از پایان رای گیری در حوزه‌های انتخاباتی اعلام شود.

علاوه بر این برخی از گروه‌های مصری و در راس آن‌ها "ائتلاف حمایت از مشروعیت"، متشکل از گروه‌های اسلام‌گرای حامی اخوان المسلمین و حزب "مصر قوی" شرکت در همه پرسی قانون اساسی جدید را تحریم کردند.

از سوی دیگر ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز به نوبه خود در واکنش به آغاز عملیات همه پرسی قانون اساسی جدید مصر اعلام کرد: این بسیار مهم است که دولت انتقالی تا زمان مشخص شدن نتایج همه پرسی شرایط و فضای مثبت برای فعالان سیاسی و نمایندگان جامعه مدنی را فراهم کند.

به گزارش کلمه، بدنبال ارسال یک پیام کوتاه در حمایت از رهبران جنبش سبز به حداد عادل، محمد متاجی، ارسال کننده پیام در تاریخ ۳ دی ۹۲ بازداشت و علیرضا خورشیدی بازپرس شعبه دوم دادسرای اوین برای وی قرار بازداشت صادر کرد و متاجی به بند ۳۵۰ زندان اوین منتقل شد.

علی رغم نظر اولیه بازپرس خورشیدی مبنی بر آزاد کردن محمد متاجی با قرار کفالت نه تنها وی آزاد نشد، بلکه مادر وی نیز روز سه شنبه ۲۴ دی ماه به دادسرا احضار و مورد بازجوئی قرار گرفته و بازپرس خورشیدی در ابتدا قصد بازداشت وی را داشته که نهایتا با قرار کفالت آزاد شده است.

همچنین بازپرس خورشیدی روز چهارشنبه ۲۵ دی پدر محمد متاجی را نیز احضار و تهدید کرده که وی را بازداشت خواهد کرد.

نگرانی ها حاکی از آن است که بازپرس خورشیدی نیز همچون بسیاری از قضات دیگر تحت امر دستگاه های اطلاعاتی کار کند که نتیجه یک پیام کوتاه در مورد رفع حصر رهبران جنبش سبز، بازداشت ارسال کننده پیام و تشکیل پرونده قضائی برای پدر و مادر وی بوده است.

پیش از این کلمه خبر داده بود که ارسال پیامک درخواست رفع حصر به عده‌ای از نمایندگان از جمله غلامعلی حدادعادل، بازداشت یکی از شهروندان را به اتهام تبلیغ علیه نظام در پی داشت.

اینکه درخواست مطالبه شهروندان از وکلای مجلس، هرچند جسورانه با چنین واکنش قهری حکومت مواجه می‌شود، نشان از میزان اعتقاد برخی از نمایندگان به پیگیری خواسته‌های وکلای خود و همدستی آن‌ها با نیروهای امنیتی برای پرونده سازی علیه شهروندان دارد. ضمن آنکه این رفتار، میزان تحمل حکومت را در قبال انتقاد شهروندان به عینه در منظر قضاوت ناظران و افکار عمومی قرار می دهد.

به گزارش رادیو فردا، سناتور رید ۲۴ دی ماه این سخنان را در جمع خبرنگاران مطرح کرده و افزوده است: «پیامی که مقام‌های ایرانی باید دریافت کرده باشند، اگر هنوز دریافت نکرده‌اند، این است که ما اجازه نمی‌دهیم به سلاح اتمی دست بیابند.»

این موضوعی‌ است که سیاستمداران دیگر ایالات متحده نیز بارها بر آن تاکید کرده‌اند. تهران نیز همواره تاکید کرده است که برنامه‌های هسته‌ایش تنها اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند.

سناتور رید افزوده است تا زمانی که گفت‌وگوها با ایران پیش می‌رود و روند کاری قانون‌گذاران در آمریکا جریان دارد «من می‌نشینم و تلاش می‌کند تا جایی که می‌توانم داوری عادل باشم».

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که سناتورهای هوادار تصویب تحریم‌های جدید علیه تهران تلاش می‌کنند تعداد نمایندگان موافق با تحریم‌های تازه را به ۶۷ نماینده از کل صد سناتور برسانند.

تنها در این صورت است که رئیس‌جمهوری آمریکا قادر به وتوی چنین طرحی نخواهد بود، چرا که شمار رای‌دهندگان از دو سوم بیشتر می‌شود.

باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، در پی هم‌رای شدن ایران و کشورهای طرف گفت‌وگو بر سر برنامه اتمی‌اش برای اجرایی کردن توافق ژنو، اعلام کرده بود که در شرایط فعلی هر گونه تحریم‌ تازه علیه تهران را وتو خواهد کرد.

آقای اوباما به کنگره آمریکا هشدار داده است از وضع تحریم‌های جدید علیه ایران خودداری کرده و بگذارد تا کارشناسان فنی کارشان را انجام دهند.

سناتور رید روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت که ده سناتور که رهبری کمیته‌های سنا را در دست دارند مایل به انجام کاری نیستند؛ «در نتیجه منتظر می‌مانیم تا ببینم چگونه پیش می‌رود».

اشاره آقای رید به ده سناتوری‌ است که در پایان آذرماه در نامه‌ای خطاب به خود او با طرح تحریم‌های جدید ایران برای رای‌گیری مخالفت کردند. این ده سناتور در نامه خود این طرح را ابزار دست مخالفان مذاکرات هسته‌ای با ایران توصیف کرده بودند.

تحریم‌های جدید علیه ایران که گروهی از سناتورها به‌ دنبال طرح آن برای رای‌گیری هستند، «ایران بدوه سلاح هسته‌ای» نام دارد و هدف از آن قطع صادرات نفت ایران طی دو سال است. این طرح در عین حال اختیارات دولت باراک اوباما در کاهش تحریم‌ها علیه تهران را نیز محدود می‌کند.

هواداران تحریم‌های جدید علیه ایران می‌گویند تحریم‌ها باید تا زمانی که با تهران توافقی جامع و کامل امضا نشده است، پیش برود.

مقام‌هایی در میان دولتمردان ایرانی گفته‌‌اند در صورت تصویب تحریم‌های جدید آمریکا توافق اتمی به هم می‌خورد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، پیشتر به مجله تایم گفته بود تصویب تحریم‌های جدید در کنگره به «مرگ» توافق ژنو می‌انجامد.

محمود علیزاده‌طباطبایی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به گذشت یک هفته از زمان برگزاری دادگاه فاطمه هاشمی در شعبه اول دادگاه انقلاب، گفت: صبح امروز برای پیگیری پرونده به دادگاه انقلاب مراجعه کردم.

وی ادامه داد: شعبه رسیدگی‌کننده به پرونده موکلم گفت که رای در مورد پرونده فاطمه هاشمی صادر شده و در حال حاضر در مرحله تایپ قرار دارد به همین دلیل از محتوای آن بی‌اطلاع هستم.

به گزارش ایسنا، فاطمه هاشمی ششم شهریورماه سال جاری به اتهام انتساب مطالب خلاف واقع به روسای قوای قضاییه و مقننه به شعبه 12 بازپرسی دادسرای فرهنگ و رسانه احضار و حدود یک ماه بعد برای او قرار مجرمیت صادر و پرونده وی به شعبه اول دادگاه انقلاب ارسال و در نهایت دادگاه فاطمه هاشمی روز چهارشنبه - 18 دی ماه- در شعبه اول دادگاه انقلاب از ساعت 10:30 آغاز شد و تا ساعت 12 به طول انجامید.

به گزارش ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، این دو شاعر پست مدرن که در اوایل آذر ماه قصد سفر به خارج از ایران را داشتند با مشکل ممنوع الخروجی خود روبرو شدند و از همین روز در تاریخ ۱۶ آذر ماه به دادسرای اوین مراجعه کرده و سپس بازداشت شدند.

مهدی موسوی و فاطمه اختصاری بعد از ظهر روز سه‌شنبه ۲۴ دی ماه با تودیع وثیقه از زندان اوین آزاد شدند.

انجمن جهانی قلم (پن اینترنشنال) روز ۲۴ دی‌ماه (۱۴ ژانویه) فراخوانی در رابطه با بازداشت دو شاعر ایرانی، مهدی موسوی و فاطمه اختصاری، منتشر کرد و خواهان آزادی آن‌ها شده بود.

به گزارش شرق، در همین رابطه رضا فرجی‌دانا، در حاشیه سفر استانی هیات‌دولت به استان خوزستان اعلام کرد: «در مورد بازگشت «دانشجویان ستاره‌دار» و «محروم از تحصیل» یک روال قانونی طی شده و با توجه به مستنداتی که داریم جای هیچ‌گونه نگرانی در رابطه با شکایت نمایندگان وجود ندارد.»

این در حالی است که سه نماینده ای که از وزیر علوم شکایت کرده اند می گویند مصوبه ای در رابطه با اختیارات قانونی هیات گزینش دانشجو وجود ندارد.

با این حال فرجی دانا افزود: «کمیته بر اساس اختیارات قانونی خود، موضوع «دانشجویان ستاره‌دار» و «محروم از تحصیل» را بررسی کرده است و جا برای شکایت وجود ندارد، ما همیشه سعی کرده‌ایم قانونمند رفتار کنیم و در قبال مجلس نیز مستندات قانونی وجود دارد.»

او با تاکید بر اینکه «متاسفانه در شرایط فعلی برخی تنها به حاشیه می‌پردازند»، گفت: «این در صورتی است که بزرگ‌ترین چالش آموزش عالی در حال حاضر کمبود امکانات است و ما با دیون بزرگی حدود هزارو200میلیاردتومان مواجه هستیم که کمر دانشگاه‌ها را خم کرده است و دولت و مجلس باید به‌دنبال حل این مسایل باشند تا راه برای توسعه علمی بیشتر در کشور هموار شود.»

پیش از این نیز آن وزیر علوم تاکید کرد که قضاوت درباره‌ بازگشت دانشجویان ستاره‌دار طبق قانون به هیات مرکزی گزینش واگذار شده و وظایف هیات مرکزی نیز در شورایعالی انقلاب فرهنگی تعیین شده است.

وزیر علوم همچنین تصریح کرده بود: در مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی عنوان شده که نه قوه‌مقننه و نه قوه‌قضاییه وارد احکام هیات مرکزی گزینش نشوند و حتی به صراحت اعلام شده که کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و دیوان عدالت اداری نیز وارد این موضوع نشوند، به‌همین‌دلیل در بحث ذکر شده باید تابع قانون باشیم و به اختیارات هیات مرکزی گزینش احترام بگذاریم. در همین راستا با پیگیری‌های رسانه‌ها، مشخص شد مصوبه‌ای در تاریخ ۱۱شهریور ۶۵ در شورایعالی انقلاب فرهنگی تصویب شده است که بر اساس آن صراحتا تاکید شده که احکام نهایی صادرشده توسط هیات مرکزی گزینش دانشجو و کمیته مرکزی انضباطی بر اساس مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی است و دیوان عدالت اداری، کمیسیون اصل ۹۰ مجلس‌شورای‌اسلامی و بازرسی کل کشور نباید با مصوبات شورا مخالفت کنند. حالا این گروه از نمایندگان مجلس مدعی شده‌اند چنین مصوبه‌ای در شورایعالی انقلاب فرهنگی وجود ندارد.

براین اساس مصطفی افضلی‌فر، سخنگوی کمیسیون اصل90 مجلس می‌گوید: «چندی قبل نمایندگان مجلس در کمیسیون آموزش و تحقیقات درباره بازگشت دانشجویان ستاره‌دار و کسانی که از وزارت اطلاعات اخطار دریافت کرده بودند، برای تحصیل و تدریس در دانشگاه‌ها، از وزیرعلوم برای ارایه توضیحاتی دعوت کرده بودند.»

وی ادامه داد: «ولی رییس هیات عالی گزینش، به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اعلام کرده است که بر اساس مصوبه شورای انقلاب فرهنگی نمی‌توان پرونده‌ها را در اختیار نمایندگان قرار داد که پس از بررسی‌ها مشخص شد، چنین مصوبه‌ای در شورایعالی انقلاب فرهنگی وجود ندارد.» 

چند روز قبل گروهی از مهم‌ترین هنرمندان ایرانی با حسن روحانی رئیس جمهور کشور ملاقات کردند. نغمه ثمینی نویسنده و اهل تئاتر و محمود دولت آبادی داستان نویس ایرانی در این میان دو نامه منتشر کردند، یکی از جوانانی که در سالهای اقامتش در آلمان به کار موسیقی پاپ، سپس رپ و گونه‌های دیگر موسیقی پرداخته، ویدئویی علیه این گروه از هنرمندان منتشر کرد و سئوالی را که چندین بار به آن پاسخ داده شده و چندین بار مورد بحث قرار گرفته، مطرح کرد. در فضای مجازی و در فضای داخل کشور و در فضای بیرون ایران این مسئله مطرح است که اصولا نسبت هنرمند و سیاست چیست؟ آیا روشنفکر و هنرمند یک وظیفه دارند؟ آیا اصولا وظیفه‌ای دارند؟ و اگر بقول مرحوم جلال آل احمد « خدمت و خیانت روشنفکران» موضوع بحث ماست، این خدمت و خیانت چه صورتی دارد؟

یک: نخست آنکه من معتقدم « هنر»، « تفکر» و « علم» سه حوزه کاملا متفاوت در حوزه عمل اجتماعی، سیاسی و اخلاقی اند. اینکه فیزیکدان، یا پزشک، یا جامعه شناس رهبر اجتماعی باشد، از‌ شان روشنفکری اوست نه از‌ شان علم و دانش، همچنین است هنرمند که اگر شانی در حوزه سیاست، اخلاق و جامعه داشته باشد، از‌ هنر او نیست، از‌ شان روشنفکری اوست. به عبارت دیگر اگر علم و هنر خانه‌های نزدیک به تفکر باشند، الزامی ندارد که هنرمند یا دانشمند روشنفکر باشد یا نباشد، اگر باشد‌ شان جدایی است و به نظر من این خلط مبحث زیبایی و اخلاق است.

دو:هیچ کسی را به دلیل نداشتن‌شان اخلاقی و روشنفکری نمی توان هنرمند یا دانشمند ندانست، یعنی اگر لنی رایفنشتال یا لف کولشوف فیلمسازان حزبی هیتلر و استالین بودند، نمی توان آنان را هنرمند ندانست، یا اگر کسی چون هایدگر یا فردید یا فلان فیلسوف طرفدار فاشیسم بود، نمی توان او را فیلسوف ندانست. می توانیم بگوئیم لنی رایفنشتال یکی از بزرگترین هنرمندان طرفدار فاشیسم است. یا بگوئیم روستو یکی از بزرگترین جامعه شناسان طرفدار کلنیالیزم است. اگر علیرضا افتخاری خواننده بیت رهبر شود، یا علی معلم شاعر دستگاه رهبر جمهوری اسلامی شود، اینها چیزی از‌شان آن خواننده بماهو خواننده کم نمی کند، کما اینکه اگر خواننده بدصدایی با موسیقی مزخرفی اگر سرود انترناسیونال را بخواند، ما او را هنرمند نخواهیم دانست. این دو‌ شان از هم جداست.

سه: شکی در این نیست که اکثر قریب به اتفاق هنرمندان ایرانی و جهان رابطه چندانی با سیاست نداشتند، این رابطه نداشتن با سیاست ربطی به هنرمند بودن آنان ندارد. اینکه فلان عوام بی‌سواد کسی را هنرمند نداند چون مثل من فکر نمی کند، یا فلان متفکر را روشنفکر نداند چون تفکری سوای من دارد، یا فلان فرد خواننده خوبی است چون ده سال در زندان بوده، یا فلان نقاش بد است چون تصویری از انقلابی غیرمردمی کشیده، همه اینها خزعبلات روزمره بازیگران سیاست است. تقریبا بزرگترین هنرمندان جهان در تقریبا اغلب عرصه‌ها هیچ نسبتی با سیاست ندارند، از بزرگان حوزه نقاشی بگیر مانند رنوار و دالی و پیکاسو، تا داستان نویسانی مانند ادگار آلن پو و فیلمسازانی مانند برگمن و هیچکاک و هاوکز، و اصولا بسیاری هنرمندانی که نه تنها اهل سیاست نیستند بلکه هیچ و نیست انگارند و معتقدند که هنرمندان متعهد و اهل سیاست بیماران حزبی هستند.

چهار: شاید یکی از بزرگترین مشکلات جامعه ما خلط مباحثی مانند روشنفکری و هنرمندی و دانشمندی است. ما گاه این سه را یکی یا لازم و ملزوم فرض می کنیم و از همین رو بر هنرمندی خط بطلان می کشیم یا بی‌مایه‌ای را هنرمند می دانیم تنها بخاطر اینکه فلان شعرش به سرودی آزادیخواهانه تبدیل شده. اتفاقا بخش مهمی از خوانندگان پاپ ایرانی که بسیار هم محبوب هستند، همیشه فاصله‌ای خواسته یا ناخواسته با سیاست داشته اند. حتی فیلمسازان معتبر ما هم اگر چه بسیاری‌شان منتقدین اجتماعی هستند، غالبا دلباخته سیاستی خاص نیستند، این ویژگی در مورد هنرهایی که انتزاعی تر است مثل موسیقی و نقاشی بسیار بارزتر است. و از قضا این جمله معروف است که هنرمندان سیاسی معمولا ماندگار نیستند و تاریخ مصرف دارند، از رئالیسم سوسیالیستی ادبیات روسی بگیر تا نقاشی مکزیکی تا سایر هنرهای ایدئولوژیک.

پنج: در این میان روشنفکر وجهه مهمی در سرنوشت هنرمندان و اندیشمندان دارد. روشنفکران از قضا کسانی هستند که بیش از همه نقش سیاسی دارند. و اصولا روشنفکر غیرسیاسی بی‌معناست. اما روشنفکر نمی تواند حزبی بیاندیشد یا سرنوشت خود را با گروهی خاص در سیاست گره بزند. روشنفکر اگر چه بنا به تعریف پرمغلطه‌ای « کسی است که با فکر کردن روزگار می گذراند» اما این روشنفکر نمی تواند نسبت به مسائلی چون آزادی، عدالت، برابری و وفاق اجتماعی بیگانه باشد. اصولا یک معنای روشنفکری در زمانه ما با عصر روشنگری پیوند می خورد و از همین روست که روشنفکر همواره به منافع اجتماعی و اخلاق سیاسی و عدالت اجتماعی فکر می کند. ممکن است چنین روشنفکری در دوره‌ای از زمان حامی سیاستی باشد که به توسعه عدالت و آزادی می انجامد و همواره مخالف استبداد و سخت سری و تحجر باشد.

شش: سوگمندانه در جامعه ما سرکوب روشنفکری به معنای اعم آن، یا وابسته و دلبسته کردن روشنفکر به ایدئولوژی‌های سیاسی گاه باعث می شود تا روشنفکر به هویت حزبی نزدیک شود. این خلط مبحث در مورد هنرمند و دانشمند بطریق اولی بیشتر است. اینکه هنرمند باید سخنگوی گروهی از مردمان باشد، زندانی است برای هنرمند که بسیاری از آنان در گریز از آن سخت می کوشند. همین است که می بینی یکی از عامیانه‌ترین اشعار شاعر بزرگی مانند حمید مصدق می شود « من اگر برخیزم، تو اگر برخیزی، همه برمی خیزند» در حالی که کتب همین شاعر پر است از اشعار غنی و پرمایه. یا در زمانه ما سرود هایی مانند « یار دبستانی» و « از خون جوانان وطن» می شوند بهترین ترانه‌های فلان ترانه خوان هنرمند و او مجبور است در هر کنسرت همین ترانه‌ها را بخواند در حالی که آثاری بسیار بهتر از نظر شاعری و تنظیم و ملودی دارد. همین می شود که سیاست چنان سایه بر هنر می اندازد که مخاطب اثر هنری از یاد می برد که آنچه در اثر هنری ارزشمند است، کشف‌ها و تجربه‌ها و توازن و تناسبی است که در اثر موجب خوشایندی و بدآیندی می شود.

هفت: در عصر رسانه، دولتهایی که سیاست‌های بسته را پیش رو می دارند، از دو طریق به هنر و تفکر لطمه می زنند، نخست از طریق حمایت از هنری خاص و ممانعت از گونه هایی خاص، و همین می شود که چون رسانه و پول به عنوان تولید کننده اثر هنری در اختیار دولت قرار می گیرد، سخافت و بی‌هنری و پیام گرایی اسباب تقویت هنرمند می شود. هنرمندان توسط دولتها خریده می شوند و گونه‌ای از فکر به عنوان مضمون یا حتی شکلی از هنر به عنوان فرم واجب قلمداد شده یا تکفیر می شود. این شیوه دو زیان را به ما می رساند، نخست توسعه هنر شیک ایدئولوژیک و در مقابل گسترش هنر بی‌مقدار مخالف. در این میان البته بسیاری هنرمندان می کوشند تا در پناه گونه‌های مختلف فرمالیزم معانی و مقاصد خود را به اثر تبدیل کنند. شاید سرنوشت بسیاری از هنرمندان بزرگ گرفتار در کمونیسم روسی در دهه‌های ۲۰ تا ۴۰ در همین محدوده ماند. آیزنشتاین و مایاکوفسکی به گونه‌ای و بولگاکف و ماندلشتام به گونه‌ای دیگر کار کردند.

هشت: هر هنرمندی الزاما روشنفکر و سیاسی نیست. اگر هنرمندی در دوره‌ای از فکری جانبداری کرد یا علیه فکری اثر تولید کرد، او ممکن است خدمتی به مردم کرده باشد یا حتی قربانی سیاست شده باشد. ترانه تصور کن(Imagine ) جان لنون شاید بهترین اثر او نباشد، اگرچه امروز مثل سرود انترناسیونال سرودی جهانی است. اگر هنرمندی بیست سالگی‌اش را در عصر مبارزات مدنی گذراند، و ترانه‌ای در این مورد خواند، بنا نیست تا ابد ترانه خوان جنبش‌های مدنی شود. حتی گروههای موسیقی که درگیر سیاست شدند، مثل پینک فلوید، از قضا بدترین یا معمولی‌ترین کارهای‌شان ممکن است همان سیاسی‌ترین‌ها باشد. یا گروهی مانند سیستم اف ا داون ممکن است به موضوع نسل کشی ارامنه بپردازد، اما آیا مضامین و محتوای اثر تنها تعیین کننده اثر هنری است؟

نه: در کشور ما که مهم‌ترین تولید کننده اثر هنری دولت و گاهی ضد دولت است و معمولا بازار تعیین کننده اصلی نیست، ما با سه مشکل بزرگ مواجهیم، نخستین مشکل سلیقه دولتی است. دولت بیشترین پول را برای تولید اثر مصرف می کند و بازار را کنترل می کند و سوبسید کاغذ و نوار سلولوئید و سالن را می دهد. در چنین حالتی اگر دولتی هنرستیز و بیگانه با هنر برسر کار باشد، بسیاری از هنرمندان و روشنفکران و دانشمندان از کشور می گریزند. و درست در مقابل آنان سرمایه‌های عظیمی صرف خرید هنرمندان می شود. گریز از ایران نیز مشکلی را حل نمی کند، چرا که مصرف کننده یعنی عامل اصلی در داخل کشور است. تفاوت میان بالاترین فروش سی دی موسیقی لس آنجلس ۲۰ هزار نسخه در مقابل یک و نیم میلیون نسخه داخل و بالاترین میزان فروش کتاب لس آنجلس ۵۰۰۰ نسخه در مقابل ۱۵۰ هزار نسخه داخل کشور برای آثار موفق است. هنرمند در چنین حالتی فقط زمانی موفق است که بتواند فضای نشر را باز کند. بتواند در سالن‌های داخل کنسرت بدهد، روی صحنه نمایش اجرا کند و در سالن سینما اکران شود، و همچنین با مجوز دولتی به چاپ برسد. هنرمند تا زمانی که نتواند حق التالیف خود را به دست بیاورد نمی تواند مستقل باشد و همین است که تلاش کسانی مانند دولت آبادی و گلشیری و شمس الواعظین و بهنود به همان اندازه ارزشمند است که تلاش‌های خاتمی و بهشتی و مهاجرانی و مسجد جامعی و مدیران ارشاد. همچنان که در تمام سالهای قبل از انقلاب سرکار خانم فرح پهلوی و فیروز شیروانلو در کانون پرورش فکری و مدیران جشنواره سپاس سالها کوشیدند تا هزاران اثر در داخل ایران منتشر شد. جز استثنائاتی که روشنفکر و هنرمند ایرانی بیرون ایران اثر تولید کرد و اثرش در داخل مصرف شد، مانند کتاب معمای هویدا یا رمان رضا قاسمی یا بسیاری از موسیقی هایی که در بیرون ایران تولید می شود، چون اثر تولید شده به کالای قابل فروش تبدیل نمی شود، هنرمند و نویسنده و طراح و موسیقیدان نمی تواند خود را حفظ کند. در سالهای نخست انقلاب افرادی مانند داریوش مهرجویی، بهرام بیضایی، بهمن فرمان آرا و امیر نادری ایران را ترک گفتند. اغلب این افراد رفتند و آمدند. یکی از کسانی که آخرین اثر مهرجویی را دیده بود، معتقد بود فیلم بدی ساخته است، اما چه کسی می تواند انکار کند که حداقل باشو غریبه کوچک، مسافران، سگ کشی، اجاره نشین ها، هامون، سارا، بانو، پری و سه فیلم مهم بهمن فرمان آرا جزو آثار مهم سینمای ایران نیستند؟ و اصولا جز سالهای پس از جنبش سبز و چندین و چند گروه موسیقی سنتی و آلترناتیو و راک و جاز چه کار مهمی در بیرون ایران ساخته شده که اثر مهمی در حوزه هنر محسوب شود.

ده: البته که معادلات هنری در جهان با تغییر گیرنده همه چیز را به هم می ریزد. امروز تیراژ یک صفحه اینترنتی در فضای مجازی از تیراژ اغلب روزنامه‌های داخل کشور بیشتر است. امروز یوتیوب شرایطی فراهم کرده که موسیقی راک و آلترناتیو و جاز و محلی ایرانی زیر دست و پای موسیقی پاپ خفه نشود. امروز گیرنده‌های کوچک اینترنتی روز به روز نقش کیفیت صدا و تصویر را کمرنگ می کنند و قیمت دوربین هایی با بهترین کیفیت به یک دهم ده سال قبل رسیده. امروز فیلترینگ اطلاعات تقریبا ناممکن است. همه اینها هست و مشکل اصلی ما هنوز به قوت خود باقی است. اینکه هنرمند و متفکر ایرانی هر قدر پرطرفدار، باز هم به دشواری می تواند از فضای مجازی کسب درآمد کند و استقلال خود را حفظ کند. البته که محسن نامجو که میلیونها مخاطب دارد باید بتواند از فضای مجازی کسب درآمد کند و میلیونر شود، ولی هنوز این اتفاق نیافتاده است. ما نه کپی رایت داخل را در سیستم غیر مجازی داریم، نه سرمایه گذاری در حوزه هنر غیراز دولت داریم، نه حقوق معمول مان را در فضای مجازی به عنوان ایرانی داریم و نه اصولا این اقتصاد را می شناسیم. هنر ما در آزادی کامل هم می شود چیزی زیرزمینی و هنوز این هنر به جایی نرسیده که هنرمند خودش باشد. چرا هنرمندان از نردبان سیاست بالا می روند؟ چون در سیاست تولید کیفیت لازم نیست. چرا هنرمندان ما با تحریکات دینی و جنسی و سیاسی سعی می کنند مخاطب را به سوی خود بکشند، چون توانایی تولید کیفیت را ندارند.

بی شک بزرگترین قربانی فتوای آیت الله خمینی برای هنر داستان نویسی « آیات شیطانی » نبود. بلکه شاهکاری به نام « بچه‌های نیمه شب» سلمان رشدی بود که در ایران نیز به عنوان بهترین ترجمه شناخته شد و جایزه گرفت. بچه‌های نیمه شب یک اتفاق مهم در رمان نویسی تاریخ جهان بود. آیات شیطانی توانست سلمان رشدی را یکشبه به شهرت و معروفیت برساند و او را از کاخ طلایی ادبیات بیرون براند. بیش از همه بازنده این حکم ضد هنری دنیای ادبیات بود. شاید اگر سلمان رشدی آیات شیطانی را ننوشته بود سالی یک رمان عظیم را از او می خواندیم، رمان هایی که از آنها محروم شدیم.